Στο φαρμακείο του που βρισκόταν στη «μεγάλη οδό της Λαρίσης» (σημερινή συμβολή των οδών Βενιζέλου και Φιλελλήνων) και ανήκε στην πλήρη κυριότητα του Κουρού Μαχμούτ εφένδη Χότζα [1], συγκεντρώνονταν οι ιατροί της Λάρισας και εξέταζαν τους ασθενείς τους, καθώς ένας ιδιαίτερος χώρος του φαρμακείου του είχε διαμορφωθεί κατάλληλα σε ιατρείο. Κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας «δεν υπέπεσεν εις λάθος εξ απειρίας και απροσεξίας και ουδέποτε επροξένησεν βλάβιν» [2]. Μετά από την απελευθέρωση της Λάρισας (1881) υπέβαλλε αίτηση στην Επιτροπή του Ιατροσυνεδρίου για την διατήρηση του φαρμακείου του και έλαβε μέρος στις διενεργηθείσες πρακτικές εξετάσεις για τη λήψη νόμιμου πτυχίου φαρμακοποιού σύμφωνα με τις διατάξεις του σχετικού νόμου (ΦΕΚ 55/Α/25-6-1882). Στις 9 Οκτωβρίου 1882 κρίθηκε ικανός και του χορηγήθηκε άδεια διατήρησης και λειτουργίας του φαρμακείου του και περιορισμένη άδεια για την εξάσκηση της φαρμακευτικής τέχνης [3].
Στις 24 Απριλίου 1884 ο Κωνσταντίνος Μανεσιώτης αγόρασε από τον Οθωμανό κτηματία Τασίμ βέη Αχμέτ (αντί 1.610 δρχ.) [4], ένα οικόπεδο εκτάσεως 1.000 τετραγωνικών πήχεων, στη συνοικία Ντάρκολι της Λάρισας [5]. Την εποχή εκείνη γύρω από το οικόπεδο βρισκόταν οι κατοικίες του Δημητρίου Λασκαρίδη, του Τασίμ βέη (ιδιοκτήτου του οικοπέδου), του Σουκρή εφένδη και το ημιτελές Γυμνάσιο της Λάρισας [6]. Στο οικόπεδο αυτό ο Μανεσιώτης ανήγειρε τη κατοικία του και μία σειρά από εργαστήρια (καταστήματα), τα οποία ενοικίασε σε διάφορους επαγγελματίες. Είναι γνωστές οι εκμισθώσεις στον χαλβαδοποιό Ιωάννη Κ. Βίτσα από την Βενδίστα (Αμάραντο) της Καλαμπάκας (1888) [7] και στον δημοσιογράφο και εκδότη της εφημερίδας «Σάλπιγξ» της Λάρισας Μιχαήλ Τσόγκα (1893) [8].
Κατά τη διάρκεια του Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897 τα καταστήματα και η οικία του λεηλατήθηκαν με μερικώς καταστράφηκαν. Μετά το τέλος της προσωρινής κατοχής της Θεσσαλίας (1898), ο Μανεσιώτης κατεδάφισε τα παλαιά κτίσματα και στη θέση τους έκτισε «ένα τεράστιο επίμηκες ισόγειο κτίσμα με πρόσοψη προς την πλατεία. Η πλευρά αυτή είχε οκτώ μεγάλα ανοίγματα (πόρτες) με τοξοειδείς απολήξεις» [9]. Το κτίριο αποπερατώθηκε τον Μάρτιο του 1900 και πρώτος ενοικιαστής ήταν ο συμβολαιογράφος της Λάρισας Ανδρέας Ροδόπουλος, ο οποίος ενοικίασε για μία πενταετία και αντί συνολικού μισθώματος 3.600 δρχ. (αρχομένης της μισθώσεως από τις 15 Μαρτίου 1900) «το γωνιαίον διαμέρισμα όπερ θα έχη δύο θύρας προς την πλατείαν των δικαστηρίων και μίαν θύρα και εν παράθυρον προς την μεσημβρινήν πλευράς αυτής» [10]. Ο δεύτερος ενοικιαστής ήταν ο Λάζαρος Αντωνιάδης, ο οποίος ίδρυσε το καφενείο και ζαχαροπλαστείο υπό την επωνυμία «Τα Τέμπη». Το 1903 ο Αντωνιάδης ενοικίασε και το θέατρο που είχε αναγείρει ο Μανεσιώτης στην πίσω πλευρά του κτιρίου [11], στο οποίο προσέδωσε την επωνυμία «Ο Παράδεισος». Ο πρώτος θίασος που φιλοξενήθηκε στη σκηνή του, ήταν αυτός της ηθοποιού Αικατερίνης Βερώνη (1867-1955) [12]. Παρόλο που ο Αντωνιάδης μετονόμασε δύο φορές το καφενείο του [13], διατήρησε «ως κόρη οφθαλμού» την επωνυμία του θεάτρου, το οποίο του απέφερε μεγάλα κέρδη. Μετά την αποχώρηση του Αντωνιάδη από τις επιχειρήσεις του (1907) [14], ο Μανεσιώτης ενοικίασε τα καταστήματα και το θέατρο σε τρίτους (Η επωνυμία του θεάτρου «Παράδεισος» διατηρήθηκε από τους επόμενους ενοικιαστές μέχρι το 1940).
Δεν διαθέτουμε επαρκείς πληροφορίες για την προσωπική ζωή του Κωνσταντίνου Μανεσιώτη. Γνωρίζουμε ότι είχε δύο αδέλφια, την Γραμματή [15] και τον Γεώργιο [16], αλλά δεν γνωρίζουμε εάν με την σύζυγό του Ελένη απέκτησε απογόνους. Ο ίδιος συνεταιρίσθηκε το 1918 με τον Δημήτριο Σολωμό, στους κληρονόμους του οποίου μεταβιβάστηκε η κυριότητα του φαρμακείου του. Απεβίωσε στα μέσα της δεκαετίας του 1920.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Νομού Λάρισας (ΓΑΚ/ΑΝΛ). Συμβολαιογραφικό Αρχείο Ανδρέα Ροδόπουλου, φκ. 004 [1882], αρ. 1006 (25 Νοεμβρίου 1882). Ο Μανεσιώτης ενοικίαζε το κατάστημα από το 1875. Μετά από την απελευθέρωση της Λάρισας και για τα επόμενα χρόνια ο Οθωμανός ιδιοκτήτης επισημοποίησε την ενοικίαση με την σύναψη νέων μισθωτηρίων συμβολαίων (με ετήσιο μίσθωμα 25 χρυσές Τουρκικές λίρες).
[2]. Ανεξαρτησία (Λάρισα), φ. 103 (14 Οκτωβρίου 1882).
[3]. Υπουργική απόφαση 37493 (9 Οκτωβρίου 1882): «Περί χορηγήσεως αδείας του μετέρχεσθαι τινας την φαρμακευτικήν εν τοις νέαις επαρχίαις» (ΦΕΚ 133/Α/12-10-1882).
[4]. ΓΑΚ/ΑΝΛ, Συμβολαιογραφικό Αρχείο Αγαθάγγελου Ιωαννίδη, φκ. 011 [1884], αρ. 2995 (24 Απριλίου 1884).
[5]. Το οικόπεδο βρισκόταν ακριβώς στη θέση όπου λειτουργούν σήμερα το ζαχαροπλαστείο Attica και η Eurobank (συμβολή των οδών Κούμα και Μεγάλου Αλεξάνδρου).
[6]. Κτίστηκε κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας (1873) από τον μητροπολίτη Λαρίσης και μετέπειτα Οικουμενικό Πατριάρχη Ιωακείμ Δ΄ Κρουσουλούδη (1837-1887) ο οποίος ως επικεφαλής της Χριστιανικής Κοινότητας της πόλης (1870-1875) διέθεσε τα αποθεματικά της για τον σκοπό αυτό. Δυστυχώς τα χρήματα εξαντλήθηκαν και το κτίσμα έμεινε ημιτελές μέχρι την απελευθέρωση της Λάρισας το 1881. Με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου πέρασε στην κυριότητα του Δήμου Λαρίσης (Ευχαριστώ τον Νικόλαο Παπαθεοδώρου για την υπόδειξη).
[7]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 030 [1888], αρ. 8437 (17 Νοεμβρίου 1888).
[8]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 047 [1893-1894], αρ. 14637 (13 Δεκεμβρίου 1893).
[9]. Νικόλαος Παπαθεοδώρου, «Ο Παράδεισος: καφενείο και θεατρική σκηνή», Ελευθερία (Λάρισα), 13 Σεπτεμβρίου 1917.
[10]. Αρχείο Ιωαννίδη, φκ. 068 [1900], αρ. 24314 (28 Φεβρουαρίου 1900).
[11]. «Ο Κωνσταντίνος Μανεσιώτης όστις εστόλισεν αρκούντως την πλατείαν με τα νεόδμητα καταστήματά του θα κτίση όπισθεν αυτών και λαμπρόν θέατρον ούτινος εστερείτο η πόλις μας». Βλ. Μικρά (Λάρισα), φ. 9 (13 Μαρτίου 1900).
[12]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 690 (13 Ιουλίου 1903).
[13]. Την πρώτη φορά (1901) σε «Λάρισα» και τη δεύτερη (1906) σε «Ιερά Τέμπη». Βλ. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 594 (16 Σεπτεμβρίου 1901) και Μικρά (Λάρισα), φ. 89/239 (10 Σεπτεμβρίου 1906).
[14]. Μικρά (Λάρισα), φ. 336 (7 Οκτωβρίου 1907).
[15]. Παντρεύτηκε τον εργοδηγό δημοσίων έργων Ιωάννη Σουμαϊλακάκη. Απεβίωσε τον Ιανουάριο του 1907. Βλ. Μικρά (Λάρισα), φ. 269 (17 Ιανουαρίου 1907).
[16]. Απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τον Μάρτιο του 1890 έλαβε το διδακτορικό του με βαθμό «λίαν καλώς». Βλ. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 25 (20 Μαρτίου 1890). Τον Νοέμβριο του 1902 νυμφεύθηκε την Όλγα, θυγατέρα του παλαιού πολιτευτή της Ραψάνης Ιωάννη Παπαδόπουλου. Βλ. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 656 (16 Νοεμβρίου 1902) και Όλυμπος (Λάρισα), φ. 260 (15 Νοεμβρίου 1902).
* Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου
