Επέστρεψε στη Λάρισα τον Ιούνιο του 1903: «Αφίκετο εκ Παρισίων ο έγκριτος ιατρός κ. Αχ. Δ. Τζήμας, όπου επί διετίαν εις τας εκεί κλινικάς και τα διάφορα νοσοκομεία παρηκολούθησεν επισταμένως τας προόδους και τας νέας μεθόδους της θείας του Ασκληπιού Τέχνης, καταρτισθείς ούτω τέλειος αυτής μύστης» [2]. Στο νοσοκομείο Hôtel Dieu της γαλλικής πρωτεύουσας ειδικεύτηκε σε πρωτοπόρες για την εποχή χειρουργικές επεμβάσεις των νοσημάτων των οφθαλμών (ιδιαίτερα του τραχώματος [3]), ενώ υπό τις οδηγίες των διάσημων χειρουργών και καθηγητών στην Ιατρική Σχολή των Παρισίων Jean Casimir Félix Guyon (1831-1920) και Théodore Marin Tuffier (1857-1929) ειδικεύτηκε στη θεραπεία της χρόνιας βλεννόρροιας και του στενώματος της ουρήθρας.
Στη Λάρισα δεχόταν τους ασθενείς του καθημερινά στην κατοικία του που βρισκόταν πλησίον του Κουτλιμπάνειου Νοσοκομείου, ενώ δεχόταν και τους απόρους δωρεάν εκάστη Δευτέρα και Παρασκευή [4]. Οι τέσσερις «ειδικότητες» του Αχιλλέα Τζήμα (παθολόγος, μαιευτήρας, ουρολόγος και οφθαλμίατρος) προκάλεσαν τη «δυσαρέσκεια» άλλων ιατρών της Λάρισας, δυσαρέσκεια η οποία εκδηλώθηκε έντονα μετά τις δηλώσεις του πρώτου στον τοπικό Τύπο [5], με αφορμή τον θάνατο της νεαρής διευθύντριας του Αρσακείου Λαρίσης Ελπινίκης Καρακούση (1864-1906). Η διένεξη αυτή είχε και συνέχεια καθώς ο Τζήμας ήταν ο μόνος ιατρός της Λάρισας που έλαβε μέρος στο 3ο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο (Αθήνα) και ήταν βασικός εισηγητής με θέμα: «Περί της εις τα τραχώματα επεμβάσεως της χειρουργικής» [6]. Λίγους μήνες αργότερα κλήθηκε να εκφωνήσει ανάλογη ανακοίνωση στο Ιατρικό Συνέδριο που διοργάνωσε η επιτροπή των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων (Μεσο-ολυμπιακοί Αγώνες) που πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα από τις 22 Απριλίου έως τις 2 Μαΐου 1906 [7].
Τον Νοέμβριο του ιδίου έτους μετέβη για άλλη μία φορά στο Παρίσι για να ενημερωθεί για τις νέες μεθόδους θεραπείας της φθίσεως (φυματίωσης) που την εποχή εκείνη ήταν η κύρια αιτία θανάτου των κατοίκων της Θεσσαλίας [8]. Με αφορμή τη «σκανδαλώδη» ενοικίαση από το Δημόσιο μίας κατοικίας στη Λάρισα (όπου νωρίτερα είχαν αποβιώσει τρία άτομα από φυματίωση) για τη στέγαση του Ελληνικού Σχολείου της πόλης, δημοσίευσε ένα άρθρο όπου επέκρινε την απόφαση αυτή ως «άκρως επιζήμια για την υγεία των μαθητών» [9]. Τα επόμενα χρόνια ο Αχιλλέας Τζήμας συνέχισε να ασκεί την ιατρική στη Λάρισα με μεγάλη επιτυχία και θεωρούμε ότι ήταν ο πρώτος οφθαλμίατρος στη Λάρισα, αρκετά χρόνια πριν από τη μόνιμη εγκατάσταση στην πόλη (1919) του οφθαλμίατρου από την Κωνσταντινούπολη, Κωνσταντίνου Ισμυρίδη [10].
Τον Δεκέμβριο του 1910, ο Αχιλλέας Τζήμας αποδέχθηκε την πρόταση της Αμαλίας Παπασταύρου η οποία διατελούσε πρόεδρος του παραρτήματος Λαρίσης του Σωματείου Κυριών «Κυανούς Σταυρός των Αδελφών του Αγίου Γερασίμου», να αναλάβει τη δωρεάν επιμόρφωση των μελών του, σε ζητήματα πρώτων βοηθειών και οικιακής υγιεινής. Τα μαθήματα πραγματοποιούνταν δύο φορές την εβδομάδα στην αίθουσα τελετών του Δημαρχείου και συμμετείχαν και άλλοι ιατροί της Λάρισας. Δεν γνωρίζουμε τους λόγους για τους οποίους ο Τζήμας υπέβαλε λίγους μήνες αργότερα την παραίτησή του, αλλά υποπτευόμαστε ότι υπήρξαν αντιδράσεις από άλλους ιατρούς της Λάρισας. Πάντως η παραίτησή του δεν έγινε αποδεκτή από την Κεντρική Επιτροπή του Σωματείου στην Αθήνα [11]. Τον Ιούλιο του 1911 εκλέχθηκε αντιπρόεδρος της «Πανελλήνιας Ιατρικής Εταιρείας».
Ο Αχιλλέας Τζήμας διετέλεσε πρώτος πρόεδρος του παραρτήματος Λαρίσης του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού που ιδρύθηκε το 1922. Όπως αναφέρει ο Νικόλαος Παπαθεοδώρου: «πρώτη ενέργεια του νεοδιορισθέντος διοικητικού συμβουλίου ήταν η δημιουργία ειδικών αντιτραχωματικών και ανθελονοσιακών ιατρείων. Την ιατρική περίθαλψη και στα δύο ιατρεία ανέλαβε ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του τοπικού παραρτήματος παθολόγος ιατρός Αχιλλέας Τζήμας. Το γεγονός της περιθάλψεως των τραχωματικών ασθενών από παθολόγο θεωρήθηκε ως αντιδεοντολογική ιατρική πράξη από τους οφθαλμιάτρους της Λάρισας και για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα η διένεξη αυτή απασχόλησε έντονα το κοινό και τον Τύπο της πόλεως, με αποτέλεσμα την αδράνεια και των δύο ιατρείων. Από την Αθήνα ζητήθηκε η παραίτηση του Αχιλλέα Τζήμα από την προεδρία του τμήματος, το οποίο σε ειδική συνεδρίαση επέλεξε στις 8 Νοεμβρίου 1925 ως νέο πρόεδρο τον εν αποστρατεία στρατηγό Ιωάννη Άρτη» [12].
Από το 1925 έως το 1940 συναντούμε τον Αχιλλέα Τζήμα ως αρθογράφο επί ιατρικών θεμάτων στις τοπικές εφημερίδες της Λάρισας «Κήρυξ» και «Ελευθερία» καθώς και σε αντίστοιχες αθηναϊκές. Ο ίδιος δημοσίευσε μία σειρά από επιστημονικά άρθρα σε ξένα περιοδικά και εφημερίδες. Δυστυχώς δεν έχουμε στη διάθεσή μας πληροφορίες που αφορούν την προσωπική του ζωή. Είναι γνωστό ότι νυμφεύθηκε τον Οκτώβριο του 1906 την Ανδρομάχη Γ. Βατζιά (ή Μπατζιά) από την Αγυιά, αλλά δεν γνωρίζουμε εάν απέκτησαν απογόνους [13]. Επίσης δεν είναι γνωστό το πότε απεβίωσε αν και συμπερασματικά θα υποθέσουμε ότι αυτό συνέβη μετά το 1950. Η αδελφή του Μαρίκα Τζήμα είχε παντρευτεί τον ράπτη Νικόλαο Κυριακίδη (Ιούνιος 1904) με ανάδοχο (κουμπάρο) τον συμβολαιογράφο Πανταζή Ν. Μουλούλη [14].
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 597 (7 Οκτωβρίου 1901).
[2]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 689 (6 Ιουλίου 1903).
[3]. Το τράχωμα (κοκκιώδης επιπεφυκίτιδα) είναι λοιμώδης νόσος που προκαλεί βλάβη στον κερατοειδή των οφθαλμών και σε πολλές των περιπτώσεων τύφλωση. Σήμερα η νόσος έχει εξαλειφθεί.
[4]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 693 (3 Αυγούστου 1903).
[5]. Μικρά (Λάρισα), φ. 61/211 (28 Μαΐου 1906).
[6]. Μικρά (Λάρισα), φ. 28/178 (29 Ιανουαρίου 1906).
[7]. Μικρά (Λάρισα), φ. 28/178 (29 Ιανουαρίου 1906).
[8]. Μικρά (Λάρισα), φ. 254 (15 Νοεμβρίου 1906) και Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 864 (19 Νοεμβρίου 1906).
[9]. Αχιλλεύς Τζήμας, «Η φθίσις εν Λαρίσση: Γενική προφύλαξις και απολύμανσις», Μικρά (Λάρισα), φ. 284 (14 Μαρτίου 1907) και φ. 285 (18 Μαρτίου 1907).
[10]. Νικόλαος Παπαθεοδώρου, «Ο οφθαλμίατρος Κώστας Ισμυρίδης», Larissanet (Λάρισα), 8 Ιουνίου 2015.
[11]. Μικρά (Λάρισα), φ. 32/486 (11 Δεκεμβρίου 1910), φ. 33/487 (15 Δεκεμβρίου 1910) και φ. 42/496 (23 Φεβρουαρίου 1911).
[12]. Νικόλαος Παπαθεοδώρου, «Το εν Λαρίσση τμήμα του Ερυθρού Σταυρού – Οι απαρχές», Larissanet (Λάρισα), 15 Μαΐου 2016 και «Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός Λαρίσης: Η δραστηριότητά του κατά την Κατοχή», Ελευθερία (Λάρισα), 24 Οκτωβρίου 2018.
[13]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 860 (22 Οκτωβρίου 1906) και Μικρά (Λάρισα), φ. 98/248 (18 Οκτωβρίου 1906).
[14]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 741 (4 Ιουλίου 1904).
Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου
