Του Δημήτρη Βάλλα
Το ύψος του δεν ξεπερνούσε τα 1,45 μέτρα και τα κατάφερε τότε με πονηριά, παρά το παιδικό του πρόσωπο όπου -ούτε καν ακόμα δεν είχαν εμφανιστεί αυτά τα παράξενα χνούδια της εφηβείας- να καταταγεί κάπου στο 1912 στον Ελληνικό Στρατό. Έγινε ο φόβος και ο τρόμος των Βαλκανικών Πολέμων και Τούρκοι και Βούλγαροι με το που άκουγαν το όνομά του πάγωναν από τον φόβο τους και εύχονταν να μην τον συναντήσουν ποτέ στη μάχη μπροστά τους. Τα κατορθώματά του ήταν πολλά και το 1913 σε ηλικία μόλις 13 χρόνων επ’ ανδραγαθία του απονέμεται τιμητικά ο βαθμός του δεκανέα και παρασημοφορείται από την τότε βασίλισσα της Ελλάδος που μάλιστα υποκλίνεται μπροστά στη μητέρα του. Πέρασε στην ιστορία ως ο νεότερος υπαξιωματικός που υπήρξε ποτέ στον Ελληνικό Στρατό, από συστάσεώς του.
Πρόκειται για τον Γεράσιμο Ραυτόπουλο από τα Μεσοβούνια της Κεφαλλονιάς κοντά στο Φισκάρδο που σε ηλικία μόλις 12 χρόνων πολέμησε στη μάχη του Σαρανταπόρου.
Ο 12χρονος πολεμιστής φέτος στον εορτασμό της επετείου για τη μάχη του Σαρανταπόρου στις 10 Οκτωβρίου θα έχει την τιμητική του στο Σαραντάπορο χάρη στις προσπάθειες του δασκάλου Δημήτρη Ντάλλα που για χρόνια ερεύνησε την ιστορία του, έμαθε για το τέλος του και ανακάλυψε συγγενείς του στην Κεφαλλονιά που θα τους φέρει στη Λάρισα...
Δάσκαλος, ποιητής, συγγραφέας και κοσμήτορας στον Σύλλογο Απανταχού Σαρανταποριτών, Δημήτρης Ντάλλας, στη συνάντηση που είχαμε κρατούσε έναν φάκελο που ποτέ δεν είχε δει το φως της δημοσιότητας.
* «Είμαι από το Σαραντάπορο, μου είπε, και στο χωριό μου, αν σου λέει κάτι, πολέμησε ο δωδεκάχρονος Γεράσιμος Ραυτόπουλος του Δημοσθένους, αυτόν που είχες κάποτε περιγράψει στις «Ιστορικές Ιχνηλασίες».
Πράγματι, μου έλεγε πολλά. Ο μικρότερος Έλληνας υπαξιωματικός στην ιστορία του Ελληνικου Στρατού, μου είχε κινήσει το ενδιαφέρον. Τον ερευνούσα. Η ιστορία του ήταν μοναδική. Τα νέα στοιχεία που ήρθαν στα χέρια μου ήταν αδιαμφισβήτητα και αποκλειστικά. Είχα την τύχη, επιτέλους, να γνωρίσω έναν ευαισθητοποιημένο άνθρωπο, που ενδιαφέρθηκε για τον ξεχασμένο μικρό ήρωα των Βαλκανικών Πολέμων 1912- ’13, τον Γεράσιμο Ραυτόπουλο, τον δάσκαλο με καταγωγή από το Σαραντάπορο, Δημήτρη Ντάλλα.
Οι ερωτήσεις ήρθαν έπειτα αυθόρμητα...
* Αλήθεια πώς ξεκίνησες ν’ ασχολείσαι;
«Είμαι δάσκαλος και ασχολούμαι με την τοπική ιστορία. Σημαντικός λόγος που με ώθησε ήταν η καταγωγή μου. Όπως έψαχνα, πριν από χρόνια, ποιοι πολέμησαν στη Μάχη του Σαρανταπόρου, έπεσα, μεταξύ άλλων, στον Γεράσιμο Ραυτόπουλο. Γεννήθηκα γράφοντας και εξέδωσα βιβλία. Έγραψα διήγημα και ποιήματα προς τιμήν του, τα οποία δημοσιεύτηκαν στο sarantaporo.gr.
Η κ. Χάιδω Νικολετάτου, καταγόμενη από τα Μεσοβούνια της Κεφαλλονιάς, χωριό του Γεράσιμου Ραυτόπουλου, άτομο με ενεργή συμμετοχή στα κοινά, ξεχώρισε το δημοσίευμα και ήρθε σε άμεση επικοινωνία μαζί μου και μου ζήτησε να εργαστούμε από κοινού. Εκείνη είχε χρέος να φέρει τα στοιχεία στην επιφάνεια γιατί ήταν από το χωριό του μικρότερου ήρωα κι εγώ είχα χρέος αφού πολέμησε για να ελευθερώσει τον τόπο μου».
* Για ποια νέα στοιχεία μιλάμε...
«Το χωριό του Γεράσιμου Ραυτόπουλου είναι τα Μεσοβούνια της Κεφαλλονιάς και όχι το Φισκάρδο, όπως αναφέρεται. Τα Μεσοβούνια ήταν οικισμός του Δήμου Δολιχίου και το Φισκάρδο η έδρα του. Με τη διάλυση των Δήμων, τα Μεσοβούνια έγιναν κοινότητα το 1914 και είχαν σήμα τη γλαύκα, γιατί ήταν το σχολικό κέντρο της περιοχής. Η φωτογραφία του σπιτιού του, τα μαθητολόγια, τα πιστοποιητικά γέννησης, βάπτισης, δημοτολόγιο που έχω, αποδεικνύουν τον τόπο καταγωγής του, καθώς και την ημερομηνία γέννησης, 20-12-1900.
Έχω στην κατοχή μου φωτογραφίες από το 1912 και άλλων εθελοντών από το χωριό του, που σημαίνει ότι δεν ήρθε μόνος του. Οι ρίζες του μικρού κρατούν από τον Ι. Ραυτόπουλο καπετάνιο του Κολοκοτρώνη και τους Ραυτοπουλαίους αγωνιστές του 1821 και φτάνουν στον πατέρα του που ήταν κι εκείνος εθελοντής το 1897, όπως προκύπτει από έγγραφα που κρατάμε. Άρα δεν ήρθε τυχαία να πολεμήσει. Είχε καταγωγή ηρώων. Ο φάκελος περιέχει το γενεαλογικό του δέντρο και μάλιστα ένας αδερφός του, ο Νικόλαος, σήμερα, είναι εν ζωή».
* Τι ήταν εκείνα που σας εντυπωσίασαν σε αυτή την ιστορία αυτή;
« Εντύπωση μου έκανε πως ήταν δωδεκάχρονος πολεμιστής, πως έκλεψε το όπλο Τούρκου στην Ελασσόνα, πως διακρίθηκε κι επιβραβεύτηκε στη Μάχη του χωριού μου, του Σαρανταπόρου και του δόθηκε όπλο Μάνλιχερ. Στη μάχη του Κιλκίς αργότερα, έσωσε έναν τραυματία εύζωνο και για την ανδραγαθία του προήχθη σε δεκανέα. Όταν αιχμαλωτίστηκε από πέντε Βούλγαρους, έβγαλε το Μάνλιχερ, έριξε κάτω τους τρεις, ενώ οι άλλοι δύο τράπηκαν σε φυγή. Λίγο αργότερα, για την ηρωική του έφοδο, προ των Βουλγαρικών χαρακωμάτων στο ύψωμα 1970, προήχθη σε λοχία.
Παρασημοφορήθηκε και κατά την τελετή, μαρτυρίες αναφέρουν πως η βασίλισσα όταν είδε τη μητέρα του Ραυτόπουλου που ήθελε να υποκλιθεί, τη σταμάτησε και υποκλίθηκε εκείνη. Το κράτος θα αναλάμβανε τις σπουδές του. Όλα αυτά και άλλες μαρτυρίες χωριανών του μ’ εντυπωσίασαν».
* Για το τέλος του όμως ελάχιστα γνωρίζουμε
«Έχουμε στα χέρια μας, με την κυρία Νικολετάτου έγγραφα που αποδεικνύουν τα ακριβή αίτια, την ημέρα και τον τόπο θανάτου. Αποβιωτήριον, ληξιαρχική πράξη αποβίωσης και πολλά άλλα υπηρεσιακά έγγραφα που δυστυχώς δείχνουν ότι ασθένησε βαριά και πέθανε στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, στις 28-8-1918. Ήταν μόλις δεκαοκτώ χρονών. Καιρός είναι τα στοιχεία να αξιοποιηθούν και να αναδειχτεί ο μεγαλύτερος και ο μικρότερος σε ηλικία Έλληνας ήρωας και υπαξιωματικός, Γεράσιμος Ραυτόπουλος».
* Έγινε γνωστό ότι φέτος τον Οκτώβριο θα τον τμήσετε, πώς;
«Με κοινές εκδηλώσεις των χωριών μας που θα συνεχίζονται κάθε χρόνο και με τη βοήθεια, θέλουμε να πιστεύουμε, της επίσημης πολιτείας. Ήδη, στις 10 Οκτωβρίου στις 6μ.μ., με πρωτοβουλία του Συλλόγου Απανταχού Σαρανταποριτών, θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση στο Σαραντάπορο προς τιμήν του. Επιθυμία από τους Μεσοβουνιώτες, είναι η Δάφνη που είχαν φυτέψει στην αυλή του μικρού ήρωα να μεταφερθεί κατά την επέτειο της μάχης 9-10 Οκτωβρίου και να δαφνοστολίζει την πλατεία στο Σαραντάπορο».
Στα χνάρια λοιπόν του 12χρονου που μέσα στη λάσπη και τη βροχή εκείνη την ημέρα ορμούσε στα στενά του Σαρανταπόρου την ίδια ώρα που ίσως κάποιοι συμμαθητές βρίσκονταν ακόμα στα θρανία. Πάλι καλά δηλαδή που βρέθηκε ένας δάσκαλος από το πουθενά, για να μας υπενθυμίσει ακόμα ότι οι μνήμες δεν ξέφτισαν...
