Του Κ. Γκιάστα
Σαν περνούν από τα Τέμπη οι παλιότεροι δεν ενδιαφέρονται για τη φυσική ομορφιά. Η γενιά της Kατοχής δεν θαυμάζει τα απότομα βράχια. Όσοι έλαβαν μέρος στην Εθνική Αντίσταση θυμούνται πως βροντούσε όλη η περιοχή από τα σαμποτάζ ενάντια στους Γερμανούς. Άλλωστε μόνο το μηχανικό του Ολύμπου υπολογίζεται πως έκανε περίπου εκατό σαμποτάζ και μάχες ενάντια στους κατακτητές από τα τέλη του 1942 ως και τον Οκτώβρη του 1944 παραβιάζοντας συστηματικά τις οχυρώσεις των Τεμπών.
Ο Γιώργος Δούλος υπήρξε υπεύθυνος πληροφοριών εφεδρικού ΕΛΑΣ Ολύμπου και μας μίλησε για όλα αυτά, έχοντας στο χέρι του ένα βιβλίο του Αντώνη Βρατσάνου, το «Βροντάει ο Όλυμπος». Σύμφωνα με τα όσα έγραψε ο αείμνηστος «μπουρλοτιέρης» με στοιχεία από το αρχείο επιχειρήσεων, στην περιοχή του Ολύμπου κατά τη διάρκεια της Κατοχής ανατινάχτηκαν, 48 χιλιόμετρα σιδηροδρομικής γραμμής, 36 γέφυρες, 47 καμπύλες, σήματα βραδυπορίας, κλειδιά, τηλεγραφικοί στύλοι κλπ. Η συγκοινωνία διακόπηκε συνολικά για 1.324 ώρες, ενώ οι απώλειες των Γερμανών ανήλθαν σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία σε 3.065 νεκρούς.
«....Στην Ιτέα Τεμπών λόγω θέσεως στην Κατοχή είχαμε ένα πολύ καλό οργανωμένο δίκτυο πληροφοριών που συμμετείχαν οι τρεις κλειδούχοι Σιαμάκος, Κορομηλάς Γεώργιος του Αθανασίου, Ηρακλής Κιζηρίδης, η 15χρονη κόρη του αρχιεργάτη Τζένη Αριανούτσου, ο χωροφύλακας από τα Τέμπη Ζαχαριάδης Δημήτριος, που συνόδευε την αμαξοστοιχία Πειραιά - Θεσσαλονίκη, η κυρία Ξύτσα που δούλευε ως καθαρίστρια στους αξιωματικούς και κάποιος άλλος κύριος που δεν θυμάμαι το όνομά του, τον είχαν οι Γερμανοί και ράντιζε για τα κουνούπια. Οι πληροφορίες μας δεν ήταν μόνο για τις κινήσεις των Γερμανών στα Τέμπη, αλλά και για όλες τις αμαξοστοιχίες, ώρα και περιεχόμενο» θυμάται γεμάτος περηφάνια.
«Αυτές οι πληροφορίες έκαναν εντύπωση στον Αντώνη Βρατσάνο και ήρθε να μας γνωρίσει με τον Ζήση Παστάκα, από τη Ραψάνη, που ήταν υπεύθυνος πληροφοριών του Τάγματος του Εφεδρικού ΕΛΑΣ. Αυτή ήταν η πρώτη μας γνωριμία, ερχόταν τακτικά και μόνος του και σε ορισμένες επιχειρήσεις, όπως στην ανατίναξη της αμαξοστοιχίας 53, τους τοίχους αντιστήριξης, την ανατίναξη της γέφυρας, την ανατίναξη των κλειδιών και των ψαλιδιών ήρθε με τον βοηθό του Λευτέρη Καραγιάννη, που τον είχε και δίπλα του στην πυροδότηση της αμαξοστοιχίας 53. Επίσης, ήρθε και με τον Δημοσθένη Φαρμάκα, ο Βρατσάνος ντυμένος κλειδούχος και πήγαμε για αναγνώριση του εδάφους και της γραμμής για την ανατίναξη της αμαξοστοιχίας 53. Ήρθε με τον Φαρμάκα και τον Καραγιάννη για να δουν τον χώρο της μηχανής πώς θα χωρούσαν 7 παλικάρια και αρκετή ποσότητα εκρηκτικών για την ανατίναξη της γέφυρας.
Είχαμε μεγάλη προσφορά από τους μηχανοδηγούς όταν ζητήσαμε από τον υπεύθυνο του μηχανοστασίου Λάρισας Σοφιάδη, που πρόθυμα συνεργάστηκε μαζί μας, όταν τον καλέσαμε στο χωριό, για να μας χορηγήσει μια ακόμη μηχανή.
Περίμενε ο Βρατσάνος την έγκριση από το Αρχηγείο, η οποία δεν ήρθε ποτέ, αντιδρώντας οι Άγγλοι, φοβούμενοι να μην πέσει ο βαρύς οπλισμός των Γερμανών, στα χέρια του ΕΛΑΣ. Ορισμένοι δεν ξέρω από πού ορμώμενοι, αμφιβάλλουν για τις τρομερές απώλειες του σαμποτάζ της αμαξοστοιχίας 53, λέγοντας ότι έχουν πληροφορίες, από αξιόπιστες πηγές, ότι δεν υπήρξε ούτε ένας νεκρός. Αυτά είναι κακοήθειες, ανακρίβειες γιατί με κοινή λογική, δεν μπορεί να μην υπάρξουν νεκροί, όταν αυτή η αμαξοστοιχία έτρεχε με μεγάλη ταχύτητα και η θέση που έγινε η ανατίναξη ήταν σε τέτοιο σημείο που και οι ίδιοι οι Γερμανοί έμειναν έκπληκτοι γιατί δεν πίστευαν ότι μπορούσε να γίνει ένα σαμποτάζ. Η κ. Ξύτσα μας πληροφόρησε ότι από τις συζητήσεις των Γερμανών μεταξύ τους είχαν περίπου 450 νεκρούς με ένα στρατηγό και με πολλούς αξιωματικούς, αυτό το αναφέρει και ο αείμνηστος Βρατσάνος στο βιβλίο του "Βροντάει ο Όλυμπος" στη σελ. 35. Επίσης, ο Αντώνης μας είπε, ότι τον κάλεσαν στην Γιουγκοσλαβία να τον παρασημοφορήσουν όταν είδαν τη δράση του μηχανικού Ολύμπου στα αρχηγεία της Γερμανικής Διοίκησης Θεσσαλίας που πιάστηκαν από τους παρτιζάνους του Τίτο. Δεν δέχτηκε την παρασημοφόρηση, αλλά ζήτησε και είδε τον φάκελο και έτσι επίσημα από τους ίδιους Γερμανούς επιβεβαιώθηκε ότι οι απώλειες της αμαξοστοιχίας 53, ήταν τρομερά μεγάλες, όπως επίσης και από όλα τα σαμποτάζ που έκανε το Μηχανικό Ολύμπου».
Ο κ. Γιώργος Δούλος στα 88 του χρόνια πλέον, ζει πραγματικά με τις αναμνήσεις που τον κάνουν να νιώθει περήφανος. «...το Μηχανικό Ολύμπου το αποτελούσαν παλικάρια που ξεχώριζαν για το θάρρος και τον ηρωισμό τους, αλλά ο Βρατσάνος, ήταν άριστος γνώστης των εκρηκτικών, διότι από μικρό παιδί ήταν στο Λατομείο, στη Χασάμπαλη μαζί με τον πατέρα του. Στην Αλβανία υπηρέτησε ως ανθυπολοχαγός του Μηχανικού και μάλιστα τραυματίστηκε. Μετά τη Βάρκιζα, επιστρατεύτηκε στην Εθνοφρουρά, ως ανθυπολοχαγός του Μηχανικού και υπηρετούσε στη Χαλκίδα. Εκεί τον ειδοποίησαν Άγγλοι ότι πρόκειται να συλληφθεί και να δικασθεί για φθορά του ελληνικού Δημοσίου, δηλαδή για τα σαμποτάζ που έκανε εναντίον των Γερμανών, με έγκριση του Αρχηγείου της Μέσης Ανατολής. Αμέσως κατάφερε και έφυγε και κατατάχθηκε στο Δημοκρατικό Στρατό.
Για το τέλος, τον ρωτάμε: «Τι ήταν τελικά για σας ο Μπουρλοτιέρης Αντώνης Βρατσάνος, κ. Δούλο» και τότε παίρνει στα χέρια του το «Βροντάει ο Όλυμπος» το ανοίγει στην πρώτη σελίδα και μας δείχνει την αφιέρωση του Βρατσάνου «Στο φίλο και συμπολεμιστή Γιώργο...». Αυτά ήταν και για μένα ο Αντώνης, λέει με περηφάνια...
