Δεν έτρεφε ποτέ ψευδαισθήσεις μπαίνοντας σε ένα καθαρά ανταγωνιστικό επάγγελμα. Άλλωστε όπως αποκαλύπτει σήμερα «το πρώτο πράγμα που έμαθα είναι ότι οι γυναίκες απαγορεύεται να αποτύχουν»… Η πρόεδρος του Σωματείου Βενζινοπωλών ν. Λάρισας, η κ. Ελισάβετ Παπαδοπούλου, η ΄Ελσα ή η Ελλη για τους φίλους της, ίσως είναι η πλέον αναγνωρίσιμη γυναίκα στο κλάδο των μικρομεσαίων του νομού. Έχοντας συνδέσει το όνομά της ως η πρώτη γυναίκα που ανέλαβε σε πανελλαδικό επίπεδο τα ηνία ενός ανδροκρατούμενου σωματείου, άνοιξε με τη συνδικαλιστική δράση τον δρόμο και σε άλλες γυναίκες. Σήμερα το 40% των σωματείων βενζινοπωλών της χώρας έχουν προέδρους γυναίκες… αντιγράφοντας μάλιστα το μοντέλο «διακυβέρνησης» του τοπικού σωματείου. Και αυτό της το αναγνωρίζουν όλοι και όλες… Αναμφιβόλως είναι μια προσωπική δικαίωση.
Πλέον μετά από πέντε θητείες στη διοίκηση του σωματείου εκτιμώντας πως ο κύκλος ενασχόλησής της με τα συνδικαλιστικά έχει ολοκληρωθεί, νιώθει πλήρης, αποτραβιέται και αφήνει ελεύθερο το πεδίο σε νέους ανθρώπους… «Νομίζω πως ήρθε η ώρα να δώσω το προβάδισμα στους νέους συναδέλφους μου. Έχω έναν κώδικα αξιών και λογικής που δεν μου επιτρέπει να σταθώ εμπόδιο σε νέους ανθρώπους, που θέλουν να δείξουν πραγματικό ενδιαφέρον για τον κλάδο, που δεν τον «βλέπουν» ως βήμα προσωπικής προβολής, που ταυτίζονται με ένα κοινό σκοπό» λέει.
Σήμερα σε μια αποκαλυπτική συνέντευξή της στην «Ε» μιλά για αυτούς τους αξιακούς κώδικες που χαρακτηρίζουν τις πτυχές της προσωπικότητάς της, σκιαγραφεί τις αρχές που καθόρισαν τη διαδρομή της, τις εμπειρίες που αποκόμισε, τις θυσίες που έκανε, μελαγχολεί για την παθητική εικόνα που εμφανίζει ο συνδικαλισμός, αποκηρύσσει τα παρωχημένα συνδικαλιστικά πρότυπα, αναδεικνύει τα σημαντικά προβλήματα που απασχολούν τον κλάδο, εξηγεί γιατί πληρώνουμε στην Ελλάδα «χρυσή» τη βενζίνη και χρησιμοποιεί παροιμιώδεις εκφράσεις με «ιστούς και αράχνες» για να απαντήσει στο διαχρονικό ερώτημα γιατί δεν πατάσσεται το λαθρεμπόριο καυσίμων;
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Γιώργος Νούλης
* Κυρία Παπαδοπούλου, τι σημαίνει σήμερα να είσαι εργαζόμενη γυναίκα και συνδικαλίστρια; Πώς τα καταφέρνετε να τα συνδυάζετε με επιτυχία και τα δύο;
- Μοιράζεσαι αρκετούς ρόλους, αλλά όταν αποτελούν συνειδητή επιλογή, τους αγαπάς. Τα "θέλω" γίνονται "μπορώ" και οι θυσίες που απαιτούνται δεν σε κουράζουν. Για να ανταποκριθείς, όμως, στις απαιτήσεις αυτών των ρόλων, είτε μαζί είτε χωριστά, χρειάζεται επιμονή, συντονισμός και καλός προγραμματισμός…
* Τι κερδίσατε και τι χάσατε όλα αυτά τα χρόνια από την ενασχόλησή σας και μάλιστα από την πρώτη γραμμή, στα συνδικαλιστικά;
- Σε όλη τη μακρόχρονη συνδικαλιστική μου διαδρομή είχα την ευκαιρία να γνωρίσω και συναναστραφώ με ανθρώπους από όλες τις επαγγελματικές και κοινωνικές τάξεις. Απέκτησα πείρα, γνώσεις. Έμαθα από τα λάθη των άλλων, αλλά και από τα δικά μου. Επέλεξα να ασχοληθώ με τον συνδικαλισμό από πολύ νωρίς, γιατί πιστεύω στη συνεργασία, στην κοινή προσπάθεια για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Πιστεύω ότι έτσι ολοκληρώνεται κανείς ως προσωπικότητα.
* Είστε χρόνια στο τιμόνι ενός δραστήριου επαγγελματικού κλάδου και είναι αδιαμφισβήτητο πως απολαμβάνετε την εκτίμηση των συναδέλφων σας και της τοπικής κοινωνίας. Σας έχει περάσει η σκέψη να τα παρατήσετε; Να έχετε απογοητευτεί από κάτι;
- Πιστεύω ότι ο καθένας μας είναι ξεχωριστός αλλά κανείς δεν είναι αναντικατάστατος. Αγαπώ τους συναδέλφους μου, την τοπική κοινωνία και σέβομαι τον εαυτό μου. Γιατί θυμάμαι πάντα από πού και με ποιους ξεκίνησα. Η αλαζονεία και η έπαρση δεν αποτελούν ίδιον του χαρακτήρα μου. Δεν έχω μπει σε καλούπια, σε στεγανά, σε κατεστημένα, σε κομματικές ταυτότητες. Σήμερα μετά από πέντε συνεχόμενες θητείες στην προεδρία του τοπικού σωματείου, εκτιμώ ότι είμαι πλήρης και νομίζω πως ήρθε η ώρα να δώσω το προβάδισμα στους νέους συναδέλφους μου. Έχω έναν κώδικα αξιών και λογικής που δεν μου επιτρέπει να σταθώ εμπόδιο σε νέους ανθρώπους, που θέλουν να δείξουν πραγματικό ενδιαφέρον για τον κλάδο, που δεν τον «βλέπουν» ως βήμα προσωπικής προβολής, που ταυτίζονται με ένα κοινό σκοπό.
* Πάντως, δεν είστε η μοναδική γυναίκα πρόεδρος σε Σωματείο Βενζινοπωλών. Στη Μαγνησία, στην Αττική, στην Εύβοια, ενδεικτικά, τα μέλη έχουν παραδώσει τα ηνία «διακυβέρνησης» στο γυναικείο φύλο. Είναι τυχαίο;
- Δεν είμαι πλέον η μοναδική γυναίκα πρόεδρος Σωματείου. Όταν το 2002 έγινα πρόεδρος στο σωματείο Βενζινοπωλών του ν. Λάρισας, οι περισσότερες γυναίκες έμεναν στα “μετόπισθεν”. Σήμερα, το 40% των πρατηρίων καυσίμων, σε πανελλαδικό επίπεδο, ανήκει σε γυναίκες -παρότι την ουσιαστική διαχείριση εξακολουθούν να την έχουν οι άνδρες, με λαμπρές εξαιρέσεις, φυσικά. Άλλωστε, οι γυναίκες, σε όλους τους επαγγελματικούς κλάδους, υφίστανται αποκλεισμούς από τις υψηλές θέσεις. Ωστόσο, από την πρώτη ημέρα που μου ανατέθηκε αυτός ο ρόλος, της επικεφαλής του σωματείου του νομού, έβαλα όλες τις δυνάμεις να ανταποκριθώ στις απαιτήσεις του τόσο ιδιαίτερου χώρου, του κλάδου των καυσίμων. Το πρώτο που έμαθα είναι ότι στις γυναίκες απαγορεύεται να αποτύχουν... Μετά από 16 χρόνια, αντιγράφουν, σε πολλούς νομούς, το “μοντέλο” του δικού μας σωματείου -και αυτό είναι και μια προσωπική δικαίωση, αν θέλετε. Παρ’ όλα αυτά, είναι ένας ιδιαίτερα απαιτητικός ρόλος -ο χρόνος θα δείξει τις αντοχές και τις δυνάμεις του καθενός μας. Το πρωτοβάθμιο όργανο είναι μόνον η αρχή -εδώ φτάνουν τα αιτήματα. Στο δευτεροβάθμιο και τριτοβάθμιο όργανο είναι η γνώση, οι πληροφορίες και η διεκδίκηση των αιτημάτων. Εκεί ακούγονται οι φωνές μας. Κι εκεί, επί σειρά ετών, τιμήθηκα με τα αξιώματα και της αντιπροέδρου της ΟΒΕ και της αν. γ.γ. της ΠΟΠΕΚ, χωρίς να υπάρχει άλλη γυναίκα στη διοίκηση, για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το προσωπικό κόστος ήταν μεν τεράστιο, αλλά η εμπειρία εξαιρετικά πολύτιμη. Ως μία από τις 15, όλες κι όλες, γυναίκες αντιπροσώπους, μεταξύ των 220 συνολικά αντιπροσώπων στη ΓΣΕΒΕΕ -ούτε καν το 10% δεν φτάνουμε-, έχω να πω ότι τίποτα δεν μου έχει χαριστεί. Έχω παλέψει πολύ για να τα καταφέρω να ακούγονται τα αιτήματα των βενζινοπωλών σε πανελλαδικό επίπεδο, είτε είναι άνδρες είτε είναι γυναίκες.
* Πάντως, ο συνδικαλισμός σήμερα εμφανίζει μια παθητική εικόνα. Μπορεί να μην είναι ανύπαρκτος, αλλά έχει περιπέσει σε αδράνεια. Δεν υπάρχει και ενδιαφέρον ενασχόλησης από νέους ανθρώπους. Πώς το ερμηνεύετε; Τι φταίει;
- Ξεθώριασε κάθε ενδιαφέρον για συνδικαλισμό, λόγω ηθικής και οικονομικής κατάπτωσης. Μετά το 2010, η κατάσταση χειροτέρεψε για όλο το συνδικαλιστικό κίνημα, γιατί οι αλλαγές που επήλθαν στον εργατικό νόμο με την κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων, τον ασφαλιστικό νόμο, με την τεράστια αύξηση των εισφορών, αλλά και τη φορολογία, καθώς και την υποτιθέμενη απελευθέρωση του κλάδου των βενζινοπωλών, γκρέμισαν κεκτημένα δεκαετιών, εγκλώβισαν τους επαγγελματίες και απειλούν με εξαφάνιση τη μικρομεσαία επιχείρηση. Οι δήθεν ιδεολόγοι εκπρόσωποι φορέων αποδείχθηκαν αναποτελεσματικοί κι έδειξαν ότι πάτησαν στο συνδικαλιστικό κίνημα, απλώς και μόνον για προσωπικά, οικονομικά και κοινωνικά οφέλη, και όχι για να βοηθήσουν το σύνολο των κλάδων. Πολλοί, άλλωστε, είναι επαγγελματίες-συνδικαλιστές. Έχουμε πολλά παραδείγματα συνδικαλιστών που, ενώ έχουν αποτύχει σε επαγγελματικό επίπεδο, επιμένουν να θέλουν να διαχειριστούν τις τύχες των λιγοστών επαγγελματιών, μικρο-μεσαίων, που έχουμε απομείνει. Δεν μπορούν να εμπνεύσουν εμπιστοσύνη, ιδίως στους νεότερους επαγγελματίες. Γι΄ αυτό, άλλωστε, και οι αίθουσες των γενικών συνελεύσεων είναι γεμάτες με ανθρώπους ηλικίας άνω των 55 ετών. Είναι καιρός να τελειώνουμε με αυτόν τον κακού τύπου παλαιό συνδικαλισμό, τον χειραγωγούμενο και κατευθυνόμενο από ανώτερα κλιμάκια. Να αφήσουν, επιτέλους, τους νέους συνδικαλιστές να αναπνεύσουν και να συνδημιουργήσουν την επόμενη μέρα του συνδικαλιστικού κινήματος. Δεν θέλουμε “βασίλεια” και “δουκάτα”. Θέλουμε καθαρά χέρια και ανοιχτά χαρτιά...
* Είναι θεμιτό οι συνδικαλιστές, εκπρόσωποι των εργαζομένων να καταλαμβάνουν διοικητικές και άλλες κυβερνητικές θέσεις; Θεωρείτε σωστό το να αξιοποιούν τη θέση που τους ανέθεσαν οι εργαζόμενοι για την προσωπική τους ανέλιξη;
- Είναι απαράδεκτο. Ως αυτοσκοπός είναι καταδικαστέο. Οι περισσότεροι συνδικαλιστές, στη μέθη, στην προοπτική, της μεγαλύτερης εξουσίας, γίνονται αγνώμονες και υπερόπτες. Κι αυτό είναι που απομακρύνει τους νέους ανθρώπους από τον συνδικαλισμό. Δεν μπορώ να αρνηθώ ότι ο συνδικαλισμός αποτελεί προθάλαμο για την πολιτική σκηνή. Άλλωστε, στις τάξεις των συνδικαλιστών αναζητούν τα πολιτικά κόμματα πολλούς από τους υποψηφίους τους. Αλλά ένας επιτυχημένος επαγγελματίας δεν έχει κίνητρο να εγκαταλείψει την πετυχημένη πορεία του και να γίνει πολιτικός. Και ακριβώς αυτό είναι το κρίμα. Δεν είναι καταδικαστέο να είναι κάποιος επιτυχημένος επιχειρηματίας και να μπει στην πολιτική. Το λάθος είναι όταν αποτυχημένοι επαγγελματίες γίνονται αρχικά συνδικαλιστές και στη συνέχεια μεταβαίνουν στην κεντρική πολιτική σκηνή, εξ αρχής με αυτή την πρόθεση. Αυτό σημαίνει προδοσία για τη νέα γενιά. Και αυτή η αποκαρδίωση τους οδηγεί στην αποχή.
* Ποια είναι τα μεγάλα προβλήματα που απασχολούν τον κλάδο των πρατηριούχων-βενζινοπωλών στη μνημονιακή εποχή;
- Δεν διαφέρουν από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όλες οι παραγωγικές τάξεις. Ασφαλιστικό, φορολογικό, έλλειψη τραπεζικής πίστης. Αλλά, η ταφόπλακα για τον κλάδο των βενζινοπωλών είναι η, ουσιαστικά, μονοπώληση της λιανικής αγοράς από τα μονοπώλια της χονδρικής -τουτέστιν, των δύο διυλιστηριακών ομίλων της χώρας. Ουσιαστικά, αυτό που γίνεται, είναι οι μεγάλοι πολυεθνικοί όμιλοι να αναπτύσσουν δίκτυο λιανικής δικό τους ανά την επικράτεια και σιγά-σιγά αποδεκατίζονται όσοι επαγγελματίες θέλουν να παραμείνουν ανεξάρτητοι. Στο άμεσο μέλλον, οι πολίτες θα βλέπουν ελάχιστες διαφορές στη λιανική τιμή των καυσίμων, σε όποιο πρατήριο κι αν βάζουν βενζίνη.
* Μπορείτε να μας εξηγήσετε γιατί έχουμε τα ακριβότερα καύσιμα στην Ευρώπη; Γιατί πληρώνουμε “χρυσή” τη βενζίνη;
- Με τον υψηλότερο Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (ΕΦΚ) μεταξύ των 28 χωρών της ΕΕ, βρισκόμαστε σταθερά σε μία από τις τρεις υψηλότερες θέσεις. Αν προστεθεί και ο ΦΠΑ -ο οποίος μπαίνει πάνω στον ΕΦΚ, το οποίο είναι παγκόσμια πατέντα της Ελλάδας- είναι απόλυτα φυσιολογικό να έχουμε τέτοιες τιμές. Στην τιμή κάθε λίτρου καυσίμου που πωλείται στη λιανική, για παράδειγμα, στα 1,5 ευρώ, το 30% πηγαίνει στη διύλιση, το 7% πηγαίνει στη χονδρική-λιανική-βυτίο και το 63% είναι φόροι. Στον πρατηριούχο αντιστοιχεί περίπου 3% -εκ των οποίων, το 1% πάει στη λειτουργία του POS. Με 2% μικτό κέρδος, πόσο να αντέξει να λειτουργεί μια επιχείρηση και για ποιο μέλλον;
* Δηλαδή είναι ασύμφορη η λειτουργία ενός πρατηρίου σήμερα;
- Σαφέστατα. Τα περιθώρια κέρδους όπως είπαμε έχουν ελαχιστοποιηθεί. Και ποια επιχείρηση μπορεί να μείνει ζωντανή χωρίς κερδοφορία; Για ποιο λόγο να εργάζεσαι ατέλειωτες ώρες, μόνο και μόνο για να βλέπεις τα λειτουργικά σου έξοδα να αυξάνονται κατακόρυφα, αλλά τα έσοδά σου να μειώνονται διαρκώς. Είμαστε ο μόνος κλάδος -η λιανική καυσίμων- που κόβει όλα τα παραστατικά, εξαιτίας και της υποχρεωτικής εγκατάστασης των συστημάτων εισροών-εκροών. Στη χονδρική, δεν έχει μπει το σύστημα της ηλεκτρονικής παρακολούθησης εισροών-εκροών, παρότι είναι χρόνιο αίτημα του κλάδου μας. Γιατί; Δεν θέλει να ξέρει το κράτος πόσα καύσιμα κυκλοφορούν στα βυτία της χονδρικής;
* Πόσο δύσκολη είναι η πάταξη του λαθρεμπορίου στα καύσιμα; Γιατί όλες οι κυβερνήσεις χάνουν τη μάχη; Δεν αρκούν τα μέτρα που έχουν ληφθεί ή μήπως δεν υπάρχει πολιτική βούληση για να εντοπιστούν παραβατικές συμπεριφορές;
- Λένε πως «η αράχνη πιάνει πάντα τα μικρά έντομα στον ιστό της, τα μεγάλα δεν τα αγγίζει». Κάθε φορά που ανεβαίνει η τιμή των καυσίμων, ανεβαίνει και το λαθρεμπόριο και μειώνονται τα δημόσια έσοδα. Δεν υπάρχει καμία ουσιαστική πολιτική βούληση για πάταξη του λαθρεμπορίου, διότι όλα θυσιάζονται στον βωμό της εξουσίας και του χρήματος.
* Πώς ήταν η φετινή κατανάλωση πετρελαίου θέρμανσης στον νομό; Επηρεάστηκε από τη μείωση της επιδότησης;
- Κινήθηκε σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Εκτιμούμε ότι ήταν η χειρότερη όλων των ετών από πλευράς κατανάλωσης. Η μειωμένη επιδότηση δρα ανασταλτικά αλλά οι σχετικά καλές καιρικές συνθήκες και το γεγονός ότι τα νοικοκυριά στρέφονται στο φυσικό αέριο ήταν οι κυριότεροι λόγοι της εικόνας αυτής.
