Ένα έγκλημα που συναντάται στον εργασιακό χώρο. Υπαρκτό αλλά αθέατο, όπως λένε νομικοί και εργατολόγοι. Σεξουαλική παρενόχληση.
Η ετήσια έκθεση του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης Λέανδρου Ρακιντζή, κατέληγε στη θλιβερή διαπίστωση ότι υποθέσεις υπαλλήλων «πέφτουν στα μαλακά» παρά τα σοβαρά παραπτώματα στα οποία υπέπεσαν. Μια τέτοια αφορά εργαζόμενο του Πανεπιστημιακού νοσοκομείο Λάρισας ο οποίος κατηγορήθηκε –μετά από καταγγελίες 3-4 γυναικών εργαζομένων- για σεξουαλική παρενόχληση και τιμωρήθηκε με κράτηση του 1/5 του μισθού του για ένα μήνα.
Μια άλλη παλαιότερη περίπτωση αφορά σε εργαζόμενη σε δήμο του νομού η οποία ταλαιπωρήθηκε για αρκετά χρόνια μετά την καταγγελία της για σεξουαλική παρενόχληση. Ενώ, τέλος, σε παραίτηση από την υπόθεση οδήγησαν οι «καταστάσεις» που αντιμετώπισε και νηπιαγωγό σε χωριό της Θεσσαλίας.
Σύμφωνα με τους επιθεωρητές εργασίας η παρενόχληση σπάνια είναι αμιγώς ενός είδους. Εμφανίζεται συχνά στον ευρύτερο δημόσιο τομέα με αδυναμία διαχείρισης από τη διοίκηση. Συνήθως πλήττεται ολόκληρο το εργασιακό περιβάλλον και όχι μόνο οι άμεσα εμπλεκόμενοι. Οι καταγγέλλοντες σπανίως μένουν χωρίς συνέπειες από το ίδιο το εργασιακό περιβάλλον, ενώ συνέπειες αντιμετωπίζουν συχνά οι μάρτυρες στην υπόθεση, ειδικά αν είναι συνάδελφοι του θύτη και του θύματος.
Σχεδόν ποτέ οι υποθέσεις αυτές δε φθάνουν, για την αρχική αιτία που ξεκίνησαν, στις αίθουσες των δικαστηρίων.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ
Η περίπτωση της δημοτικής υπαλλήλου είναι ένα παράδειγμα για σεξουαλική και ηθική παρενόχληση. Πρόκειται για εργαζόμενη στη δημοτική αστυνομία στην ευρύτερη περιοχή του νομού Λάρισας. Η γυναίκα κατήγγειλε τον προϊστάμενο του δήμου για παρενόχληση η οποία φέρεται να ξεκίνησε ως σεξουαλική πριν από είκοσι χρόνια, σχεδόν, όταν εκείνη προσελήφθη ως υπάλληλος στο δήμο. Με τα χρόνια κατέληξε ως «ηθική παρενόχληση, με κακές αξιολογήσεις, απαγορεύσεις επιμόρφωσης, δυσμενείς μεταθέσεις και εν γένει επαγγελματική και προσωπική απομόνωση», σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της αναφερόμενης.
Η υπόθεση έφτασε στο Συνήγορο του Πολίτη από την τότε νομαρχιακή αυτοδιοίκηση. Ο Συνήγορος του Πολίτη διενεργεί αυτοψία, και συντάσσει πόρισμα, ζητώντας από το δήμαρχο να απομακρύνει τους εμπλεκόμενους από τον ίδιο εργασιακό χώρο και να επαναφέρει την εργασιακή ειρήνη. Ο δήμαρχος στη συγκεκριμένη περίπτωση και σύμφωνα με την έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη, ισχυρίστηκε ότι δεν μπορεί να μεταθέσει την εργαζόμενη πουθενά αλλού, επειδή καμία άλλη υπηρεσία του δήμου δε τη θέλει. Μεγάλη πίεση ασκήθηκε στους λοιπούς υπαλλήλους, κυρίως στους διενεργούντες τις πειθαρχικές διαδικασίες και τη μοναδική μάρτυρα της αναφερόμενης. Η μάρτυρας στη συνέχεια υπαναχώρησε. Για την ιστορία όμως, η υπάλληλος τελικά δικαιώθηκε μετά από πολλά χρόνια και ξοδεύοντας αρκετά χρήματα στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
Η ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΣ
Νηπιαγωγείο χωριού της Θεσσαλίας είχε επιλέξει νεαρή νηπιαγωγός από άλλη περιοχή της χώρας. Το σχολείο που φιλοξενούσε το νηπιαγωγείο μονοθέσιο και απασχολούσε έναν ακόμα δάσκαλο.
Η νηπιαγωγός είχε καταγγείλει προφορικά ότι παρενοχλήθηκε σεξουαλικά από το δάσκαλο του σχολείου, στον προϊστάμενο της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης της περιοχής της. Μετά την καταγγελία ακολούθησε Ένορκη Διοικητική Εξέταση και έγινε κλήτευση μαρτύρων. Μετά την καταγγελία της νηπιαγωγού ο δάσκαλος δε της ζήτησε ποτέ συγνώμη, αντιθέτως κατά την κλήτευσή του υποστήριξε πως πρόκειται «για κακόγουστο αστείο», ενώ σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με το θύμα την προειδοποίησε ότι μετά την καταγγελία της θα άλλαζαν τα πράγματα.
Στο σχολείο σύμφωνα με την έκθεση του πορίσματος, της δυσκόλευε την εργασία, προκειμένου να την οδηγήσει σε αποχώρηση. Στο μικρό χωριό της Θεσσαλίας όλοι γνώριζαν για το δάσκαλο. Κανείς δεν το μαρτυρούσε, εκτός βέβαια από την καθαρίστρια του σχολείου, που αποφάσισε να σπάσει τη σιωπή της. Είχε πέσει κι εκείνη θύμα του. Την ίδια ώρα και ενώ ο δήμαρχος της περιοχής γνώριζε το περιστατικό φοβισμένος μη κλείσει το σχολείο με τον διωγμό του δασκάλου επιχείρησε να συμφιλιώσει τις δύο πλευρές.
Το αποτέλεσμα της ΕΔΕ ήταν ότι «υπάρχουν ενδείξεις αλλά όχι επαρκείς αποδείξεις» και έτσι δε μπόρεσε να στοιχειοθετηθεί πειθαρχικό παράπτωμα.
ΣΤΟ ΣΥΝΗΓΟΡΟ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ
Αρκετά από τα θύματα σεξουαλικών παρενοχλήσεων οδηγούνται στο Συνήγορο του Πολίτη. Σύμφωνα με τα στοιχεία οι καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα είναι αυξανόμενες, αν και εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν ένα μικρό ποσοστό από το σύνολο των καταγγελιών. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, αντιμετωπίζεται δυσκολία ως προς την κατάθεση στοιχείων που πιθανολογούν την ύπαρξη παράνομης συμπεριφοράς. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει η δυνατότητα επιτόπιας διερεύνησης από το Συνήγορο του Πολίτη για την αξιολόγηση του ζητήματος.
Η σπουδαιότητα του ρόλου του Συνηγόρου του Πολίτη εντοπίζεται στη διενέργεια έρευνας κατόπιν συνεργασίας με το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας, στην έγγραφη σύσταση του καταγγελόμενου και τέλος στην ενημέρωσή του για τις νομικές συνέπειες μιας πράξης σεξουαλικής παρενόχλησης.
Απώτερος στόχος αποτελεί, η αποκατάσταση ενός αξιοπρεπούς και φιλικού εργασιακού περιβάλλοντος. Διευκρινίζεται ωστόσο ότι ο Συνήγορος του Πολίτη δεν εκπροσωπεί το θύμα σε δικαστήριο, δεν επιβάλλει κυρώσεις ή πρόστιμα, δεν επιδικάζει αποζημιώσεις.
Ζωή Παρμάκη
