Της Κατερίνας Καρατάσου,
Κτηνίατρος Ομοσπονδία Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδος
Στις μέρες μας η παλιά παραδοσιακή κεραλοιφή γνωρίζει (και δικαίως) μεγάλη ζήτηση. Όλο και περισσότεροι μελισσοκόμοι αλλά και μη μελισσοκόμοι παράγουν κεραλοιφές ακολουθώντας τη συνταγή της γιαγιάς ή τη συνταγή που βρήκαν στο διαδίκτυο.
Πολλές συνταγές λοιπόν, αλλά ούτε είναι όλες σωστές ούτε τα λένε αναλυτικά. Άλλωστε οι σωστοί επαγγελματίες δε μοιράζονται τα μυστικά τους. Ωστόσο υπάρχουν κάποιοι γενικοί κανόνες και μια βασική συνταγή για να ξεκινήσει κάποιος να πειραματίζεται κι αν την ακολουθήσετε είναι βέβαιο ότι θα φτιάξετε μια σωστή κεραλοιφή, αν όχι με την πρώτη, με τη δεύτερη ή την τρίτη προσπάθεια. Το δύσκολο είναι να πετύχεις την αναλογία λάδι/κερί ώστε να μην είναι ούτε πολύ ρευστή και λαδερή, ούτε ξερή σαν κερί.
Βασικοί κανόνες παρασκευής κεραλοιφής
Τα σκεύη και τα εργαλεία πρέπει να είναι πεντακάθαρα αν όχι αποστειρωμένα, τα χέρια καλά πλυμένα και η κουζίνα όλη δική μας και καθαρή. Τα βαζάκια που θα βάλουμε την κεραλοιφή και τα καπάκια τους τα βράζουμε για 5-10 λεπτά, χύνουμε το πολύ νερό, τα βγάζουμε με τη λαβίδα για σαλάτες τινάζοντας να φύγει το νερό και τα αφήνουμε να στεγνώσουν, το ίδιο και τα καπάκια.(μπρούμυτα σε καθαρή πετσέτα για λίγο και μετά ανοιχτά να φύγουν οι υδρατμοί). Ώσπου να μαγειρέψουμε την κεραλοιφή θα έχουν στεγνώσει όλα.
Πρώτες ύλες
Τα συστατικά της κεραλοιφής πρέπει να είναι πρώτης ποιότητας, με πρώτο το κερί που θα είναι κερί απολεπισμάτων και όσο το δυνατόν πιο φρέσκο. Έτσι θα το ζητήσετε από τον μελισσοκόμο που θα σας προμηθεύσει το κερί. Το ελαιόλαδο της κεραλοιφής πρέπει επίσης να είναι εξαιρετικής ποιότητας, πολύ φρέσκο, έξτρα παρθένο και ει δυνατόν βιολογικό. Αν χρησιμοποιούμε άλλα έλαια όπως βαλσαμόλαδο, αμυγδαλέλαιο, λάδι καλέντουλας, χοχόμπα ή ό,τι άλλο, πρέπει επίσης να γνωρίζουμε την ποιότητά τους και την ηλικία τους. Όσο περνάει ο χρόνος τα έλαια υποβαθμίζονται θρεπτικά, οξειδώνονται και ταγγίζουν.
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μόνο ελαιόλαδο ή μόνο πχ βαλσαμόλαδο ή μίγμα με διάφορα έλαια. Ξεκινήστε με σκέτο ελαιόλαδο που είναι και το φθηνότερο και ευκολότερο να βρείτε και, μαθαίνοντας περισσότερα για τις ιδιότητες των ελαίων, πειραματίζεστε περεταίρω.
Μπορείτε να προσθέσετε βάμμα πρόπολης, κοπανισμένη μαστίχα σε σκόνη (αυθεντικά «δάκρυα» μαστίχας που θα τρίψετε μόνοι σας λίγο πριν στο μούλτι) και διάφορα αιθέρια έλαια που προσφέρουν όχι μόνο άρωμα αλλά και τις θεραπευτικές τους ιδιότητες. Όλα αυτά θα προστεθούν αφού έχει ενωθεί το κερί με το λάδι κι έχει χλιαρέψει κάπως το μίγμα, αφενός γιατί τα αιθέρια έλαια είναι πτητικά και θα «πετάξουν» στην ατμόσφαιρα κι αφετέρου γιατί τα ευεργετικά συστατικά, πχ της πρόπολης, είναι ευαίσθητα στη θερμότητα.
Προσοχή με τα αιθέρια έλαια. Αφενός καίνε το δέρμα αν πέσουν πάνω του, αφετέρου είναι πολύ συμπυκνωμένα. Για τα 10 βαζάκια 10 -20 σταγόνες είναι αρκετές. Δε βάζουμε πάνω από δύο-τρία διαφορετικά αιθέρια έλαια. Προσοχή επίσης να είναι φυσικά αιθέρια έλαια κι όχι από τα συνθετικά για να αρωματίζουμε την ατμόσφαιρα. Ρωτήστε σε ενημερωμένα φαρμακεία.
Υδατοδιαλυτά συστατικά όπως πχ η αλόη δεν ενσωματώνονται στην κεραλοιφή χωρίς χρήση γαλακτωματοποιητών κι αυτό είναι ένα πολύ εξειδικευμένο κεφάλαιο.
Και τώρα που συγκεντρώσαμε τα υλικά ας φτιάξουμε επιτέλους την κεραλοιφή.
Πόσο λάδι και πόσο κερί
Η αναλογία με την οποία μπορούμε να ξεκινήσουμε είναι 1 μέρος κερί προς 3 μέρη λάδι ή 1 μέρος κερί προς 4 μέρη λάδι ανάλογα με το πόσο ρευστή θέλουμε την κεραλοιφή.
Επειδή το κερί είναι στερεό και το λάδι υγρό οι συνταγές συνήθως μετράνε το κερί σε γραμμάρια και το λάδι σε ml (κυβικά εκατοστά ή μιλιλίτρα). Αυτό δεν έχει και μεγάλη σημασία εφόσον το ειδικό βάρος του κεριού είναι κοντά στο 1 (0,96 για την ακρίβεια).
Κάτι άλλο που πρέπει να υπολογίσουμε είναι η συνολική ποσότητα, δηλαδή πόσα βαζάκια (και τι χωρητικότητας) θέλουμε να γεμίσουμε. Ας πούμε ότι θέλουμε να φτιάξουμε για αρχή 10 βαζάκια χωρητικότητας 50 ml. Άρα 500 ml σύνολο. Επομένως θέλουμε 400 ml λάδι και 100 γραμμάρια στερεό κερί (1:4) ή για την αναλογία 1:3 375 λάδι και 125 γρ κερί. Πειραματιζόμενοι θα βρείτε την αναλογία που σας δίνει ακριβώς την υφή που θέλετε: ούτε πολύ στερεή ούτε πολύ λαδερή.
Μαγείρεμα
Σε μπαιν μαρί με καυτό νερό, ζεσταίνετε σε ένα κατσαρολάκι το κερί μέχρι να λιώσει και στη συνέχεια προσθέστε σιγά - σιγά και ανακατεύοντας το λάδι. Όταν έχετε βάλει όλο το λάδι κι έχει γίνει μια καλή ανάμιξη (διαυγές υγρό), μπορείτε να δείτε την υφή της κεραλοιφής στάζοντας μερικές σταγόνες σ’ ένα πιατάκι οπότε και πήζει άμεσα και να δείτε πόσο σκληρή είναι. Αν είναι πολύ σφιχτή, σαν κερί, προσθέστε λίγο λάδι, αν είναι πολύ υγρή και λαδερή προσθέστε λίγα τρίματα κεριού και ξανά ανακάτεμα.
Αν είστε ικανοποιημένοι βγάζετε το κατσαρολάκι από το καυτό νερό κι αφήνετε να κρυώσει μέχρι να μπορείτε να αγγίξετε για λίγο το μέταλλο χωρίς να καίγεστε. Αν είναι όπως πρέπει, τώρα είναι ώρα να προσθέσετε τα άλλα συστατικά αν θέλετε. Το ανακάτεμα πρέπει να είναι συνεχές. Όταν έχουν ενωθεί όλα τα υλικά γεμίστε τα βαζάκια. Αφήστε να στερεοποιηθεί πριν τα κλείσετε.
Που χρησιμοποιείται η κεραλοιφή
Σε παθήσεις του δέρματος από τις χιονίστρες και την ξηροδερμία, μέχρι εκζέματα και ψωρίαση. Για πονεμένους μυς και αρθρώσεις, για ψύξεις, για την κυτταρίτιδα, για μαλακούς αγκώνες και φτέρνες και σε πολλά ακόμη ανάλογα με τα συστατικά.
Που δεν τη βάζουμε
Σε ανοιχτά τραύματα γιατί είναι λιπαρή και άρα μπορεί να δημιουργήσει αναερόβιο περιβάλλον στην πληγή.
Καλή επιτυχία στα πειράματά σας!
