Στα φροντιστήρια, στις εξόδους με τους γονείς, στις διακοπές ακόμη και στο σχολείο, παιδιά κολλημένα στην οθόνη του κινητού τους. Για ώρες ολόκληρες σερφάρουν, παίζουν διαδικτυακά παιχνίδια ή προσπαθούν να βγάλουν την τέλεια σέλφι για να μαζέψουν όσο το δυνατόν περισσότερα «likes». Δεν μπορώ να βγάλω από το μυαλό μου την εικόνα μιας νεαρής κοπέλας το περασμένο καλοκαίρι στο Ναύπλιο, η οποία ενώ ήταν με τους γονείς της που απολάμβαναν το μπάνιο τους, εκείνη δεν μπήκε ούτε μια φορά στο νερό. Οι κουβέντες της μητέρας της ακόμη ηχούν στα αυτιά μου «Μα γιατί δεν μπαίνεις να κολυμπήσεις; Είμαστε μια εβδομάδα εδώ και δεν έχεις μπει καθόλου στο νερό. Πού θα πάει αυτή η ιστορία;». Η κοπέλα δεν φάνηκε να ενδιαφέρεται καθόλου και συνέχισε ατάραχη να σέρνει το δάχτυλό της στην οθόνη του κινητού της. Μονάχα μουρμούρισε «Άντε πάλι». Σίγουρα αυτή η ιστορία δεν είναι η μοναδική. Πολλές οικογένειες βιώνουν το μαρτύριο του κολλήματος στο κινητό. Πέρασαν μήνες και πριν λίγες μέρες σε κεντρική καφετέρια της Λάρισας, σε μια μαμαδοπαρέα ήταν τρία πιτσιρίκια ηλικίας 3 ετών έως 7 το μεγαλύτερο. Όλα με ένα κινητό στο χέρι. Η άνεσή τους στο χειρισμό δεδομένη. Εξάλλου, πια τα παιδιά από τα γενοφάσκια τους παίζουν στα δάκτυλα την τεχνολογία. «Ευτυχώς εφευρέθηκαν και οι ηλεκτρονικές νταντάδες και έχουμε βρει την ησυχία μας» είπε μια εξ αυτών, με τις υπόλοιπες να συμφωνούν γελώντας.
Πόση αλήθεια είχε αυτή η έκφραση, αναρωτήθηκα. Έτσι είναι, σήμερα πια τα παιδιά δεν παίζουν στις αλάνες αλλά στις οθόνες τους. Θα έπρεπε όμως να είναι έτσι; Γιατί να μην υπάρχει ένα μέτρο; Γιατί ένα παιδί δημοτικού πρέπει να πηγαίνει στο σχολείο με το κινητό του; ή καλύτερα γιατί να έχει κινητό σε αυτή την ηλικία; Τα αποτελέσματα μιας έρευνας της Focus Bari που έγινε τον Δεκέμβριο του 2017 για λογαριασμό του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής και Επικοινωνιών Ελλάδας αποκαλύπτει σημαντικά στοιχεία για τη σχέση των παιδιών με το Διαδίκτυο στην Ελλάδα.
Συγκεκριμένα, το 78% των παιδιών 5-12 ετών χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο, ενώ το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 89,3% για τις ηλικίες 10-12 ετών.
Αναφορικά με τις συσκευές από τις οποίες συνδέονται στο Διαδίκτυο, το 35,4% το κάνει κυρίως από συσκευές tablet, οι πωλήσεις των οποίων είχαν άλλωστε μεγάλη ανάπτυξη τα προηγούμενα χρόνια. Ακολουθούν τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα με ποσοστό 27,8%, ενώ τελευταία στη λίστα βρίσκονται τα laptop με 23,7%.
Εντύπωση προκαλεί και το γεγονός πως ένα στα πέντε παιδιά, ηλικίας 6-12 ετών, διαθέτει κινητό τηλέφωνο. Από την έρευνα προκύπτει το συμπέρασμα ότι σήμερα τα περισσότερα παιδιά, ηλικίας δημοτικού, έχουν δικές τους συσκευές (tablet ή κινητά τηλέφωνα) για να συνδέονται.
Ωστόσο, σύμφωνα με την έρευνα, στις ηλικίες έως 9 ετών η χρήση κινητού είναι αρκετά περιορισμένη, στο 3,1%.
Τέλος, από την έρευνα προκύπτει ότι οι ηλικίες 13 – 44 ετών επισκέπτονται σε καθημερινή βάση site κοινωνικής δικτύωσης και η μέση on line περιήγησή τους διαρκεί πάνω από 200 λεπτά την ημέρα.
-Η «μάστιγα» της απόσπασης προσοχής
Η κατάχρηση του κινητού έχει και άλλες επιπτώσεις στους λιλιπούτειους χρήστες του. Σύμφωνα με έρευνα του Pew Research Center στις ΗΠΑ, περισσότεροι από 2.400 εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι οι μαθητές έχουν μεγαλύτερη δυσκολία συγκέντρωσης από προηγούμενες γενιές. Το 87% εξ αυτών συμφωνούν με την άποψη ότι οι ψηφιακές τεχνολογίες του σήμερα συμβάλλουν στη δημιουργία μίας γενιάς με προσοχή που αποσπάται εύκολα.
Η χρήση των κοινωνικών δικτύων και των μηνυμάτων στο κινητό συναποτελούν μία διαδικασία συνεχούς εξοικείωσης και επικοινωνίας με μικρά και σύντομα κείμενα. Οι μισοί από τους εφήβους είναι εξαρτημένοι από το κινητό τους τηλέφωνο και το ίδιο ποσοστό γονέων αναγνωρίζει μεν το πρόβλημα, αλλά δεν ξέρει τι μπορεί να κάνει, σύμφωνα με μια επιστημονική μελέτη. Μάλιστα, οι ίδιοι οι έφηβοι θεωρούν ότι ο εθισμός στο κινητό αγγίζει και τους γονείς τους σε ποσοστό 30%!
ΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ
Παιδοψυχολόγοι και ειδικοί επιστήμονες κρούουν το κώδωνα του κινδύνου και εφιστούν την προσοχή. Μερικές απλές συμβουλές που μπορούν να εφαρμόσουν οι γονείς επικεντρώνονται στα εξής:
-Εφαρμογή ορίων στη χρήση του τηλεφώνου
Οι γονείς δεν μπορούν απλά να πάρουν τα διάφορα gadgets από τα παιδιά τους με την ελπίδα ότι έτσι λύνεται το πρόβλημα. Αυτό που μπορούν να κάνουν είναι να ορίσουν πόση ώρα την μέρα επιτρέπεται η χρήση κινητού τηλεφώνου, αλλά και μερικές χρονικές ζώνες ελεύθερης χρήσης του. Οι εκάστοτε κανόνες εξαρτώνται από την οικογένεια. Κάποιοι μπορεί να αποφασίσουν να καθορίσουν απλά όρια, όπως το να κλείνει το κινητό, όσο το παιδί κάθεται στο τραπέζι να φάει. Άλλοι μπορεί να επιλέξουν να θέσουν πιο συγκεκριμένους κανόνες με πλήρη απαγόρευση στη χρήση κινητού μετά από κάποια ώρα το βράδυ (ξεχωριστά για καθημερινές και σαββατοκύριακα).
-Ορίστε το παράδειγμα για τα παιδιά
Οι γονείς θα πρέπει να ξεκινήσουν πρώτα απ' όλα με τον εαυτό τους. Ξεκινήστε με το να αφήνετε στην άκρη το κινητό την ώρα που κάθεστε στο τραπέζι να φάτε, ή και σε άλλες στιγμές. Πάντα να έχετε το κινητό στην άκρη και να μην ασχολείστε με αυτό ενώ οδηγείτε: είναι πολύ κακό παράδειγμα για το παιδί! Γενικά θα πρέπει με τις πράξεις σας να δείχνετε στα παιδιά τις αξίες που θέλετε να τους περάσετε.
Απαγορευμένο το κινητό στο σχολείο!
Η περιφερειακή διευθύντρια Εκπαίδευσης Θεσσαλίας κ. Ελένη Αναστασοπούλου σχολιάζοντας το γεγονός της χρήσης κινητών από μαθητές είναι κατηγορηματική «Τα κινητά στο σχολείο δεν επιτρέπονται. Δυστυχώς όμως δεν μπορούμε να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας συμβαίνει. Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να δίνουν επίσης το σωστό παράδειγμα με τη στάση τους και η οικογένεια θα πρέπει να φροντίζει επίσης».
Αναφορικά με τη χρήση κινητών τηλεφώνων στα σχολεία η Διεύθυνση Σπουδών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης είναι σαφής και η οδηγία (αριθμ. πρωτ. 14/21-04-2016 Πράξη του Δ.Σ. του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής) αφορά όχι μονάχα τους μαθητές αλλά και τους εκπαιδευτικούς. Δυστυχώς όμως, πολλά παιδιά αψηφούν τους κανονισμούς και φέρουν στο σχολείο στο κινητό βάζοντάς το στο αθόρυβο. Έτσι όταν τους δίνεται η ευκαιρία ακόμη και μέσα στο σχολείο ασχολούνται με αυτό. Τι λέει όμως αναλυτικά η οδηγία;
- Οι μαθητές δεν επιτρέπεται να έχουν στην κατοχή τους κινητά τηλέφωνα
εντός του σχολικού χώρου.
-Οι μαθητές δεν επιτρέπεται να έχουν στην κατοχή τους εκτός από κινητά τηλέφωνα και οποιαδήποτε άλλη ηλεκτρονική συσκευή ή παιχνίδι που διαθέτει σύστημα επεξεργασίας εικόνας και ήχου εντός του σχολικού χώρου. Ο ανάλογος εξοπλισμός που τους διαθέτει το σχολείο στο οποίο φοιτούν, χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της διδακτικής πράξης και της εκπαιδευτικής διαδικασίας γενικότερα και μόνο υπό την εποπτεία/επίβλεψη του εκπαιδευτικού.
-Οι εκπαιδευτικοί εκτός από τις διαθέσιμες από το σχολείο ηλεκτρονικές συσκευές (H/Y, laptops, tablets, διαδραστικούς πίνακες κτλ),δύνανται να χρησιμοποιήσουν και το δικό τους προσωπικό ηλεκτρονικό εξοπλισμό κατά τη διάρκεια της διδακτικής πράξης και για τις ανάγκες αυτής αλλά και στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας γενικότερα τηρώντας τους κανόνες ασφάλειας και τις σχετικές διατάξεις περί προστασίας των προσωπικών δεδομένων των μαθητών και των εκπαιδευτικών (νόμοι 2472/1997(ΦΕΚ 50,τ.Α’/1997) και 3471/2006(ΦΕΚ 133/τ. Α'/2006).
- Τέλος, επισημαίνεται ότι θα πρέπει να αποφεύγεται η ανάρτηση φωτογραφιών και βίντεο με μαθητές στους δικτυακούς τόπους των σχολικών μονάδων. Οι φωτογραφίες αποτελούν δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στη διάταξη του άρθρου 2 στοιχ. α΄ του ν.2472/1997, στο μέτρο που από αυτές δύνανται να προσδιοριστούν, άμεσα ή έμμεσα, τα υποκείμενα των δεδομένων. Σύμφωνα με το άρθρο 5 του ίδιου νόμου, η επεξεργασία και κατά συνέπεια η ανάρτηση, η αποθήκευση σε ψηφιακά μέσα (π.χ. αναμνηστικού τύπου φωτογραφίες, βίντεο και δραστηριότητες της σχολικής ζωής) δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα επιτρέπεται μόνον όταν το υποκείμενο των δεδομένων (οι κηδεμόνες των μαθητριών-μαθητών) έχει δώσει τη συγκατάθεσή του. Πρότυπο έντυπο γονικής συναίνεσης όσον αφορά στη γονική συγκατάθεση πριν από την αποθήκευση σε ψηφιακά μέσα και την ανάρτηση εικόνων και βίντεο με μαθητές στις ιστοσελίδες και ιστολόγια του σχολείου, καθώς και άλλο χρήσιμο υλικό που αφορά στην ασφάλεια των μαθητών στο διαδίκτυο και στην προστασία των προσωπικών δεδομένων των μαθητών υπάρχουν στον ενημερωτικό κόμβο του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου «Ασφάλεια στο Διαδίκτυο»: http://internet-safety.sch.gr/ ).
Της Νατάσας Πολυγένη
