Ο Γιάννης Λίταινας δεν ανακατεύτηκε ποτέ με την εμπορικότητα. Δεν τον ένοιαξε για την ακρίβεια. Του άρεσε η διαφορετικότητα ή ακόμα πιο συγκεκριμένα η μοναδικότητα. Δεν τον επέλεγαν οι πελάτες αλλά όταν εφοδιαζόταν με βιβλία ήξερε σε ποιους θα τα δώσει. Μοιάζει σαν να επέλεγε ο ίδιος πελάτες. Μετά από μια πορεία γεμάτη τόμους, φύλλα, σελίδες, παραγράφους και γράμματα ήρθε η στιγμή να αναφερθεί στο τελευταίο του κεφάλαιο καθώς μπαίνει στον προθάλαμο της συνταξιοδότησης.
Άτομο 63 καλοκαιριών. Με γονείς από το Χειμάδι και επιρροές από την αγροτική επαρχία. Ολοκληρώνει το εξατάξιο Γυμνάσιο Συκουρίου και όπως θυμάται ήταν ένα από τα καλύτερα σχολεία στην Ελλάδα. Τελειώνει τη Δημόσια Σχολή Λογιστών και παράλληλα δίνει εξετάσεις για τη Φιλοσοφική. Ένα λάθος στην εκφώνηση των θεμάτων τον αφήνει εκτός σχολής. Αντί για θρησκευτική αντιμεταρρύθμιση ακούει μεταρρύθμιση. Αυτό άκουσε, αυτό έγραψε…
«Στο πίσω μέρος του μυαλού μου είχα να ανοίξω ένα βιβλιοπωλείο» λέει και θυμάται τη φράση του Κοέλιο περί θέλησης και συνωμοσίας του σύμπαντος. Ίσως να ήταν γραφτό.
Γυρίζει από φαντάρος το 1979. Δουλεύει ως βοηθός λογιστή αλλά τα λεφτά ήταν λίγα και το κίνητρο μικρό. Κάτι τον έτρωγε.
«Βλέπω μια αγγελία και πάω για σεμινάριο 7 ημερών ως πλασιέ βιβλίων κι έτσι ξεκίνησα. Φτάνω στη Χαλκίδα και από εκεί γυρίσαμε όλη την Ελλάδα για αρκετά χρόνια».
Διαφορετικά τα χρόνια τότε. Ο κόσμος πιο φιλόξενος και οι καρδιές πιο αγνές. «Υπήρχε μια γενική δίψα για γνώση» όμως υπήρχαν και δυσκολίες.
«Αυτό που μας ρωτούσαν όταν τους πλησιάζαμε ήταν το ποιος άλλος αγόρασε. Ρωτούσαν αν είχε πάρει ο παπάς, ο δήμαρχος ή ο δάσκαλος και ο αστυνομικός. Έτσι ήταν η κοινωνία μας. Σιγά – σιγά όμως άρχισα να ξεπερνιούνται κι αυτά».
Το ένα έφερνε το άλλο και μέσα από τις πωλήσεις των βιβλίων ο Γιάννης Λίταινας άρχισε να γνωρίζει τον κόσμο. Παρίσι, Μόσχα, Αγία Πετρούπολη και εμπειρίες. Την ίδια ώρα στη Λάρισα ήδη υπήρχαν τα βιβλιοπωλεία «Γνώση» και «Κέραμος». Στα μέσα της δεκαετίας του ’80 παίρνει την απόφαση. Βρίσκει ένα μαγαζί με σκάλα στην οδό Μανδηλαρά στον αριθμό 24.
«Είδα τη σκάλα που είχα στο μαγαζί, όπως και τα σκαλιά της γνώσης του Μάσλοου και κατέληξα στο όνομα που ακόμα και σήμερα δεν απαντάται πουθενά σε όλη την Ελλάδα».
Από την αρχή έδειξε ποια θα είναι η ταυτότητά του. «Εγώ στόχευα ακόμα και στον έναν πελάτη. Είχα εξειδικευμένα βιβλία. Στόχευα και σε αυτά που ήταν για μικρό κοινό».
Την ώρα που συζητάμε, σταματάει για να σχολιάσει μ’ ένα πελάτη τις πολιτικές εξελίξεις ενόψει εκλογών. Με έναν άλλο μιλάει για τις κινήσεις του Κούγια στην ΑΕΛ. Με έναν τρίτο για μια έκθεση ζωγραφικής και παράλληλα για τα κατορθώματα του Περού στο Κόπα Αμέρικα. Βρίσκει τον χρόνο να θαυμάσει και μια συναυλία που έγινε στο Λονδίνο.
Άτομο με ανησυχίες που κλείνει το μάτι του συνωμοτικά, όταν μιλάει με δικούς του ανθρώπους.
Ο Γιάννης Λίταινας υπήρξε και πρόεδρος της Ένωσης Βιβλιοπωλών Λάρισας με πολλές δραστηριότητες, με μία εξ αυτών την έκθεση βιβλίου. Πάντα για τη Λάρισα όπως λέει.
«Όλα αυτά τα χρόνια μηχανικοί και γιατροί ήταν οι καλύτεροι πελάτες μας. Διαβάζουν ιστορία, φιλοσοφία, εκλαϊκευμένες επιστήμες. Τα πάντα. Μα δεν ήταν οι μόνοι φυσικά…» θυμάται μεταξύ άλλων.
Περιουσία δεν έκανε, όμως κατάφερε να κάνει μια ευτυχισμένη οικογένεια με την Ελένη Σταμούλη έχοντας αποκτήσει δύο κόρες. Τη Δήμητρα και τη Φωτεινή.
Και την αναγνώριση; Πού την πάτε την αναγνώριση. Μια φορά βρέθηκε στο νοσοκομείο και τον εξυπηρέτησαν ιδιαίτερα, χωρίς να το ζητήσει, μόλις αντιλήφθηκαν ποιος είναι. Ο βιβλιοπώλης. Δεν θέλει πολλά. Αυτά του φτάνουν. Και ως γνήσιος μουσικόφιλος αποχαιρετά την επαγγελματική του πορεία «Φινίτο λα μιούζικα, πασάτο λα φιέστα»…
Του Κώστα Γκιάστα
