Συνέντευξη: Χαρίκλεια Βλαχάκη
* Κύριε Πεβερέτο, σε τι επίπεδο βρίσκεται σήμερα η ελληνική κτηνοτροφία σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
- Ο κλάδος της κτηνοτροφίας είναι πολύ σημαντικός για την αγροτική οικονομία σε όλη την ΕΕ. Ωστόσο, ένα από τα μεγάλα διαρθρωτικά προβλήματα του αγροτικού τομέα της χώρας μας είναι η σχέση Φυτικής-Ζωικής παραγωγής, η οποία στην Ελλάδα είναι 3:1, (75 φυτική προς 25 ζωική), ενώ στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες συμβαίνει ακριβώς το αντίστροφο. Αυτό κατά τη γνώμη μου, είναι αποτέλεσμα της διαχρονικής απουσίας εθνικού σχεδίου ανάπτυξης της γεωργίας και της κτηνοτροφίας στη χώρα μας. Δεν υπήρξε ποτέ δηλαδή έως τώρα από την πολιτεία, ένα συγκεκριμένο πολυετές πλάνο, μια στρατηγική ανάπτυξης που να καθορίζει τι επιδιώκουμε ως χώρα για τον κάθε τομέα ξεχωριστά, ανάλογα με τις ανάγκες, το ειδικό βάρος και τα συγκριτικά πλεονεκτήματά του.
Για παράδειγμα η αιγοπροβατοτροφία, η οποία είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη σε ορεινές και μειονεκτικές περιοχές, αποτελεί έναν εξαιρετικά σημαντικό κλάδο της ελληνικής κτηνοτροφίας. Χαρακτηριστικό είναι ότι στη χώρα μας εκτρέφεται ο μεγαλύτερος αριθμός αιγών μεταξύ των κρατών μελών, παράγοντας το 30% περίπου του πρόβειου γάλακτος και το 11-12% του αιγοπρόβειου κρέατος στην Ε.Ε.
Ο κλάδος της αγελαδοτροφίας αντίθετα, κινείται σε χαμηλά επίπεδα. Συγκεκριμένα η Ελλάδα παράγει μόλις το 0,45 % της συνολικής παραγωγής γάλακτος της Ε.Ε, ενώ το 60% των αναγκών μας σε αγελαδινό γάλα καλύπτεται από εισαγωγές.
Στη χοιροτροφία, η Γερμανία, η Ισπανία, η Γαλλία και η Πολωνία παράγουν σχεδόν το 60% της παραγωγής της Ε.Ε, ενώ η χώρα μας έχει μικρή συμμετοχή.
Στο βόειο κρέας όπου, η εγχώρια παραγωγή μειώθηκε δραματικά τα τελευταία χρόνια, χώρες όπως η Γαλλία είναι παραδοσιακά στην πρώτη θέση.
Δυστυχώς, λόγω της έλλειψης, εθνικού σχεδίου ανάπτυξης για την κτηνοτροφία, όπως προανέφερα, το κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα αποτελούν σήμερα τα σημαντικότερα εισαγόμενα αγροτικά προϊόντα. Να σκεφτείτε ότι δαπανούμε δύο δισ. ευρώ το χρόνο για εισαγωγή κρέατος, γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων.
Δυστυχώς αυτό που συμβαίνει, είναι ότι η εγχώρια παραγωγή κρέατος, ιδιαίτερα του βόειου και χοίρειου μειώθηκε δραματικά τα τελευταία χρόνια. Μείωση της παραγωγής δεν συμβαίνει μόνο στο κρέας αλλά και στα άλλα ζωικά προϊόντα θέτοντας σε κρίση τη διατροφική αυτάρκεια της χώρας μας. Στο αιγοπρόβειο γάλα είχαμε μείωση κατά 92.000 τόνους το 2011 και το 2012, η οποία συνεχίστηκε και το 2013. Η μείωση της παραγωγής αγελαδινού γάλακτος είχε ως επακόλουθο τη μείωση στην παραγωγή γαλακτοκομικών και ιδιαίτερα της φέτας, κατά 15.000 τόνους το 2012, σε σύγκριση με το 2010.
* Ποιοί είναι οι κύριοι προμηθευτές κρέατος της ελληνικής αγοράς; Πόσο κρέας καταναλώνουμε ως χώρα και πόσο από αυτό είναι ελληνικό;
- Είναι γεγονός ότι η αυτάρκεια της χώρας σε κρέας μειώθηκε δραματικά τα τελευταία χρόνια. Σήμερα, η ελληνική αγορά εισάγει περίπου το 80% του βόειου κρέατος που καταναλώνει, από το εξωτερικό (σε μορφή σφάγιου και ζώντων ζώων).
Σημαντική είναι και η πτώση στην παραγωγή χοίρειου κρέατος. Χαρακτηριστικό είναι ενώ πριν λίγα χρόνια η παραγωγή κάλυπτε το 90% της εγχώριας ζήτησης, σήμερα καλύπτει λιγότερο από το 30%. Η ελληνική αγορά κοτόπουλου, παρότι αυτάρκης μέχρι πρότινος, σήμερα είναι επίσης ελλειμματική κατά 15%.
Η Γαλλία, με ποσοστό 60% επί των εισαγωγών, η Γερμανία και οι Κάτω Χώρες, αποτελούν τους μεγαλύτερους προμηθευτές βόειου κρέατος της ελληνικής αγοράς.
Το 50% του χοιρινού κρέατος που εισάγεται στην Ελλάδα προέρχεται από τις Κάτω Χώρες. Στον αντίποδα, το ελληνικό αιγοπρόβειο κρέας καλύπτει το 95% της εγχώριας ζήτησης.
* Πόσοι έχουν εισέλθει ή πόσοι έχουν εγκαταλείψει την κτηνοτροφία;
- Η κατάρρευση του εισοδήματος μας οδηγεί όπως είναι φυσικό σε έξοδο από το επάγγελμα. Πάνω από 15.000 χιλιάδες κτηνοτρόφοι εγκατέλειψαν το επάγγελμά τους, ενώ πολλοί είναι στα όρια να εγκαταλείψουν.
Η ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΚΑΙ ΤΟ «ΚΑΤΣΙΚΑΚΙ ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ»
* Τι ρόλο διαδραματίζει η κτηνοτροφία στη Θεσσαλία;
- Σε ότι αφορά τη Θεσσαλία, είναι από τις περιοχές που η κτηνοτροφία αποτελεί πολύ σημαντικό κλάδο, ιδιαίτερα μάλιστα η αιγοπροβατοτροφία. Στην περιοχή σας παράγεται το 18% περίπου της συνολικής παραγωγής του αιγοπρόβειου γάλακτος, πάνω από το 30% της φέτας καθώς και το 15% του αγελαδινού γάλακτος. Βέβαια, όπως και σε όλη την Ελλάδα τα στοιχεία και για τη Θεσσαλία δείχνουν μείωση της παραγωγής αιγοπρόβειου γάλακτος και της παραγωγής φέτας ( 18,36%) το 2012 σε σύγκριση με το 2010.
Παρά τις μειώσεις και τη μικρή παραγωγή, τα πιστοποιημένα προϊόντα όπως για παράδειγμα το ΠΟΠ Κατσικάκι Ελασσόνας, θα μπορούσαν να αποτελέσουν έναν μοχλό ανάπτυξης της κτηνοτροφίας;
Το «Αρνάκι Ελασσόνας» και το «Kατσικάκι Ελασσόνας» προσφέρουν μία ουσιαστική ώθηση στην ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής. Η προώθηση και ανάδειξη των προϊόντων αυτών στην εγχώρια αλλά και την ξένη αγορά, συμβάλει αφενός στη βελτίωση του εισοδήματος των κτηνοτρόφων, αφετέρου αποτελεί μια ουσιαστική επένδυση στην ποιότητα, προσφέροντας στον καταναλωτή επώνυμα προϊόντα με ταυτότητα και με εγγύηση προέλευσης. Προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας, σε μία εποχή δύσκολη οικονομικά και εξαιρετικά ανταγωνιστική.
Έχουμε ως χώρα τη δυνατότητα, αλλά και την ανάγκη να ταυτοποιηθούν αρνιά και κατσίκια, όπως για παράδειγμα των νησιών μας, των σπάνιων φυλών κ.ά.
* Υπάρχουν ακόμη σήμερα ελληνικές φυλές αγροτικών ζώων; Ποιές είναι αυτές και που εκτρέφονται;
- Θα ήθελα να επισημάνω τη στρατηγική σημασία των φυλών των αγροτικών ζώων για την πρωτογενή παραγωγή της χώρας αλλά και την αδυναμία του ΥΠΑΑΤ να προχωρήσει στη θέσπιση και εφαρμογή νέου σύγχρονου πλαισίου για τη Γενετική Βελτίωση. Τα υφιστάμενα προγράμματα Γενετικής Βελτίωσης εφαρμόζονται σήμερα αποσπασματικά. Ο ΣΕΚ έχει καταθέσει τις προτάσεις του για την αξιοποίηση των ζωικών γενετικών πόρων της χώρας και την ενίσχυση των κέντρων γενετικής βελτίωσης, έτσι ώστε και να διατηρήσουμε και να βελτιώσουμε τις ελληνικές φυλές αγροτικών ζώων που έχουν απομείνει και κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Υπάρχει μάλιστα επεξεργασμένη θέση του ΣΕΚ για τη γενετική βελτίωση, εδώ και τρία - τέσσερα χρόνια, που έγινε με τη συμμετοχή όλων των παραγόντων και φορέων που εμπλέκονται, αλλά παραμένει αναξιοποίητη στα συρτάρια του υπουργείου.
Υπάρχουν σήμερα ελληνικές φυλές αγροτικών ζώων, δυστυχώς όμως όπως προανέφερα, λόγω έλλειψης πολιτικής ορισμένες από αυτές τελούν υπό εξαφάνιση ενώ υπήρξαν και ελληνικές φυλές που χάθηκαν οριστικά.
Στα πρόβατα για παράδειγμα ορισμένες ντόπιες φυλές έχουν εξαφανιστεί (π.χ. Καταφυγίου), άλλες βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση (π.χ. Κύμης, Φλώρινας), άλλες απειλούνται με εξαφάνιση αν δεν εφαρμόζουμε με συνέπεια τα κατάλληλα μέτρα (π.χ. Σκοπέλου, Σερρών)ενώ εκτός κινδύνου για το άμεσο μέλλον είναι φυλές όπως η Χίου, Λέσβου (Μυτιλήνης), η Καραγκούνικη, η Φριζάρτα.
Οι ντόπιες φυλές προβάτων, βοοειδών (π.χ Βραχυκερατική, Κατερίνης) η εγχώρια αίγα, ο ελληνικός χοίρος, οι ελληνικές φυλές αλόγων κ.ά., αποτελούν μέρος του εθνικού μας πλούτου που θα πρέπει αφενός να διατηρήσουμε και αφετέρου να αξιοποιήσουμε με κατάλληλα προγράμματα γενετικής βελτίωσης.
ΤΙ ΕΜΠΟΔΙΖΕΙ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ
* Ποιά είναι τα προβλήματα που εμποδίζουν την ανάπτυξη της ελληνικής κτηνοτροφίας;
- Είναι πολλά τα καυτά προβλήματα που οδήγησαν την ελληνική κτηνοτροφία σε μεγάλη κρίση και τα οποία τέθηκαν επί τάπητος στην «Εθνική Συνδιάσκεψη για την κτηνοτροφία» που πρόσφατα διοργανώσαμε με πολύ μεγάλη επιτυχία, όχι μόνο λόγω της μεγάλης ανταπόκρισης και προσέλευσης του κόσμου, αλλά και γιατί στη διάρκεια της προτάθηκαν συγκεκριμένες, απόλυτα ρεαλιστικές λύσεις, για τη βιωσιμότητα, την ανασυγκρότηση και την ανάπτυξη του κλάδου.
Η ελληνική κτηνοτροφία δοκιμάζεται από μια σειρά σοβαρών προβλημάτων, όπως, το υψηλό κόστος παραγωγής, που οδηγεί σε έξοδο από το επάγγελμα χιλιάδες κτηνοτρόφους. Το κόστος των ζωοτροφών το οποίο αποτελεί το 38% του κόστους των εισροών στην γεωργική παραγωγή και το 70% περίπου του κόστους λειτουργίας της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης, έφθασε το 2012 στο ύψος των 2,12 δισ. ευρώ.
Η υπεροφορολόγηση, είναι ένα ακόμη αγκάθι. Αναφέρω χαρακτηριστικά ότι οι φόροι, των κτηνοτρόφων και αγροτών την 4ετία 2009-2012 αυξήθηκαν πάνω από 93% και το εισόδημα των αγροτών μειώθηκε κατά 20%. Και σαν να μην έφθαναν όλα αυτά έφθασαν στο σημείο να επιβάλλουν φορολόγηση ακόμη και στα εργαλεία παραγωγής μας, στα αγροτεμάχια και στους βοσκότοπους.
Την ίδια στιγμή, η υπερχρέωση των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων από οφειλές σε τράπεζες γονατίζει τους παραγωγούς. Πρέπει να γνωρίζετε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των επιδοτήσεων δεν φτάνει στις τσέπες των παραγωγών. Κάποια ποσά παρακρατούνται από τις τράπεζες και άλλα κατάσχονται από τρίτους, για οφειλές από αγροτικά δάνεια, ή οφειλές προς ιδιώτες.
Ως συνέπεια, η δραματική μείωση της ρευστότητας απειλεί με εξαφάνιση μεγάλο αριθμό κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, αφού δεν μπορούν πλέον να ανταπεξέλθουν στις καθημερινές τους υποχρεώσεις. Ταυτόχρονα με ευθύνη του ΥΠΑΑΤ χάνονται λόγω της μη επιλεξιμότητας βοσκοτόπων υψηλά ποσά ενισχύσεων.
Η ΦΕΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΚΥΒΕΝΡΗΤΙΚΕΣ ΕΥΘΥΝΕΣ
Τι συμβαίνει με τη φέτα; Υπάρχει όντως κίνδυνος να χάσουμε ένα από τα δυνατότερα εξαγώγιμα ελληνικά προϊόντα;
Η φέτα αποτελεί τη ναυαρχίδα των ελληνικών προϊόντων. Εξάγεται σε 55 χώρες και φέρνει πάνω από 200 εκ. ευρώ συνάλλαγμα, με τάση αυξητική. Δυστυχώς δεν δόθηκε καμία μάχη για τη φέτα, σε ότι αφορά τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ της Ε.Ε. και του Καναδά, η οποία ανατρέπει ουσιαστικά το κοινοτικό κεκτημένο, εκχωρώντας στον Καναδά το δικαίωμα να πουλά τυρί από αγελαδινό γάλα με την ονομασία φέτα.
Άνοιξαν διάπλατα την πόρτα για την κατάργηση στην ουσία των ΠΟΠ και η κυβέρνηση έχει την απόλυτη ευθύνη. Εκείνο που πάνω από όλα μας ενδιαφέρει είναι να υπάρξει συστράτευση και κοινός αγώνας όλων των δυνάμεων της χώρας ώστε να ανατρέψουμε τη συμφωνία. Πρόσφατα, πραγματοποιήθηκε μετά από αίτημά μας συνάντηση όλων των φορέων στο Υπουργείο Εξωτερικών με σκοπό το συντονισμό των ενεργειών για τη σωτηρία της φέτας.
Ο ΣΕΚ ήδη εργάζεται προς κάθε κατεύθυνση, ζητώντας αφενός την πολιτική παρέμβαση των αρμοδίων και παράλληλα ετοιμάζει νομική παρέμβαση κατά της συμφωνίας. Ζητάμε ταυτόχρονα η συμφωνία αυτή να τεθεί προς συζήτηση και ψήφιση στη Βουλή των Ελλήνων.
Θα πρέπει να επισημάνω ότι ο ΣΕΚ εδώ και χρόνια αποτελεί το φορέα προστασίας των τυριών και ιδιαίτερα της φέτας σε τρίτες χώρες. Υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εξωτερικών και σε συνεργασία με τις ελληνικές πρεσβείες στις χώρες παρέμβασης έχουμε ήδη σημειώσει αρκετές επιτυχίες όπως στην Τουρκία, όπου καταφέραμε με δικαστική απόφαση, που βγήκε στις 25/2/2013, την απαγόρευση σε μια από τις κορυφαίες γαλακτοβιομηχανίες της Τουρκίας να χρησιμοποιεί την ονομασία «φέτα» σε γαλακτοκομικά προϊόντα.
* Τι ζητούν οι κτηνοτρόφοι και κατά πόσο εισακούγονται;
- Εμείς έχουμε προτείνει ως ΣΕΚ ένα πλαίσιο πολιτικής που θα συμβάλει στην επανεκκίνηση και την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας στην Ελλάδα και την αλλαγή της σχέσης Ζωικής- Φυτικής παραγωγής. Έχουμε ήδη ανακοινώσει ότι οι πολύ σημαντικές προτάσεις που κατατέθηκαν στην «Εθνική συνδιάσκεψη για την κτηνοτροφία» σύντομα θα αποτελέσουν έναν «οδικό χάρτη» για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας, μια ολοκληρωμένη στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσουν η πολιτεία, τα κόμματα και οι κτηνοτρόφοι, με στόχο την προώθηση της κτηνοτροφίας για τα επόμενα χρόνια.
Πρώτα από όλα πρέπει να δημιουργήσουμε οικονομικά βιώσιμες κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις. Αυτό σχετίζεται άμεσα με την άμεση ανάκληση των χρεών των κτηνοτρόφων που έχουν σταλεί για είσπραξη στο Δημόσιο Ταμείο και ρυθμίστηκαν με την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου, τη ρύθμιση των χρεών των υπερχρεωμένων κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, την εγκατάλειψη της πολιτικής υπερφορολόγησης και την παροχή ρευστότητας για να μπορέσει έτσι να αναπνεύσει η κτηνοτροφία.
Ζητάμε επίσης συστράτευση, για τη σωτηρία της φέτας. Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αλλά ιδιαίτερα ο πρωθυπουργός δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να συνυπογράψουν την καταστροφική για τα ελληνικά συμφέροντα και κυρίως για την ελληνική κτηνοτροφία, συμφωνία με τον Καναδά, όπως και με τη Σιγκαπούρη, με την οποία δίνεται η δυνατότητα να παράγουν και να πουλάνε τυριά με την ονομασία φέτα. Ζητάμε και οι δύο συμφωνίες να τεθούν προς συζήτηση και ψήφιση στη Βουλή των Ελλήνων.
Ταυτόχρονα χρειαζόμαστε τους επιστήμονες δίπλα μας για την αύξηση της αποδοτικότητας των ζώων, την εκρίζωση των ζωονόσων, την αξιοποίηση των νέων επιστημονικών και τεχνολογικών δεδομένων. Η προώθηση της πιστοποίησης των κτηνοτροφικών προϊόντων, η ενίσχυση του εξαγωγικού μας προσανατολισμού, η στήριξη των νέων αγροτών – κτηνοτρόφων, αποτελούν επίσης ζητήματα υψίστης προτεραιότητας.
* Είναι εκσυγχρονισμένη η ελληνική κτηνοτροφία; Είναι ποιοτική η ελληνική παραγωγή;
- Το υψηλό κόστος των εγκαταστάσεων και το κρατικό γραφειοκρατικό μοντέλο αποτελούν στην πραγματικότητα τροχοπέδη στις επενδύσεις.
Τα σχέδια βελτίωσης για παράδειγμα ενώ αποτελούν μέσο για τον εκσυγχρονισμό των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων συχνά οδηγούν στην καταχρέωσή τους αφού για την πληρωμή των δικαιούχων κτηνοτρόφων, το σύνηθες είναι οι καθυστερήσεις να φτάνουν μέχρι και τρία χρόνια. Με τα μικρά σχέδια βελτίωσης, τα οποία ήταν πρόταση του ΣΕΚ, στόχος ήταν ο εκσυγχρονισμός των αιγοπροβατοτροφικών εκμεταλλεύσεων με την εισαγωγή αμελκτικής μηχανής καθώς επίσης και κάποιων προαιρετικών συνοδευτικών επενδύσεων.
Εκείνο που πρέπει να γίνει είναι να στοχεύσουμε στις ανάγκες του κάθε κλάδου ξεχωριστά και χωρίς άλλη καθυστέρηση να παταχθούν τα γραφειοκρατικά εμπόδια, οι καθυστερήσεις και φυσικά να εξασφαλιστεί η παροχή ρευστότητας.
Παράγουμε προϊόντα υψηλής ποιότητας όχι μόνο γιατί τα ευνοούν οι κλιματολογικές συνθήκες αλλά και γατί τα ζώα μας ταΐζονται με καθαρές τροφές. Έχουμε όμως ελλείψεις στην οργάνωση, την τυποποίηση και στο marketing.
Πρέπει να αξιοποιήσουμε τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα και σε συνδυασμό με στοχευμένες και εξωστρεφείς δράσεις, να διευρύνουμε και να αναπτύξουμε την εξαγωγική μας παρουσία.
Εύχομαι το 2014 να είναι για όλο τον κόσμο ένας καλύτερος χρόνος από τον προηγούμενο και ιδιαίτερα για του έλληνες και τους κτηνοτρόφους, αν και δεν το βλέπω με την ακολουθούμενη πολιτική στη χώρα μας. Για αυτό χρειάζεται οργάνωση των κτηνοτρόφων και των αγροτών και αγωνιστική διεκδίκηση των δίκαιων αιτημάτων μας για να σταματήσει ο κατήφορος της κτηνοτροφίας και της χώρας γενικότερα.
