Γεννήθηκε στο Bloomfield (New Jersey) των Ηνωμένων Πολιτειών στις 22 Ιουνίου 1824 και προσηλυτίστηκε στον προτεσταντισμό σε ηλικία 15 ετών (1839). Πραγματοποίησε σπουδές θεολογικού ενδιαφέροντος στο Princeton College (1844) και στο Union Seminary (1848). Στις 26 Οκτωβρίου 1848 νυμφεύθηκε την Lydia Harris Babbitt (1827-1923) και στις 3 Ιανουαρίου 1849 αναχώρησε μαζί της από τη Βοστώνη για τη Θεσσαλονίκη όπου έφθασε στις 2 Απριλίου του ιδίου έτους. Στις 16 Απριλίου 1851 συνοδευόμενος από τη σύζυγό του Lydia και μερικούς αγωγιάτες αναχώρησαν από τη Θεσσαλονίκη με προορισμό τη Λάρισα, πολυσύχναστο κέντρο των Εβραίων της εποχής [1]. Ακολουθώντας τη διαδρομή μέσω της Βέροιας και της Ελασσόνας έφθασαν στη Λάρισα στις 23 Απριλίου 1851. Μετά από διαμονή ολίγων ημερών στην πόλη, επέστρεψαν στη Θεσσαλονίκη μέσω της κοιλάδας των Τεμπών.
Η αποστολή τους δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα, αφού εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων οι θεωρίες τους δεν έπεισαν τους Εβραίους της Λάρισας, να απαρνηθούν την πατρογονική τους θρησκεία και τα επί αιώνες αναλλοίωτα ήθη και έθιμά τους. Αναζητώντας τα αίτια της αποτυχημένης αποστολής άφησε υπονοούμενα για την αναχρονιστική αντίληψη των ραβίνων και τη στείρα άρνησή τους να ακούσουν τις θεωρίες του, χωρίς βέβαια να είναι υποχρεωμένοι να τις εφαρμόσουν. Σημειώνει ο Dodd στο ημερολόγιό του:
«Νωρίς το επόμενο πρωί [21 Απριλίου 1851] ξεκινήσαμε [από τη Βέροια] το ταξίδι μας νότια προς τη Λάρισα. Ο δρόμος οδηγούσε επάνω στο βουνό πίσω από τη Βέροια (…). Την επομένη το απόγευμα φθάσαμε στην Ελασσόνα, ένα ελληνικό χωριό με τρεις χιλιάδες κατοίκους. Τελικά την επόμενη ημέρα βγαίνοντας από τα βουνά αντικρίσαμε την όμορφη πεδιάδα της Λάρισας. Ήταν πολύ αναζωογονητικό και ευχάριστο να αντικρίζουμε μετά από τη διαδρομή στα βουνά, τα καταπράσινα λιβάδια και τους αμπελώνες που μου θύμιζαν κάτι από το Οχάιο, τα οποία διέσχιζε ο νωχελικός Πηνειός καθώς έρεε προς τη θάλασσα. Ένα γεγονός ιδιαίτερα ευχάριστο καθώς ήταν η πρώτη φορά που έβλεπα κάτι ανάλογο από τότε που έφυγα από την Αμερική (…). Η Λάρισα έχει 20-30.000 κατοίκους, από τους οποίους οι 2.000 είναι Εβραίοι, οι 5.000 Τούρκοι και οι υπόλοιποι Έλληνες. Ο Πηνειός ρέοντας μέσα από την πόλη δημιουργεί κάποιες φορές προβλήματα στους κατοίκους, ανάλογα με αυτά που δημιουργεί ο Μισισιπής που όταν υπερχειλίζει φέρνει λάσπες και χώματα, ενώ όταν ηρεμεί τα νερά του είναι καθαρά και ήρεμα.
Η κυριότερη ομιλούμενη γλώσσα στη Λάρισα είναι η ελληνική. Οι Εβραίοι δεν ήταν συνηθισμένοι να ακούν κάποιους άλλους να ομιλούν τα Σεφαραδίτικα εκτός από αυτούς τους ίδιους. Επομένως όταν τους μίλησα στη μητρική τους γλώσσα πείστηκαν αμέσως ότι ήμουν Εβραίος, γεγονός που τους έδωσε μία ανεπάντεχη χαρά. Ήταν ακόρεστοι στις ερωτήσεις τους για το ποιος πραγματικά ήμουν και το τι πρέσβευα: «Έχετε διαβάσει εβραϊκά;», «Έχετε επιβεβαιώσει τον Nόμο;», «Έχετε κάνει περιτομή;», «Εργάζεστε το Σάββατο;», «Τρώτε αλλόθρησκα φαγητά;», «Τηρείτε τον Μωσαϊκό Νόμο;», «Γνωρίζετε την Παλαιά Διαθήκη;». Φυσικά όλα αυτά οδήγησαν σε πολλές συζητήσεις στις οποίες μου δόθηκε η ευκαιρία να τους παρουσιάσω την πραγματική αλήθεια. Με άκουγαν με προσοχή και ενδιαφέρον αφού αυτά που τους έλεγα ήταν καινούργια και παράξενα πράγματα γι’ αυτούς. Ήμουν ένας γρίφος για αυτούς. Τους είπα: «Εγώ δεν λατρεύω τα είδωλα όπως κάνουν οι Έλληνες, ούτε τρώω φαγητά που περιέχουν αίμα. Τηρώ αυστηρά την αργία του Σαββάτου και αναγνωρίζω την Παλαιά Διαθήκη ως ισότιμη με την Καινή. Τίποτα από όλα αυτά που σας ανέφερα δεν κάνουν οι Έλληνες». Αφιέρωσα πολύ χρόνο για να τους μιλήσω για την αγιότητα του Θεού και την αυστηρότητα του Νόμου Του». Τα λόγια μου τους φάνηκαν παράξενα αφού είχαν συνηθίσει να ακούν από τους Δυτικούς τη γνωστή ρήση: «Ας φάμε και να πιούμε, αύριο ίσως θα πεθάνουμε». Μετά από όλες αυτές τις ερωτήσεις που μου διατύπωσαν αλλά και τις εξηγήσεις που τους έδωσα, απομακρύνθηκαν κάπως και συζητούσαν μεταξύ τους. Κάποιοι αναρωτήθηκαν: «Πώς είναι δυνατόν να αναμειγνύονται η Μωσαϊκή καθαρότητα και τα Χριστιανικά βδελύγματα;», ενώ άλλοι είπαν: «Αυτός είναι ένας Εβραίος, αλλά με κάπως περίεργες ιδέες και απόψεις». Πολλοί από αυτούς τους Εβραίους που ήταν αξιόλογοι άνθρωποι θεώρησαν ως απλή και ειλικρινή τη θεωρία μου και άκουγαν με ενδιαφέρον και απλότητα τις απόψεις μου για τον Μεσσία και την εξιλέωση.
Ένας από αυτούς ήρθε αργότερα κοντά μου για να μου εκφράσει το μεγάλο του ενδιαφέρον για τα λεγόμενά μου, αλλά και τη βαθιά του ανησυχία ότι ίσως μπορεί να έχω εξαπατηθεί ως προς το τελετουργικό του Μωσαϊκού Νόμου και την Μεσσιανικότητα του Ιησού, όταν όλες οι άλλες απόψεις μου ήταν απολύτως σωστές.
Μεταξύ των Εβραίων της Λάρισας υπήρχαν και πολλοί με απαρχαιωμένα μυαλά, τα στόματα των οποίων ήταν γεμάτα με επιχειρήματα. Ήταν σοφοί στα δικά τους μάτια. «Ωωω!!» είπε κάποιος από αυτούς. «Αυτοί οι άνθρωποι μπορεί να εξαπατήσουν όλους τους ανθρώπους της γης. Οι δικοί μας οι ραβίνοι γνωρίζουν όλα τα επιχειρήματά σας και πως εφευρέθηκαν αυτά τα ψέματα. Κανείς δεν μπορεί να τους εξαπατήσει».
Δύο ή τρία παλικάρια δεκατεσσάρων ετών ήταν τόσο εξοικειωμένα με όλες τις αντιρρήσεις της Καινής Διαθήκης, αφού γνώριζαν απ’ έξω και ανακατωτά όλες τις απαντήσεις των ραβίνων στα χριστιανικά επιχειρήματα και την αποστροφή τους στις Μεσσιανικές προφητείες (…). Παραμείναμε στη Λάρισα μέχρι την επόμενη Δευτέρα και μετά αναχωρήσαμε για τη Θεσσαλονίκη, ακολουθώντας τη διαδρομή μέσω της κοιλάδας των Τεμπών».
Ο Edward M. Dodd, επέστρεψε το 1852 στην Αμερική και τρία χρόνια αργότερα (1855) μετατέθηκε στη Σμύρνη της Μικράς Ασίας ως επικεφαλής του εκεί ιεραποστολικού σταθμού. Το 1865 προσβλήθηκε από χολέρα και απεβίωσε στις 19 Αυγούστου του ιδίου έτους σε ηλικία 41 ετών.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Edward E. Dodd, «Visit to Larissa», The Missionary Herald (Boston), τ. XLVIII (1852), σ. 235-238. Αναδημοσιεύθηκε με τον τίτλο: «Narrative of a tour into Thessaly», The Evangelical Magazine and Missionary Chronicle (London), τ. ΧΧΧ (1852), σ. 622-626. Το ταξίδι στη Θεσσαλία παρουσιάστηκε και στο 43ο ετήσιο συνέδριο της ABCFM που πραγματοποιήθηκε στο προάστιο Troy της Νέας Υόρκης (7-10 Σεπτεμβρίου 1852). Βλ. American Board of Commissioners for Foreign Missions, Forty-Third Annual Report. Boston: Press of T. R. Marvin, 1852, σ. 56-58.
Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου
