Από τον Λεωνίδα Τζέκα
Ρόδος, το διαμάντι της Μεσογείου, γνωστή για τις πανέμορφες παραλίες και τα κάστρα της, είναι ο ιδανικός προορισμός για χιλιάδες επισκέπτες όλο τον χρόνο. Το νησί τον Ιπποτών όμως είναι γνωστό και για ένα άλλο αξιοθέατο, μοναδικής ομορφιάς.
Το διασημότερο δείγμα φυσικού κάλλους στο νησί, που αναμφίβολα αξίζει να επισκεφθείτε, είναι η Κοιλάδα με τις Πεταλούδες.
Σε μικρή απόσταση από το χωριό Θεολόγος– ένας επίγειος παράδεισος 600 στρεμμάτων – βρίσκεται η καταπράσινη κοιλάδα των πεταλούδων που τη διασχίζει ο ποταμός Πελεκάνος. Απέχει είκοσι πέντε χιλιόμετρα από την πόλη της Ρόδου και είναι ένας σπάνιος βιότοπος που φιλοξενεί την πεταλούδα «Panaxia Quadripunctaria» που κάνει την εμφάνισή της σε αυτό το μοναδικό φυσικό πάρκο.
Τα ειδικά διαμορφωμένα μονοπάτια και τα ξύλινα γεφυράκια ανάμεσα στην απίστευτου κάλλους βλάστηση, τις λιμνούλες με τα νούφαρα, τους μικρούς καταρράκτες και τα γάργαρα νερά, συνθέτουν ένα μοναδικό φυσικό φαινόμενο.
Αμέτρητα δέντρα –πλατάνια, σχίνα, κουμαριές, μυρτιές, αγριελιές– αλλά και θυμάρι, πικροδάφνες και κισσοί προσθέτουν μια τροπική μαγεία προσφέροντας δροσιά, υγρασία και τροφή στις πεταλούδες.
Στην Κοιλάδα ευδοκιμεί ένα σπάνιο είδος πλατάνου, η «υγράμβαρη ή ζητιά» στην ύπαρξη της οποίας οφείλεται εν μέρει και το θαυμαστό φαινόμενο της συγκέντρωσης πεταλούδων σε τεράστιο αριθμό, καθ’ ότι η βανιλένια αρωματική ρητίνη που ρέει από το φλοιό της φαίνεται ότι «ξετρελαίνει» τις ροδίτικες πεταλούδες.
Από τα μέσα Ιουνίου έως τα τέλη Σεπτεμβρίου, ένα πολύχρωμο «πεταλουδοσύννεφο» σκεπάζει κυριολεκτικά την όμορφη κοιλάδα. Οι «πεταλούδες της Ρόδου» που ταξιδεύοντας μέσα στη νύχτα με οδηγό τούς δρόμους του νερού κατακλύζουν σταδιακά την καταπράσινη περιοχή, οι κλιματολογικές συνθήκες και το φυσικό περιβάλλον προσφέρουν τις ιδανικές συνθήκες για το ζευγάρωμα και την καλοκαιρινή τους παραμονή.
Όλες οι πεταλούδες που μαζεύονται στην κοιλάδα ανήκουν σε ένα και μόνο είδος και όχι σε πολλά είδη. Οι πεταλούδες παραμένουν ακίνητες κατά τη διάρκεια της ημέρας πάνω σε βράχους, σε κορμούς και φυλλωσιές. Οι μετακινήσεις τους πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια της νύχτας. Και γι’ αυτό πολλοί επισκέπτες που δεν γνωρίζουν την συμπεριφορά της πεταλούδας πηγαίνουν με την ιδέα ότι θα δούν πεταλούδες να πετούν και η απογοήτευσή τους είναι εμφανής μόλις διαπιστώσουν ότι οι πεταλούδες που απαντώνται κατά μήκος και πλάτος της Κοιλάδας παραμένουν ακίνητες στη θέση τους.
Στην είσοδο λειτουργεί το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Ρόδου. Τα εκθέματα του μουσείου παρουσιάζονται σε προθήκες που αναπαριστούν τις συνθήκες του φυσικού περιβάλλοντος σύμφωνα με τις πλέον σύγχρονες μουσειολογικές αντιλήψεις. Στα εκθέματα περιλαμβάνονται ενδημικά και σπάνια είδη της ευρύτερης περιοχής της Κοιλάδας.
Σύμφωνα με μαρτυρίες παλαιότερων η κοιλάδα ονομαζόταν Πελεκάνος αργότερα όμως, προφανώς λόγω της παρουσίας των πεταλούδων, ονομάστηκε Κοιλάδα των Πεταλούδων.
Το 1928 μία ιταλική εταιρία εγκαταστάθηκε στον οικισμό Καλαμώνας, η εταιρία αυτή αξιοποίησε την κοιλάδα και συνέχισε τα έργα για 10 χρόνια. Εκείνη την εποχή (1928) έγινε και ο εντοπισμός της πεταλούδας από τον Ιταλό καθηγητή Alessandro Chigi.
Οι Ιταλοί παρέμειναν στην Κοιλάδα μέχρι την άφιξη των Αγγλων στο νησί. Μεταπολεμικά την Κοιλάδα παρέλαβαν αρχικά η Δημόσια Επιχείρηση Δωδεκανήσου, αργότερα ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού και τέλος το 1991 η Κοινότητα Θεολόγου, νυν δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Πεταλούδων.
Οι πεταλούδες άρχισαν να γίνονται γνωστές στον κόσμο το 1957. Από τότε την Κοιλάδα των Πεταλούδων την επισκέπτονται ολοένα και περισσότεροι τουρίστες.
Η εξάπλωση της πεταλούδας ανά την υφήλιο είναι πάρα πολύ μεγάλη. Απαντάται σε όλη την Ευρώπη (εκτός από τις πιο ψυχρές βόρειες περιοχές), στη δυτική Ασία, στην Αφρική και σε άλλες χώρες της Μεσογείου.
Στην Ελλάδα η πεταλούδα αυτή έχει πολύχρονη παρουσία και απαντάται σε πολλά μέρη όμως ο μεγαλύτερος πληθυσμός απαντάται στο νησί της Ρόδου, όπου ο σημαντικότερος τόπος συγκέντρωσης είναι η κοιλάδα των Πεταλούδων. Έτσι η Ρόδος είναι ο πρώτος βιότοπος, δεύτερος βιότοπος είναι το νησί της Πάρου και ο τρίτος στη Βοιωτία.
Τους καλοκαιρινούς μήνες η Κοιλάδα προσελκύει χιλιάδες επισκέπτες από όλο τον πλανήτη, που έρχονται για να θαυμάσουν το υπέροχο πυκνοφυτεμένο φαράγγι και τα εκατομμύρια των πεταλούδων που φιλοξενούνται εκεί.
Η στήλη προτείνει αν βρεθείτε στο νησί να αφιερώσετε λίγο χρόνο και να επισκεφτείτε την Κοιλάδα των Πεταλούδων!
