Του Κώστα Γιατρόπουλου, γεωπόνου
Στη γεωργία μας, παρά τα προβλήματα που καταγράφονται και τα οποία αποτελούν τροχοπέδη στην ανάπτυξη, υπάρχει και η αισιόδοξη πλευρά που δημιουργεί ελπίδες και προοπτικές για το μέλλον του γεωργικού τομέα αλλά και άλλων τομέων της οικονομίας.
Κατά την εκτίμησή μου, υπάρχουν τρεις σημαντικοί λόγοι και προϋποθέσεις όπου και βασίζεται η αισιόδοξη προοπτική της γεωργίας, για όλη τη χώρα, αλλά πιο ειδικά για τη Θεσσαλία στην οποία και θα αναφερθώ.
1. Το έδαφος και το κλίμα της Θεσσαλίας όπου, παράγονται πολλά και ποιοτικά αγροτικά προϊόντα.
Οι ορεινές καλλιεργούμενες εκτάσεις, παράγουν εξαιρετικής ποιότητας κάστανα, στις ορεινότερες εκτάσεις του Μαυροβουνίου της Λάρισας και Πηλίου της Μαγνησίας παράγονται επίσης εξαιρετικής ποιότητας κόκκινα μήλα (παράγεται το 25% της χώρας), το ίδιο ποιοτικά μήλα μπορούν να παράγονται και στα ορεινά της Αργιθέας Καρδίτσας και στα ορεινά της Καστανιάς Τρικάλων. Και βέβαια η πλουσιότατη χλωρίδα του Ολύμπου, του Κισσάβου, του Πηλίου, των Αγράφων, της Όθρυος, του Κόζιακα, των Αντιχασίων από αρωματικά φυτά και βότανα.
Στις ημιορεινές επικλινείς εκτάσεις ( Ραψάνη Λάρισας, Τυρνάβου Λάρισας, Μεσενικόλα-Δαφνοσπηλιάς Καρδίτσας, Αγχιάλου Μαγνησίας) παράγονται σταφύλια που δίνουν θαυμάσια κρασιά. Επίσης, στις ημιορεινές καθώς και παραθαλάσσιες εκτάσεις της Μαγνησίας και της Λάρισας παράγονται εύγευστες επιτραπέζιες ελιές και πολύ καλό λάδι.
Στις λοφώδεις πεδινές εκτάσεις της Λάρισας, των Φαρσάλων, της Ελασσόνας, του Αρμυρού παράγονται πολύ καλής ποιότητας σκληρά σιτάρια (31%). Επίσης στις λοφώδεις εκτάσεις- βραστήρες παράγεται πολύ καλή φακή (51% της χώρας), αλλά και ρεβίθια.
Στις πλούσιες, βαθιές, γόνιμες πεδινές εκτάσεις όλης της Θεσσαλίας παράγονται εξαίρετα καρπούζια και πεπόνια (15%), βιομηχανική τομάτα (43%), αχλάδια (33%), ροδάκινα, βερίκοκα, κεράσια, ακτινίδια, αμύγδαλα και καρύδια.
Καλλιεργούνται με μεγάλη επιτυχία βαμβάκι (42%), με πολύ καλής ποιότητας ίνα, καλαμπόκι με πολύ ανταγωνιστικές αποδόσεις, πολλά κτηνοτροφικά φυτά όπως, κριθάρι, μηδική, βίκος κ.λπ.
Στα δύο ιστορικά προϊόντα μας, το σιτάρι και το βαμβάκι, θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή. Τα δύο αυτά προϊόντα έχουν πολλά περιθώρια περαιτέρω βελτίωσης της ποιότητας, κυρίως στα στάδια της μεταποίησης.
Σε πολλές περιοχές της Θεσσαλίας παράγονται σήμερα προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας, πιστοποιημένα και με αναγνωρισμένα ονόματα. Είναι προϊόντα τα οποία είναι προσαρμοσμένα να ευδοκιμούν και να παράγουν στα συγκεκριμένα εδαφοκλίματα και χωρίς υπερβολές στη χρήση λιπασμάτων και νερού.
2. Εξισορρόπηση στη σύνθεση των καλλιεργειών - Αποκατάσταση της βιοποικιλότητας. Μετά τις δεκαετίες του ’90 και του ’10 όπου, το βαμβάκι, εκτόπισε σχεδόν όλες τις καλλιέργειες και αποτελούσε σχεδόν μονοκαλλιέργεια, άρχισε πλέον να υποχωρεί και επανήλθε επιτέλους η αμειψισπορά, δηλαδή, η εναλλαγή των καλλιεργειών, μία γεωργική πρακτική που εφάρμοζαν οι αγρότες επί πολλές δεκαετίες παλαιότερα και διατηρούσαν έτσι τη βιοποικιλότητα και την αειφορία. Στις πεδινές εκτάσεις της Λάρισας και της Καρδίτσας, σήμερα πλέον, καλλιεργούνται, εκτός από βαμβάκι, και σιτηρά και ο κάμπος πρασίνισε.
Στις λοφώδεις περιοχές, όπου το σιτάρι ήταν σχεδόν μονοκαλλιέργεια, τώρα πλέον καλλιεργούνται βίκος και διάφορα άλλα κτηνοτροφικά ψυχανθή καθώς και όσπρια (κυρίως φακή). Αυτή η αποκατάσταση στη σύνθεση των καλλιεργειών του θεσσαλικού κάμπου, σε συνδυασμό με την εκλογίκευση στη χρήση των λιπασμάτων και των αρδεύσεων, βελτιώνει τα τελευταία 3-4 χρόνια τα επίπεδα αυτάρκειας στη φακή, στο μαλακό σιτάρι, στο βίκο, στη μηδική και αυξάνει τις εξαγωγές σκληρού σίτου και ταυτόχρονα βελτιώνει την οικολογική ισορροπία και μειώνει την επιβάρυνση των εδαφών με νιτρικά. Τα πράγματα θα γίνουν πολύ καλύτερα, εάν εκλείψει και η εγκληματική συνήθεια της καύσης της καλαμιάς που, κάθε καλοκαίρι ζούμε αυτή την απίθανη εικόνα, την «κρανίου τόπος».
3. Νέοι γεωργοί, νέες καλλιέργειες, νέα τεχνολογία. Αισιόδοξη νότα αποτελεί το γεγονός ότι οι νέοι γεωργοί έχουν πολύ καλό μορφωτικό επίπεδο (μεγάλο ποσοστό έχει τελειώσει γυμνάσιο και λύκειο και αρκετοί έχουν πτυχίο Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης). Βλέπουν τα πράγματα πιο καθαρά και τις εξελίξεις με άλλο πνεύμα, χρησιμοποιούν το διαδίκτυο με ευκολία και είναι ενήμεροι για οτιδήποτε συμβαίνει σε όλο τον κόσμο. Με μεγαλύτερη ευκολία δοκιμάζουν νέες καλλιέργειες, νέες τεχνικές και τεχνολογίες και είναι πρόθυμοι να συμμετέχουν σε σύγχρονα οργανωτικά σχήματα για καλύτερη διαχείριση των προϊόντων τους. Είναι μία αισιόδοξη εξέλιξη.
Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε αμπελώνες επιτραπέζιων σταφυλιών με αντιχαλαζιακή κάλυψη, κρασάμπελα με κατεύθυνση το ποιοτικό κρασί, νέες ποικιλίες οπωροφόρων δένδρων (μήλα, κεράσια) που ζητάει η αγορά σε συνδυασμό με αντιχαλαζιακή κάλυψη, μηλοκαλλιεργητές πηγαίνουν σε μεγαλύτερο υψόμετρο για την παραγωγή ποιοτικότερων μήλων, επέκταση καλλιέργειας καστάνων και αμυγδάλων, καλλιέργειες κρεμμυδιού ή και άλλων λαχανικών, ροδιές, καρυδιές, νεοφανείς καλλιέργειες όπως, γκότζι μπέρι, αρόνια κ.λπ.
Δημιουργούνται, επί τέλους, ομάδες παραγωγών και άλλες δομές συλλογικής δράσης πάνω σε σύγχρονες επιχειρηματικές-εταιρικές βάσεις.
Βέβαια, δεν μπορεί κανείς να ισχυρισθεί ότι η γεωργία μας, με τα παραδείγματα που αναφέρονται πιο πάνω, άλλαξε οριστικά και όλα πάνε καλά, διότι αυτή η αισιόδοξη τάση προσκρούει στα εγγενή προβλήματα, τα οποία φρενάρουν τις προσπάθειες αλλαγής. Σε κάθε περίπτωση αυτή η τάση και η δυναμική εκσυγχρονισμού της γεωργίας, θα πρέπει να στηριχθεί από όλες τις πλευρές, κράτος, τοπική αυτοδιοίκηση, αγρότες και γεωπόνους. Πέραν της εφαρμογής του μητρώου αγροτών, με κίνητρα για τους αγρότες και αντικίνητρα για τους ετεροεπαγγελματίες, να δοθεί λύση στο μικρό μέγεθος της γεωργικής εκμετάλλευσης, που διαμορφώνει υψηλό κόστος παραγωγής (αποδοτικότητα γεωργικών μηχανημάτων, ενοίκιο κ.λπ.). Να αντιμετωπισθεί το πολύ υψηλό κόστος ενέργειας που χρειάζεται η γεωργία (πετρέλαιο, ηλεκτρικό ρεύμα). Να διαδοθεί-προπαγανδισθεί, η σημασία της οργάνωσης σε σύγχρονες ομάδες ή συνεταιρισμούς και η σημασία της αγοράς για τη διάθεση των αγροτικών προϊόντων, με πρωτοβουλίες και πρωταγωνιστή το κράτος-πολιτεία.
Είναι γνωστό ότι, η γεωργία έχει πολύ μεγάλο πολλαπλασιαστή μέσα στην οικονομία, είναι «μήτηρ και τροφός όλων των τεχνών», όπως έλεγαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι. Έτσι λοιπόν, η δυναμική της γεωργίας μπορεί να κινητοποιήσει ολόκληρη την οικονομία της χώρας.
Τα στοιχεία ελήφθησαν από την ΕΛΣΤΑΤ
