Από τον Λεωνίδα Τζέκα
Μια ορεινή κωμόπολη που σφύζει από ζωή, με περίπου 2.500 χιλιάδες μόνιμους κατοίκους που εκμεταλλεύτηκαν τουριστικά τον τόπο τους, χωρίς, ωστόσο, να αλλοτριωθούν. Το πανέμορφο φυσικό τοπίο όχι μόνο δεν έχει υποστεί αλλοίωση, αντίθετα μάλιστα, η τοπική παράδοση είναι πανταχού παρούσα: από τα κτίρια και τους ανθρώπους με την υπερήφανα χαρακτηριστική, βλάχικη ντοπιολαλιά, ως την τοπική γαστρονομία, τις ταβέρνες και τα τοπικά κρασιά ως τα εξαιρετικά τυριά του τυροκομείου τους.
Κτισμένο αμφιθεατρικά πάνω σε μια βουνοπλαγιά. Τα πέτρινα αρχοντικά σπίτια στέκονται σφιχτά το ένα δίπλα στο άλλο, κρύβοντας παλιά μυστικά και μια μεγάλη ιστορία. Τα πλακόστρωτα καλντερίμια συναντούν το μοναδικό κεντρικό δρόμο που φτάνει στις μεγάλες πλατανοσκέπαστες πλατείες. Δεξιά οι πέτρινες βρύσες τρέχουν καθάριο κρυστάλλινο νερό μέρα νύχτα.
Οι γέροντες με τις σκαλιστές γκλίτσες, τις κάπες και τις τραγιάσκες τους κάθονται στα παγκάκια, παίζοντας τα βαριά κομπολόγια τους.
Κάθε Κυριακή πρωί αλλά και άλλες μέρες γιορτής, οι Μετσοβίτισσες σε ξαφνιάζουν καθώς εμφανίζονται από τα σοκάκια και συναντιούνται δυο και τρεις μαζί στον κεντρικό δρόμο φορώντας τις πανέμορφες βαριές, αρχοντικές παραδοσιακές φορεσιές για να πάνε στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής. Μια εκκλησία που το ξυλόγλυπτο τέμπλο της είναι σπάνιας και περίτεχνης ξυλουργικής, φτιαγμένο από Μετσοβίτες ταλιαδόρους, το 1730. Δίπλα στέκει φρουρός το πέτρινο ψηλό καμπαναριό της, με το ρολόι που είναι ορατό από παντού, δωρεά του Γεωργίου Αβέρωφ.
Tο Μέτσοβο είναι ένα από τα πιο δημοφιλή μέρη της Ηπείρου. Γραφικό και παραδοσιακό σε μαγεύει από την πρώτη στιγμή που θα το αντικρίσεις. Το χωριό σού προκαλεί ένα έντονο αίσθημα φιλοξενίας και ζεστασιάς με τα σπίτια του, στα οποία κυριαρχεί η πέτρα και το ξύλο και τα υπέροχα ρομαντικά δρομάκια του.
Κυριολεκτικά χωμένο μέσα στα έλατα και τις επιβλητικές βουνοπλαγιές το Μέτσοβο θα σε κερδίσει, ειδικά εάν είσαι λάτρης της ορεινής ζωής ή απλά έχεις έρθει για λίγες μέρες ξεκούρασης και χαλάρωσης. Οι κάτοικοι είναι πολύ φιλόξενοι και πρόθυμοι να μοιραστούν μαζί σου μια ιστορία για τον τόπο τους.
Αξιοσημείωτη είναι και τήρηση με ευλάβεια των ηθών και εθίμων, της πλούσιας μουσικής παράδοσης και της γλώσσας (βλάχικη διάλεκτος). Αξίζει να σημειωθεί ότι κυρίως οι ηλικιωμένοι της περιοχής εξακολουθούν και σήμερα να ντύνονται με τις παραδοσιακές στολές της περιοχής. Στο Μέτσοβο η λαϊκή τέχνη αποτελεί μια από τις σημαντικότερες ασχολίες των κατοίκων. Η υφαντουργία έχει μακρά παράδοση. Η τοπική υφαντική δημιούργησε περίτεχνα υφαντά, χαλίμια, κελίμια, στρωσίδια, μποχαροσκούτια, φλοκάτες κ.ά., με μεθόδους και τακτικές που ανάγονται πολλές γενιές πίσω.
Το κυριότερο εξάρτημα της ανδρικής ενδυμασίας είναι το μαύρο αμάνικο πανωφόρι με την πτυχωτή φούστα, τη δίμιτα. Στο Μέτσοβο, ακόμη και σήμερα, οι γέροι αλλά και πολλοί νεότεροι, φορούν την ενδυμασία αυτή με το μαύρο πουκάμισο που σπάνια το συναντούμε στον ελληνικό χώρο.
Η γυναικεία ενδυμασία του Μετσόβου έφερε παλαιότερα ένα υπόλευκο μεταξωτό πουκάμισο που στα νεότερα χρόνια έχει καταργηθεί. Το ποδήρες φουστάνι έχει μακριά μανίκια, εφαρμοστό μπούστο και σουρωτή ψηλόταλη (ψηλόμεση) φούστα. Απαραίτητο είναι το μαύρο, αμάνικο πανωφόρι, η φλοκάτα, που φοριέται σε όλες τις περιστάσεις. Η κόκκινη ταινία που στολίζει τις παρυφές της φλοκάτας αποτελεί, σύμφωνα με την παράδοση, διακριτικό γνώρισμα που παραχωρήθηκε ως προνόμιο από τον Σουλτάνο το 17ο αιώνα στους κατοίκους του Μετσόβου, για να διακρίνονται από τους άλλους υποτελείς και να γίνονται έτσι σεβαστοί. Στη μέση δένουν την κεντητή μεταξωτή ποδιά και φορούν ασημένια πολίτικη ζώνη με πόρπη σε σχήμα φιόγκου. Φέρει ιδιότυπο κεφαλόδεσμο με τα περούκλια (κοτσίδα με τον τεπέ) και αλυσίδες με φλουριά. Η ενδυμασία εξακολουθεί να φοριέται και σήμερα στην καθημερινή και γιορτινή της μορφή.
Το Μέτσοβο και τα χωριά που το περιβάλλουν δημιούργησαν μια ιδιότυπη κοινωνία, επηρεασμένη από τον τρόπο ζωής στα βουνά της Πίνδου, που μέσα από τις γιορτές και τα πανηγύρια διαδόθηκε ως τις μέρες μας. Έτσι, η μουσική παράδοση του Μετσόβου παρουσιάζεται αισθητά διαφοροποιημένη από τις αντίστοιχες άλλων περιοχών. Στο Μέτσοβο υπάρχουν τρία είδη χορών, ο κυκλικός, ο συγκαθιστός και ο χορός των γυναικών. Κοινό δομικό στοιχείο όλων αυτών αποτελεί ο αυτοσχεδιασμός και ο συναισθηματισμός. Στα πανηγύρια οι πιο πολλοί κάτοικοι, ντυμένοι με παραδοσιακές στολές, χορεύουν τους τρεις χορούς του Μετσόβου και γλεντούν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.
Προτείνουμε να βρείτε χρόνο και να επισκεφτείτε οπωσδήποτε το Μέτσοβο.
