Του Αποστόλη Ζώη
Στη διαμόρφωση και ανάδειξη του σπηλαίου της Θεόπετρας, αναφέρεται, η αρχαιολόγος κ. Nίνα Κυπαρίσση-Αποστολίκα, επίτιμη διευθύντρια της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας του Υπουργείου Πολιτισμού, καθώς συμπληρώνονται έξι χρόνια που ο χώρος του σπηλαίου της Θεόπετρας είναι επισκέψιμος.
Σύμφωνα με όσα δηλώνει, στο εσωτερικό του σπηλαίου υπάρχει διάδρομος κυκλοφορίας που περιτρέχει όλο το σπήλαιο με μια πορεία περίπου περιμετρική.
Είναι επίπεδος (με τις απαραίτητες μικρές κλίσεις) και έχει προστατευτικό κιγκλίδωμα. Ο διάδρομος δεν εφάπτεται του δαπέδου αλλά παραμένει εναέριος, εδραζόμενος σε μικρές βάσεις από σκυρόδεμα. Έτσι ο επισκέπτης, διευκρινίζει η υπεύθυνη αρχαιολόγος, κινείται πάνω από τα αρχαιολογικά σκάμματα ώστε να μπορεί να βλέπει τα κατά χώραν διατηρημένα ευρήματα.
Πιο αναλυτικά, επισημαίνει στη συνέχεια η ίδια, μπαίνοντας οι επισκέπτες στο σπήλαιο έχουν μια γενική κατ’ αρχήν εικόνα του σπηλαίου και των ανασκαφικών τομών. Στη συνέχεια, η κίνηση ξεκινάει από τη δυτική πλευρά του σπηλαίου. Κινούμενος ο επισκέπτης πάνω στον διάδρομο μπορεί να βλέπει αριστερά και δεξιά του (ανατολικά και δυτικά δηλαδή του διαδρόμου) τις ανασκαφικές τομές με τα αντίστοιχα ευρήματα.
Στο τέλος αυτής της πρώτης διαδρομής υπάρχει μικρό πλάτωμα, που χρησιμεύει ως χώρος στάσης και ενημέρωσης των επισκεπτών για την ιστορία του σπηλαίου και των προϊστορικών ενοίκων του και θα έχουν από κει τη δυνατότητα να βλέπουν τα σκάμματα της ανασκαφής και τα κατά χώραν διατηρημένα ευρήματα, κυρίως, εστίες της Μεσολιθικής περιόδου και τις εστίες των 60.000 ετών. Μετά το πλάτωμα, ο επισκέπτης κατευθύνεται προς την ανατολική περιοχή του σπηλαίου, βλέποντας συνεχώς τις προαναφερθείσες εστίες, και πάλι υπάρχει στροφή ακολουθώντας την περίμετρο του σπηλαίου και μέσω γέφυρας, που περνάει πάνω από αγεφύρωτα στο παρελθόν ανασκαμμένα τετράγωνα με κατεύθυνση Νότο-Βορρά, καταλήγει πάλι στην είσοδο/έξοδο του σπηλαίου.
ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΕΛΜΑΤΩΝ
Από τα δυτικά της γέφυρας έχει κανείς άμεση οπτική επαφή με την καμένη επιφάνεια όπου σώζονται τα αποτυπώματα των ανθρώπινων πελμάτων χρονολογημένα με θερμοφωταύγεια στα 110.000-135.000 χρόνια πριν από σήμερα, και τα οποία είναι ορατά μέσω γυάλινης επιφάνειας του δαπέδου του διαδρόμου σε εκείνο το τμήμα του.
Είναι, διευκρινίζει η κ. Κυπαρίσση-Αποστολίκα, τα δεύτερα σε αρχαιότητα αποτυπώματα ποδιών στην Ευρώπη μετά εκείνα της Terra Amata της Γαλλίας (380.000 χρόνια πριν), ενώ άλλα που βρέθηκαν σε σπήλαια της Γαλλίας και της Ιταλίας χρονολογούνται κάτω από τα 20.000 χρόνια. Στην ίδια περιοχή σημαίνεται ο χώρος εύρεσης μίας παλαιολιθικής ταφής.
Από την άλλη πλευρά, ανατολικά της γέφυρας, συνεχίζει η αρχαιολόγος, βλέπει ο επισκέπτης τρία σκάμματα, δίπλα ακριβώς στα ανατολικά βραχώδη τοιχώματα του σπηλαίου, όπου, διευκρινίζει, έχουμε φθάσει με την ανασκαφή στο φυσικό ασβεστολιθικό υπόβαθρο και όπου έχουν βρεθεί σε πολύ καλή κατάσταση διατήρησης οστά Μέσης Παλαιολιθικής εποχής που ανήκουν σε σπηλαία άρκτο αλλά και σε ύαινα, κόκκινο ελάφι, αιγοειδή, λύκο και άλλα μικρότερα είδη ζώων.
Μετά τη γέφυρα, μέσω του διαδρόμου που ολοκληρώνει τη διαδρομή, διακρίνονται οι εναλλαγές του κλίματος στη διάρκεια του Πλειστοκαίνου, σημαίνεται ο χώρος εύρεσης μιας μεσολιθικής ταφής, αλλά και βλέπει στη θέση εύρεσής της καλυμμένη με πλεξιγκλάς και άλλη μεσολιθική ταφή που βρέθηκε με την ευκαιρία των έργων ανάδειξης.
Ένα φράγμα λιθοσωρού, καταλήγει η κ. Κυπαρίσση, κλείνει την είσοδο του σπηλαίου σε βαθύτερο επίπεδο έχει χρονολογηθεί περίπου στα 22.000 χρόνια πριν από σήμερα και αντιστοιχεί σε περίοδο παγετώνα. Επομένως, εκτιμάται ότι σκοπίμως κατασκευάστηκε από τους ενοίκους του σπηλαίου για να προφυλάξει την είσοδο από χιόνια και άλλα ψυχρά στοιχεία, αλλά ίσως και για να προφυλάξει τους ενοίκους από ζώα που θα αναζητούσαν καταφύγιο λόγω του ψύχους μέσα στο σπήλαιο.
