Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη
«Οι ζημιές μας, κέρδη τους - Η λεηλασία της Ελλάδας» είναι ο τίτλος του βιβλίου του οικονομολόγου και συγγραφέα Γιάννη Σιάτρα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εκδόσεις: EuroCapital. Ο Γιάννης Σιάτρας γεννήθηκε στην Τρίπολη Αρκαδίας, αλλά λόγω του επαγγέλματος του πατέρα του, έζησε σε αρκετές πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού. Σπούδασε οικονομικά στο University of Illinois των ΗΠΑ και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, απ’ όπου αποφοίτησε με βαθμό “άριστα”. Συνέχισε τις σπουδές του και πάλι στο University of Illinois, του οποίου ήταν υπότροφος, απ’ όπου πήρε πτυχίο Master in Business Administration. Σήμερα μιλάει στην «Ελευθερία».
* Τι ακριβώς κ. Σιάτρα διερευνά το βιβλίο σας; Υπήρξαν κάποια σημεία τα οποία είχαν τεράστια σημασία στην εξέλιξη των πραγμάτων στην Ελλάδα;
- Το βιβλίο διερευνά τις εξελίξεις της περιόδου 2009-2013 στο ζήτημα της «κρίσης του ελληνικού χρέους». Κατ' αρχάς, εξετάζει τι θα μπορούσε να είχε γίνει. Θα μπορούσε να είχε δηλώσει αδυναμία πληρωμής των υποχρεώσεών της η χώρα, ήδη από το 2008 ή το 2009 (επί Καραμανλή) κατά τη διάρκεια της τότε διεθνούς κρίσης; Νομίζω ότι θα μπορούσε. Και τότε, η αντιμετώπιση θα ήταν θετικότερη, οι συνέπειες μικρότερες και η χώρα θα έβγαινε πιο γρήγορα από την «περιπέτεια». Στη συνέχεια, εξετάζει τους χειρισμούς που έγιναν. Δυστυχώς, η εξέταση των γεγονότων σήμερα, αποκαλύπτει -και στο βιβλίο αποδεικνύεται με ντοκουμέντα- ότι το ζητούμενο από τις Ευρωπαϊκές Κυβερνήσεις και την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν ήταν η διάσωση της Ελλάδας, αλλά η διάσωση των ευρωπαϊκών τραπεζών από τα προβλήματα που τους δημιουργούσε η διακράτηση (τοξικών) ελληνικών ομολόγων, συνολικής αξίας 240 δισεκατομμυρίων ευρώ. Τις ευρωπαϊκές τράπεζες θέλησαν να σώσουν και αυτό -σε μεγάλο βαθμό- το πέτυχαν. Δυστυχώς όμως, τη μεγάλη ζημιά την υπέστη η Ελλάδα. Τα κυριότερα σημεία της όλης εξέλιξης έχουν να κάνουν με το χειρισμό των ομολόγων. Το «κούρεμα» έγινε αργά (Μάρτιος 2012) και μόνον όταν ο κύριος όγκος των ομολόγων είχε φύγει από τα χαρτοφυλάκια των ευρωπαϊκών τραπεζών και είχε μεταφερθεί, είτε στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις (μέσω του προγράμματος δανειοδότησης της Ελλάδας), είτε στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (μέσω των αγορών τίτλων που αυτή έκανε – πρόκειται για τα ομόλογα που καλούμαστε να εξοφλήσουμε μεταξύ του 2013-2016 και τα οποία δημιουργούν τα «δημοσιονομικά κενά»), είτε μέσω των ελληνικών τραπεζών (οι οποίες -χωρίς να γνωρίζουμε το πώς και το γιατί- αγόραζαν ελληνικά ομόλογα και αύξησαν τις θέσεις τους από 20 δισ. ευρώ στο τέλος του 2009 σε 47 δισ. ευρώ στο τέλος του 2011).
* Εκτιμάτε ότι η Ελλάδα ζημιώθηκε και αδικήθηκε, τόσο από τη συμπεριφορά των Ευρωπαίων εταίρων της όσο και από τη λανθασμένη πολιτική που ακολούθησαν και άσκησαν οι τότε ελληνικές κυβερνήσεις;
- Η Ελλάδα ζημιώθηκε πολλαπλά. Ζημιώθηκε οικονομικά, αφού η μεταφορά των ομολόγων της εκτός των χαρτοφυλακίων των ευρωπαϊκών τραπεζών, απέτρεψε το «κούρεμά» τους. Έτσι, η χώρα έχασε περισσότερα από 55 δισ. ευρώ έως 58 δισ. ευρώ σύμφωνα με δικούς μου υπολογισμούς. Ζημιώθηκε κοινωνικά, αφού η κοινωνία της στην κυριολεξία διαλύθηκε από την ανθρωπιστική κρίση που την κτύπησε (η ανθρωπιστική κρίση έχει πάρα πολλές διαστάσεις). Ζημιώθηκε οικονομικά, αφού το ΑΕΠ της σημείωσε πρωτοφανή υποχώρηση της τάξης του 24% μέσα σε 5 χρόνια! Ποσοστό πρωτοφανές για οποιοδήποτε κράτος στη σύγχρονη οικονομική ιστορία.
Το χειρότερο είναι ότι η Ελλάδα αδικήθηκε. Αντί να της προσφέρουν τη «διάσωση» όπως υποσχέθηκαν στον ελληνικό λαό, οι Ευρωπαίοι εταίροι μας, βούλιαξαν τη χώρα και την έδεσαν χειροπόδαρα (μέσα από τη μη μείωση του χρέους, τη μεταφορά του από τις τράπεζες σε εθνικά κράτη και τέλος, την αλλαγή του δικαίου που το διέπει). Η χώρα σήμερα, δεν μπορεί να αντιδράσει και βρίσκεται στο έλεος -στην κυριολεξία στο έλεος- των δανειστών της. Οι οποίοι στο μεταξύ, διέσωσαν τις δικές τους τράπεζες, σε βάρος της χώρας μας.
* Πώς χαρακτηρίζετε το χειρισμό της κρίσης από την πλευρά των Ευρωπαίων και του ΔΝΤ; Βασικός και κυρίαρχος στόχος ήταν η διάσωση των Ευρωπαϊκών τραπεζών; Εκτιμάτε ότι η τρόικα γνώριζε ότι το «σχέδιο διάσωσης» θα αποτύγχανε;
- Σαφώς και γνώριζε ότι το «σχέδιο διάσωσης» θα αποτύγχανε. Αυτό αποδεικνύεται σήμερα από σειρά ντοκουμέντων που παρουσιάζονται στο βιβλίο. Το παραδέχεται και το ίδιο το ΔΝΤ το οποίο ήδη από τα τέλη του 2009 ζητούσε την «αναδιάρθρωση» («κούρεμα») του ελληνικού χρέους, κάτι στο οποίο αντιδρούσαν οι Ευρωπαίοι εταίροι, για τους λόγους που ανέφερα παραπάνω (διάσωση των τραπεζών τους).
* Μπορούμε να πούμε ότι η Ελλάδα έχει λεηλατηθεί;
- Η Ελλάδα ζει μία πρωτόγνωρη εθνική τραγωδία. Δεν είναι μόνον οι οικονομικές απώλειες από τη διαχείριση του χρέους της. Είναι η καταβύθιση της ελληνικής οικονομίας. Είναι η πτώση του ΑΕΠ και του επιπέδου ζωής των πολιτών. Είναι η πρωτόγνωρη ανεργία. Είναι η ανθρωπιστική κρίση που συνοδεύει την οικονομική κρίση. Είναι η μετανάστευση λαμπρών επιστημόνων και εξειδικευμένου εργατικού προσωπικού στο εξωτερικό. Είναι η πώληση της εθνικής περιουσίας. Είναι η πτώση του ηθικού. Είναι η άνοδος των πολιτικών άκρων και της πολιτικής βίας. Είναι η διάλυση του τραπεζικού μας συστήματος.
Αν όλα αυτά δεν συνιστούν λεηλασία της χώρας, τι άλλο θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι όντως συνιστά «λεηλασία»;
Και βέβαια, από την άλλη πλευρά, είναι τα κέρδη των εταίρων: Είναι η διάσωση των τραπεζών τους (οι οποίες έκαναν λάθη αγοράζοντας ελληνικά ομόλογα σε τόσο μεγάλες ποσότητες – πλην όμως, δεν «τιμωρήθηκαν» για το λάθος τους αυτό). Είναι τα τεράστια κέρδη που έχουν πολλά βόρεια κράτη από την πτώση των επιτοκίων δανεισμού τους (η Γερμανία ομολογεί ότι μόνο από τον παράγοντα αυτόν, κέρδισε 41 δισεκατομμύρια ευρώ!). Είναι η εισροή εξειδικευμένων μεταναστών. Είναι η πτώση της ανεργίας στα κράτη αυτά. Είναι τα τεράστια εμπορικά τους πλεονάσματα. Είναι τόσα πολλά ακόμη πράγματα που κάνουν τη σχέση μεταξύ των κρατών του ευρωπαϊκού βορρά και του ευρωπαϊκού νότου, εξαιρετικά άδικη.
* Υπάρχει φως στον ορίζοντα; Τι πρέπει κατά τη γνώμη σας να γίνει; Υπάρχουν πιο ανώδυνες λύσεις για το μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού;
- Υπάρχει φως στον ορίζοντα! Στον ορίζοντα των κοινωνιών, πάντα υπάρχει «φως». Όμως, η κατάσταση είναι πολύ πιο δύσκολη απ' ό,τι ήταν το 2008, ή το 2009, ή ακόμη και κατά το 2010. Η χώρα θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί και να πετύχει μία πιο ορθολογική λειτουργία του κράτους της και πιο ανταγωνιστική οικονομία. Βέβαια, αυτό -εύκολα ή δύσκολα- θα συμβεί. Το μεγάλο πρόβλημα είναι το χρέος. Το οποίο πρέπει να μειωθεί. Η χώρα θα πρέπει να διεκδικήσει τη δικαίωσή της από τις αδικίες που υπέστη τα τελευταία 4 χρόνια. Η λύση μπορεί να έρθει μέσα από τη μετεξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε μία πραγματική -και δίκαιη- οικονομική και πολιτική ένωση. Όπου όμως θα υπάρχει η αρχή της αλληλεγγύης. Και καθώς υπάρχει η επίγνωση ότι η λειτουργία ενός κοινού νομίσματος αδικεί κάποιες χώρες (του ευρωπαϊκού νότου) και ευνοεί άλλες (του βορρά), θα πρέπει να υπάρχουν εξισορροπητικοί μηχανισμοί που θα προβλέπουν τη μεταβίβαση πόρων προς τα αδύναμα κράτη, μέσα από σειρά προγραμμάτων. Παράλληλα, θα πρέπει να αλλάξει προσανατολισμό η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και να λειτουργήσει ως πραγματικά μία Κεντρική Τράπεζα που ανάμεσα στα καθήκοντά της δεν θα έχει μόνον τη διασφάλιση της σταθερότητας των τιμών, αλλά και τη διασφάλιση της μέγιστης δυνατής απασχόλησης.
Υπάρχει «φως» και η χώρα θα βρει το δρόμο της. Όμως, ο δρόμος αυτός θα πρέπει να διεκδικηθεί από τον ελληνικό λαό και τις Κυβερνήσεις του, μέσα στους διαδρόμους της ευρωπαϊκής πολιτικής και της διπλωματίας. Αυτή την περίοδο όντως σχεδιάζεται η Ευρώπη που θα λειτουργεί ως πολιτική ένωση. Όμως, καμία συζήτηση δεν γίνεται στην Ελλάδα. Καμία πρόταση. Ασχολούμαστε με τα «μικρά» και τα «μίζερα» και δεν συμμετέχουμε στον πανευρωπαϊκό διάλογο που αυτά τα χρόνια γίνεται για τη δημιουργία της «νέας Ευρώπης».
