Ακόμη κατά τη διάρκεια της απόσταξης δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται αποστακτήρες που γανώνονται με κράμα μετάλλων που περιέχουν μόλυβδο, γιατί ο μόλυβδος ρυπαίνει το τσίπουρο (και τη ρακή) και η μολυβδίαση μπορεί να προκαλέσει αιμολυτική αναιμία κι άλλα σοβαρά προβλήματα στον ανθρώπινο οργανισμό.
Οι παραπάνω συμβουλές προέρχονται από ένα Κρητικό γιατρό, ο οποίος δραστηριοποιείται επαγγελματικά στον θεσσαλικό κάμπο και μοιραία συνδέει το τσίπουρο με τη ρακή. Ο λόγος για τον αναπληρωτή καθηγητή Παθολογίας-Γαστρεντερολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Δρ. Ανδρέα Καψωριτάκη, ο οποίος παρέχει χρήσιμες συμβουλές για την απόσταξη και την κατανάλωση των αλκοολούχων αυτών ποτών. Φυσικά προέχει η συμβουλή του για λελογισμένη κατανάλωση τσίπουρου (και ρακής) καθώς η υπερβολική κατανάλωση τους επιβαρύνει τον οργανισμό και τα σχετικά περιστατικά που καλείται να αντιμετωπίσει το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Λάρισας, όπου εργάζεται, είναι πάρα πολλά. Πόσο μάλιστα όταν αρκετές ποσότητες τσίπουρου έχουν νοθευθεί για οικονομικούς λόγους.
Σύμφωνα με τον κ. Καψωριτάκη «οι παραγωγοί μπορούν να προστατευθούν από τη μεθανόλη με τους εξής τρόπους: Ένας εύκολος τρόπος μείωσης της μεθανόλης είναι η απομάκρυνση των τσάμπουρων. Θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο υπολείμματα από ρόγες στο δοχείο για τη ζύμωση μετά το πάτημα των σταφυλιών. Επιπλέον η «πρωτόρακη» θα πρέπει να απομακρύνεται, οι παλιές νοικοκυρές την χρησιμοποιούσαν μόνο για εντριβές, αλλά και αυτή η χρήση είναι υπό συζήτηση, εφόσον απορροφάτε και από το δέρμα. Θα πρέπει να απομακρύνεται επίσης και η «ουρά» της καζανιάς που περιέχει μεγάλο ποσοστό «ανώτερων αλκοολών». Στην υπόλοιπη Ελλάδα (δυστυχώς όχι στην Κρήτη), το πρόβλημα της μεθανόλης και των ανώτερων αλκοολών στο τσίπουρο το αποφεύγουν κάνοντας δύο αποστάξεις και απομακρύνουν την «κεφαλή» αλλά και την «ουρά» του αποστάγματος.
Σχετικά με τη γάνωση των αποστακτήρων με κράμα μετάλλων που περιέχουν μόλυβδο, ο αν. καθηγητής είναι απόλυτος: Το πρόβλημα συνήθως εμφανίζεται όταν χρησιμοποιούνται αποστακτήρες που γανώνονται με κράμα μετάλλων που περιέχουν μόλυβδο. Ο μόλυβδος ρυπαίνει τη ρακή και η μολυβδίαση μπορεί να προκαλέσει αιμολυτική αναιμία, χρόνιο κοιλιακό πόνο, ανεπάρκεια οργάνων και ψυχωσικό σύνδρομο. Μερικοί ιστορικοί θεωρούν ότι οι ψυχωτικές διαταραχές των τελευταίων Ρωμαίων αυτοκρατόρων (Νέρωνας, Καλιγούλας κ.ά.) και κατά συνέπεια η παρακμή και η πτώση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας οφείλεται στη μολυβδίαση, λόγω της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ που αποθηκεύονταν σε επιμεταλλωμένα με μόλυβδο πήλινα αγγεία (κάποιοι θα θυμούνται τα «μολυβωτά κουρούπια» και τα «μολυβοτσίκαλα»).
Όσον αφορά στους κινδύνους που κρύβονται από την αποθήκευση της ρακής και του τσίπουρου, ιδιαίτερα τους θερινούς μήνες, οπότε ανεβαίνει και η θερμοκρασία, ο κ. Καψωριτάκης τονίζει πως «δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται πλαστικά δοχεία για τη φύλαξη και τη μεταφορά αυτών των ποτών. Τα πλαστικά δοχεία περιέχουν φθαλικούς εστέρες που διαλύονται και περνούν μέσα στη ρακή. Έχουν διαπιστωθεί επίπεδα φθαλικού οξέος σε ρακή και τσίπουρο έως και 2,82 mg/l, όταν το επιτρεπτό ανώτατο όριο είναι 1,5 mg/L. Τα επίπεδα αυτά μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και στον θάνατο».
ΕΡΕΥΝΕΣ
Οι κίνδυνοι που προκύπτουν στον ανθρώπινο οργανισμό από τη νοθεία του τσίπουρου ή τη λάθος διαδικασία της απόσταξης αποτυπώνονται και σε παλιότερη έρευνα της Παθολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Τρικάλων, ενώ αντίστοιχη έρευνα για τη ρακή έγινε και από την Παθολογική Κλινική του Βενιζελείου Νοσοκομείου της Κρήτης. Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν το θέμα της αποθήκευσης της ρακής και του τσίπουρου, καθώς τα πλαστικά δοχεία συγκρατούν μεγάλες ποσότητες φθαλικών εστέρων που διαλύονται και περνούν στο ποτό.
Γ.Ρ.
