Στη σύγχρονη εποχή πλέον η δουλειά της Γεωδαισίας της επιστήμης της γεωγραφίας γίνεται μέσω δορυφόρων και δεδομένων τα οποία συλλέγονται και επεξεργάζονται. Ένας από τους χώρους στους οποίος γίνεται η έρευνα και συλλογή είναι το Βασιλικό Αστεροσκοπείο του Βελγίου. Στην πρωτεύουσα της χώρας στις Βρυξέλλες βρίσκεται ως ερευνητής και μάλιστα με σημαντικές διακρίσεις ο Λαρισαίος Μιλτιάδης Χατζηνίκος ο οποίος δέχθηκε με μεγάλο ενδιαφέρον να κάνει μια συζήτηση με την «Ε».
Ξεκινήσαμε την κουβέντα γύρω από τις δορυφορικές μετρήσεις GPS που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία διάφορων εφαρμογών. Μία από αυτές, η οποία είναι και η πιο διαδεδομένη στο ευρύ κοινό, είναι οι πλοηγοί που διαθέτουμε όλοι στα αυτοκίνητά μας ή στα κινητά. Η πιο γνωστή είναι η εφαρμογή της Google, Google Map, όπου με τη βοήθεια των δορυφορικών μετρήσεων GPS αποτυπώνεται το στίγμα της τοποθεσίας μας πάνω σε έναν χάρτη. Αυτή αποτελεί μία από τις πολλές εφαρμογές που εκμεταλλεύεται τις δυνατότητες του συστήματος GPS.
Εκτός αυτών, τα συστήματα GPS χρησιμοποιούνται και για γεωδαιτικούς σκοπούς και εδώ είναι που αρχίζει να παίρνει άλλο ενδιαφέρον το ζήτημα. Κύριος στόχος της γεωδαισίας είναι η παρακολούθηση του σχήματος της Γης, με απλά λόγια η μελέτη των μετακινήσεων των τεκτονικών πλακών και η παρακολούθηση του άξονα και του τρόπου περιστροφής της γης. Τα τελευταία 20 και παραπάνω χρόνια όλα αυτά μελετώνται μέσω διάφορων δορυφορικών και διαστημικών παρατηρήσεων, όπως είναι και το σύστημα GPS. Όλα τα παραπάνω φυσικά μας τα εξηγεί με απόλυτη ακρίβεια ο συνομιλητής μας του οποίου η εξειδίκευση είναι «πάνω στην ανάλυση δορυφορικών μετρήσεων GPS με σκοπό την εκτίμηση γεωδαιτικών προϊόντων και στη δημιουργία γεωδαιτικών συστημάτων αναφοράς».
Αγρονόμος και Τοπογράφος Μηχανικός της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Κάνει μεταπτυχιακό από το πρόγραμμα Γεωπληροφορικής με εξειδίκευση στις σύγχρονες γεωδαιτικές εφαρμογές.
Στο διδακτορικό του δημιουργεί ένα μοντέλο που απεικονίζει τον τρόπο που μετακινείται ο γήινος φλοιός στην Ελλάδα με τη βοήθεια των μετρήσεων GPS. «Λόγω των ανομοιόμορφων μετακινήσεων που υπόκειται ο ελληνικός γήινος φλοιός, αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αδυναμία δημιουργίας και υλοποίησης ενός ακριβούς συστήματος αναφοράς για την Ελλάδα. Το σύστημα αναφοράς είναι ίσως το πιο σημαντικό γεωδαιτικό προϊόν» λέει και φέρνει ένα παράδειγμα: «Η δημιουργία χαρτών που απεικονίζουν ιδιοκτησίες αγροτεμαχίων ή οικοπέδων γίνεται με τη βοήθεια ενός συστήματος αναφοράς. Οπότε όσο πιο ακριβές είναι ένα σύστημα αναφοράς τόσο πιο ακριβής είναι, για παράδειγμα, η αποτύπωση ιδιοκτησιών πάνω σε ένα χάρτη».
Οπότε το δεύτερο κομμάτι του διδακτορικού του ήταν η δημιουργία ενός νέου συστήματος αναφοράς για όλη την Ελλάδα που βελτιώνει κατά 60% την ακρίβεια του υπάρχοντος συστήματος αναφοράς. Για την εργασία αυτή βραβεύτηκε από την παγκόσμια ένωση γεωδαισίας στο συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στο Potsdam της Γερμανίας το 2013.
Δεν σταματάει όμως εκεί. Συνεχίζει με το μεταδιδακτορικό και ασχολείται με τη δημιουργία παγκόσμιων συστημάτων αναφοράς και με την ανάλυση μη γραμμικών μετακινήσεων του γήινου φλοιού. «Το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία ενός νέου παγκόσμιου συστήματος αναφοράς το οποίο βελτίωνε κατά 40% την αποτύπωση των πραγματικών μετακινήσεων των τεκτονικών πλακών σε σχέση με το υπάρχον, καθώς απορροφά τις φαινομενικές μετακινήσεις που οφείλονται στον τρόπο δημιουργίας αυτού».
Φαίνεται όμως πως η Ελλάδα δεν τον χωράει. Φεύγει για το Βέλγιο. Τον ρωτάμε για τη δουλειά που κάνει τώρα και για την οποία βραβεύτηκε από την Ευρωπαϊκή Ενωση Γεωδαισίας στο συνέδριο της Πολωνίας, και μας εξηγεί: «Το 2016 προσκλήθηκα από το αστεροσκοπείο του Βελγίου για να εργαστώ ως ερευνητής. Ο κύριος στόχος της έρευνάς μου είναι η δημιουργία ενός νέου λογισμικού αποτελούμενου από έξυπνους αλγόριθμους που ως στόχο έχουν την αξιολόγηση των δορυφορικών δεδομένων GPS και της διαδικασίας μέσω της οποίας προκύπτουν τα γεωδαιτικά προϊόντα».
Του ζητάμε να μας το κάνει ακόμα πιο απλό. Να γίνει ακόμα πιο κατανοητός: «Με απλά λόγια» υπογραμμίζει «για να φτάσουμε από τα δορυφορικά δεδομένα στα γεωδαιτικά προϊόντα που βοηθούν στη μελέτη της Γης και της ατμόσφαιράς της υπάρχουν ενδιάμεσα διάφορα στάδια. Ο στόχος των αλγόριθμων αυτών είναι να παρακολουθούν συνεχώς την εξέλιξη της όλης διαδικασίας και να αξιολογούν την εγκυρότητα του κάθε ενός σταδίου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της ακρίβειας και αξιοπιστίας των τελικών εκτιμώμενων γεωδαιτικών προϊόντων καθώς επίσης και την ελαχιστοποίηση του χρονικού διαστήματος υπολογισμού όλων αυτών».
«Ποια όμως είναι η χρησιμότητα ή αναγκαιότητα των νέων αυτών αλγορίθμων;» είναι η επόμενη μας ερώτηση για να απαντήσει με μεγάλη διάθεση επεξήγησης: «Στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή υπάρχουν εγκατεστημένοι περίπου 4.000 μόνιμοι σταθμοί που συλλέγουν καθημερινά δορυφορικά δεδομένα. Οι μετρήσεις αυτές επεξεργάζονται σε καθημερινή βάση με σκοπό την εκτίμηση των γεωδαιτικών προϊόντων. Ο μεγάλος αριθμός των σταθμών GPS έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία τεράστιου όγκου δεδομένων και αποτελεσμάτων που κάνει αδύνατη την παρακολούθηση όλων αυτών με τη βοήθεια του γυμνού οφθαλμού. Οι νέοι αλγόριθμοι που έχω υλοποιήσει παρακολουθούν αυτόματα όλη τη διαδικασία αξιολογώντας ταυτόχρονα το κάθε ένα στάδιο από τα οποία περνάνε οι δορυφορικές μετρήσεις. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δίνεται η δυνατότητα επεξεργασίας μεγαλύτερου όγκου δορυφορικών δεδομένων, μειώνοντας τον χρόνο επεξεργασίας του και αυξάνοντας ταυτόχρονα την ακρίβεια και την αξιοπιστία των τελικών προϊόντων».
ΚΩΣΤΑΣ ΓΚΙΑΣΤΑΣ
