Του Κ. Γκιάστα
Το όνομά του «έπαιξε» σε όλα τα μεγάλα δίκτυα ενημέρωσης της υφηλίου, ξεφεύγοντας από τα ιατρικά όρια. Η ερευνητική του ομάδα δημοσίευσε αποτελέσματα ερευνών που έδιναν πολλές ελπίδες αντιμετώπισης στον διαβήτη τύπου «ΙΙ». Ο Λαρισαίος καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ Νικόλαος Στυλόπουλος αποτελεί ένα λαμπρό παράδειγμα επιστήμονα που αποφάσισε να αφήσει την προσωπική του ζωή στη χώρα και να επιλέξει τον δρόμο της έρευνας η οποία όμως στη Βοστώνη των ΗΠΑ μετουσιώνεται σε πράξη και ελπίδα θεραπείας σε εκατομμύρια ασθενείς σε όλον τον κόσμο. Άξιο αναφοράς ωστόσο αποτελεί το γεγονός πως για να φτάσει σε αυτό το σημείο η έρευνα βοήθησε ένας πύθωνας και μάλιστα ένα είδος που ενδημεί στην Μπούρμα, την άλλοτε Βιρμανία και σημερινή Μιανμάρ… Μιλάει στην «Ε» για την πορεία των ερευνών, την παχυσαρκία, τον τρόπο σύγχρονης διατροφής, τις χαοτικές διαφορές στο επίπεδο επιστημονικών ερευνών ανάμεσα στην Ελλάδα και τις ΗΠΑ και την αγάπη του για την πόλη της Λάρισας.
* Το 2013 μάθαμε μέσα από το τις έρευνές σας πως το γαστρικό «μπαϊπάς» δίνει μεγάλο ποσοστό θεραπείας και στον διαβήτη τύπου II. Δύο χρόνια μετά τη δημοσίευση αυτήν σε τι στάδιο βρίσκεστε;
-Μετά τη δημοσίευση του άρθρου μας, στο περιοδικό Science, λάβαμε χρηματοδότηση από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ. Οι μελέτες είναι σε εξέλιξη, αλλά είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι ο μηχανισμός που προτείναμε ισχύει και στους ανθρώπους. Είμαστε χαρούμενοι γιατί τα τελευταία αποτελέσματα των μελετών μας παρουσιάζονται σε συνέδρια και η επιστημονική κοινότητα τα υποδέχεται με ενθουσιασμό και αισιοδοξία για τη σημασία τους στην ανάπτυξη νέων θεραπειών του διαβήτη. Μένει να μετατρέψουμε τα αποτελέσματα σε φαρμακολογικές θεραπείες και να γίνει εφαρμογή τους στην κλινική πράξη.
* Ιδιαίτερη βοήθεια για τα αποτελέσματα αυτά προήλθε από την ενασχόλησή σας με τον πύθωνα…
- Ήταν ιδέα της ιατρού-ερευνήτριας μέλος του εργαστηρίου μου, κ. Ειρήνης Νεστορίδη. Ως παρατηρητικοί Έλληνες είδαμε πως το έντερο στους πύθωνες αφού φάνε, παθαίνει τις ίδιες αλλαγές που έχουμε περιγράψει σε πειραματόζωα και ανθρώπους μετά τη γαστρική παράκαμψη. Επομένως, οι πύθωνες είναι ένα φυσικό μοντέλο για αυτό που μελετάμε. Έτσι αρχίσαμε να μελετάμε πύθωνες στο εργαστήριο, στο νοσοκομείο. Σε αντίθεση με την κοινή αντίληψη, είναι εξαιρετικά φιλικά πειραματόζωα και εύκολα στους χειρισμούς!
* Είστε ένα ακόμα παράδειγμα Έλληνα επιστήμονα που περνά τον Ατλαντικό και διαπρέπει. Πόσο εύκολο ήταν αυτό το βήμα για εσάς και τι έχετε θυσιάσει για να το πετύχετε;
-Στο εξωτερικό υπάρχουν σημαντικές δυσκολίες προσαρμογής σε περιβάλλον πίεσης και ανταγωνισμού, που ο καθένας κρίνεται διαρκώς από την παραγωγικότητά του. Ως νέος η γοητεία του καινούργιου συναρπάζει, η αυτοπεποίθηση και η παρόρμηση βοηθούν να ξεπεράσεις όποιον δισταγμό και δυσκολίες. Οι πραγματικές θυσίες αρχίζουν από τη στιγμή που τίθεται το ερώτημα της μόνιμης παραμονής, όμως επειδή έχεις ήδη δουλέψει σκληρά και έχεις ξοδέψει αρκετά χρόνια για επαγγελματική καταξίωση, δεν είναι εύκολο πια να κάνεις πίσω.
* Από τη χώρα του Ιπποκράτη στη χώρα των ευκαιριών και της έρευνας. Υπάρχει κάποιο κοινό στοιχείο;
-Είμαστε λαός που κατανοεί τη σημασία της επιστήμης και της έρευνας, καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο. Το παράδοξο όμως είναι ότι στη σύγχρονη Ελλάδα, οι επιστήμες και η έρευνα συχνά απαξιώνονται και αυτό το διαπιστώνει εύκολα κανείς από την έλλειψη υποστήριξης των ερευνητικών εργαστηρίων. Αντίθετα, η έρευνα αποτελεί μια σημαντική προτεραιότητα στις ΗΠΑ, αφού όσοι ορίζουν πολιτική και χρηματοδότηση έρευνας, φαίνεται να κατανοούν ότι όλες οι ανακαλύψεις άρχισαν από μία θεωρητική ιδέα, σε κάποιο ακαδημαϊκό Ινστιτούτο, σε κάποιο ερευνητικό εργαστήριο. Δίνεται έμφαση στην εφαρμοσμένη έρευνα π.χ. στη μετατροπή ανακάλυψης σε φάρμακο, ή στη μεταφορά μιας ιδέας ή μιας ερευνητικής ανακάλυψης από το εργαστήριο στην κλινική πράξη κάτι που κάνει εξαιρετικές τις συνθήκες εργασίας, στον τομέα της έρευνας, στις ΗΠΑ, παρά την πίεση.
* Στο πίσω μέρος του μυαλού σας βρίσκεται ο νόστος ή η οικονομική κρίση σάς αποτρέπει;
- Μου φαίνεται απίστευτο ότι σε λίγο, θα έχω ζήσει περισσότερα χρόνια στη Βοστώνη παρά στη Λάρισα. Δυστυχώς βλέπω ότι οι πολιτικές στην Ελλάδα δεν ευνοούν την επιστροφή των ερευνητών του εξωτερικού. Η Ελλάδα υστερεί σε προγράμματα επαναπατρισμού επιστημόνων. Τα ιδιωτικά ιδρύματα ερευνών είναι ελάχιστα. Στις ΗΠΑ, η κρίση του 2008, επηρέασε σημαντικά τις κρατικές επιχορηγήσεις, αλλά έγιναν άμεσα οι προσπάθειες να βελτιωθούν οι συνθήκες. Αν γινόταν τον ίδιο και στη Ελλάδα τότε ενδεχομένως να επέστρεφα. Με σιγουριά μπορώ να πω ότι αν επέστρεφα στην Ελλάδα, θα επέστρεφα στην Λάρισα, όχι μόνο γιατί τα αγαπημένα μου πρόσωπα και οι φίλοι ζούνε εκεί, αλλά επίσης γιατί είναι αντικειμενικά μια εξαιρετική πόλη, με ποιότητα ζωής.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΓ. ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΑ ΣΤΟ ΧΑΡΒΑΡΝΤ
Η αξιοθαύμαστη πορεία του
6ο Δημοτικό, 1ο Γυμνάσιο –Λύκειο και Ιατρική Αθηνών. Στις ΗΠΑ το 2000 στο νοσοκομείο Μασαχουσέτης με έρευνα-ειδίκευση στη διατροφή – διατροφικό μεταβολισμό. Το 2008 λέκτορας στην Ιατρική Σχολή Harvard και μετά επίκουρος καθηγητής με πρόσληψη στο Παιδιατρικό Νοσοκομείο της Βοστώνης και της Ιατρικής Σχολής του Harvard. Πλέον διευθύνει το δικό του εργαστήριο στο τμήμα Ενδοκρινολογίας και οι μελέτες αφορούν στον μεταβολισμό. Παθήσεις όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία, η υπερχοληστερολαιμία ερευνώνται από τους ίδιους. Μέλος του Broad Institute του ΜΙΤ και Harvard. Ο πατέρας του Ευάγγελος, γεωπόνος στο ΣΕΚΦΟ, δεν μπόρεσε να τον θαυμάσει καθώς «έφυγε» όταν ο Νικόλαος ήταν μόλις 15. Η μητέρα του Ελένη, φιλόλογος τον «άφησε» το 2002 «ένας φόβος που έχεις όταν φεύγεις μακριά από την πατρίδα είναι ότι ενδεχομένως θα χρειαστεί να κάνεις ένα τέτοιο ταξίδι» και το έκανε…
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΟΝ ΠΑΙΔΙΚΟ ΔΙΑΒΗΤΗ
Η παιδική παχυσαρκία και ο… μανάβης
Ζει στην Αμερική στη χώρα που η παχυσαρκία είναι μεγάλο πρόβλημα αυτή τη στιγμή. Όμως στην... μεσογειακή Ελλάδα το ποσοστό παιδικής παχυσαρκίας είναι από τα υψηλοτέρα στην Ευρώπη «Οξύμωρο να συμβαίνει αυτό στη χώρα που δημιούργησε τον πιο υγιεινό ίσως τύπο διατροφής που χαρακτηρίζεται ως «Μεσογειακή δίαιτα». Η παγκοσμιοποίηση του τρόπου διατροφής και του τρόπου ζωής έχει δημιουργήσει αυτό το αποτέλεσμα. Οι κίνδυνοι είναι μεγάλοι γιατί η παχυσαρκία συνδέεται με τον διαβήτη, τη στεφανιαία νόσο και αρκετές μορφές καρκίνου» υπάρχει όμως λύση σύμφωνα με τον ίδιο «πρέπει να πάμε πίσω στα βασικά: περισσότερη άσκηση, τα παιδιά να παίζουν ξανά στις πλατείες και στις γειτονιές και να περιορίσουμε την καθιστική ζωή» τονίζει ένας άνθρωπος που θυμάται με νοσταλγία τα μαρμάρινα σκαλάκια του Αγίου Βησσαρίωνα όπου και μεγάλωσε.
«Να γυρίσουμε στον φούρναρη, στον μπακάλη και στον μανάβη της γειτονιάς μας. Στην εποχή που ό,τι τρώγαμε ήταν στην ουσία βιολογικό προϊόν με ελάχιστη επεξεργασία» όμως στέκεται και σε κάτι άλλο «η λύση για την παχυσαρκία είναι σε μεγάλο βαθμό θέμα των πολιτικών μας και όσων αποφασίζουν για την οικονομία».
Του ζητήσαμε να μας μιλήσει και για τον ρόλο της οικογένειας στον παιδικό διαβήτη «Κάθε πάθηση, ιδιαίτερα όταν αφορά σ’ ένα παιδί, προκαλεί μεγάλη ένταση και άγχος στην οικογένεια. Ευτυχώς, το επίπεδο ιατρικής περίθαλψης στην Ελλάδα είναι εξαιρετικό και ανάλογο με εκείνο των άλλων χωρών του Δυτικού κόσμου. Επομένως, αυτό που θα μπορούσα να προσθέσω ως το μόνο μυστικό είναι την αποδοχή και ενθάρρυνση του παιδιού, την άνευ όρων αγάπη και υποστήριξη. Οι γονείς πρέπει να κάνουν ό,τι γίνεται δυνατό ώστε το παιδί να μην νιώσει διαφορετικό λόγω της πάθησής του. Επιπλέον, το περιβάλλον των συγγενών και φίλων και το σχολείο πρέπει να είναι μέτοχοι σ΄ αυτήν την προσπάθεια».
