Από τότε ο φτωχός και ανυπεράσπιστος ελληνικός λαός με τις όποιες στερήσεις και θρησκευτικές απαγορεύσεις είχε μια ελπίδα και προσμονή για απελευθέρωση από τον σουλτάνο κατακτητή και από γενιά σε γενιά περνούσε το σύνθημα «Πάλι με χρόνια με καιρούς, πάλι δικά μας θα ‘ναι».
Με την Μεγάλη Ιδέα που είχε κατά νου ο Ελευθέριος Βενιζέλος θα έπρεπε να ελευθερωθούν και η Ανατολική Θράκη κι ο Πόντος και η Ιωνία με τη Σμύρνη. Με τη Συνθήκη των Σεβρών όλα αυτά γινόταν ελληνικά εκτός από την περιοχή της Κωνσταντινούπολης, όπου και αυτή θα γινόταν ελληνική και θα υψωνόταν η ελληνική σημαία στο Διοικητήριο της Κωνσταντινούπολης στις 2 Νοεμβρίου 1920, αν ο Βενιζέλος κέρδιζε τις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920, όπως είχε ομολογήσει και υποσχεθεί στον Βενιζέλο ο πρωθυπουργός της Αγγλίας Λόυδ Τζωρτζ. Τότε η Κωνσταντινούπολη ήταν αγγλοκρατούμενη.
Δυστυχώς όμως το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν αρνητικό για τον Βενιζέλο και η βασιλογερμανική κυβέρνηση που ανέλαβε την διακυβέρνηση της χώρας έφερε τα πάνω κάτω στην ανοδική πορείας με αποτέλεσμα να φτάσουμε στην μικρασιατική καταστροφή τον Αύγουστο του 1922. Ποιοι όμως κρύβονταν πίσω από το τεράστιο έγκλημα της γενοκτονίας και της μικρασιατικής καταστροφής ;
Οι Άγγλοι ενδιαφερόταν να φτάσουν όσο το δυνατό γρηγορότερα στα πετρέλαια της Μοσούλης. Αποτέλεσμα ήταν ο Βενιζέλος και η Ελλάδα να πέσει στην παγίδα τους, διότι για να τα πετύχουν όλα αυτά οι Άγγλοι χρειάζονταν στρατό και μάλιστα μισθοφορικό. Έτσι η δυναμική του ελληνικού στρατού με την Μεγάλη Ιδέα του τους εξυπηρετούσε θαυμάσια για να φτάσουν στον σκοπό τους. Η Διδώ Σωτηρίου αναφέρει χαρακτηριστικά ότι στην επιλογή της Ελλάδος ως οργάνου της Βρετανικής πολιτικής στην εγγύς Ανατολή, σπουδαίο ρόλο έπαιξε η ύπαρξη αξιόλογου, εμπειροπόλεμου στρατού που τον φλόγιζε η πίστη πως έφτασε η ώρα, το πεπρωμένο του και αναλάμβανε αυτός τον μεγάλο, τον υπέροχο ρόλο να απελευθερώσει εδάφη ελληνικά. (βιβλ.1, σελ.28)
Και ενώ ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάζεται στην Σαμσούντα του Πόντου και αρχίζει το σχέδιο γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου στις 19 Μαΐου 1919 (ν.ημ.), στις 21.05.1919 αποβιβάζεται στη Σμύρνη ο ύπατος αρμοστής Αριστείδης Στεργιάδης που επέλεξε ως αρμοστή ο Βενιζέλος. Όταν οι δημογέροντες επισκέφτηκαν τον Στεργιάδη στο γραφείο του στην αρμοστεία και μετά από τις προσφωνήσεις τους για καλή επιτυχία στο έργο του, τους λέει : «Έφερα μαζί μου για να διοικήσω καλώς τον τόπο ένα βούρδουλα, τον οποίο δεν θα διστάσω να χρησιμοποιήσω σκληρά και αδιακρίτως».Ο δημοσιογράφος Μιλτιάδης Σεϊζάνης απάντησε «Κύριε Ύπατε Αρμοστή, καλά θα κάνετε να κρεμάσετε το βούρδουλα στον τοίχο. Εκατοντάδες χρόνια περιμέναμε την σημερινή ημέρα. Μη θέλετε να δηλητηριάσετε τη χώρα μας.» (βιβλ.2, σελ.74)
Εντωμεταξύ, η άφιξη του Κεμάλ στην Αμισό της Σαμσούντας είχε τραγικές συνέπειες. Ο δημοσιογράφος και αναπληρωτής υπουργός εξωτερικών το 1982 επί Αντρέα Παπανδρέου, Γιάννης Καψής στο βιβλίο «1922 Η Μαύρη Βίβλος» αναφέρει πολλές μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν και πέρασαν φρικτά βασανιστήρια. Ένας από αυτούς στις 2 Νοεμβρίου 1921 «ο Ιωάννης Παρασκ. Μιχαηλίδης ετών 26 από την περιφέρεια της Αμάσειας και το χωριό Ανδρεάντων, σώθηκε με την σύζυγό του Βασιλική και γέννησε στο βουνό όπου και βαφτίστηκε το βρέφος Δημήτριος όταν ήταν δύο μηνών…. Οι Τούρκοι συλλαμβάνουν την γυναίκα και το παιδί μαζί με άλλους 190 ομογενείς και άλλους τους έπνιξαν με βρόγχο και άλλους τους έσφαξαν ενώ τα βρέφη των ομογενών τα σκότωναν με βρόγχο στο λαιμό και μετά τα εκσφενδόνιζαν στους τοίχους σπιτιών… Όσοι γλίτωσαν διέφυγαν με άλλες ομάδες με το πλοίο Νάξος» (βιβλ.3,σελ.143)
Βιβλιογραφία :
1. «Η ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΚΑΙ Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΥ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ», Διδώ Σωτηρίου, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1975
2. «ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΑ (1), ΤΑ ΕΝΟΧΑ ΜΥΣΤΙΚΑ-ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ», Ελεύθερος Τύπος, Αθήνα.
3. «1922 Η ΜΑΥΡΗ ΒΙΒΛΟΣ», Γιάννης Καψής, εκδ. Νέα Σύνορα-Α.Α. Λιβάνη, Αθήνα, 1992.
Από τον Στέφανο Παπαγεωργίου
