Στις 20 Δεκεμβρίου 1885 ο μητροπολίτης Νεόφυτος μετέβη στο συμβολαιογραφικό γραφείο του Ανδρέα Ροδόπουλου όπου παρουσία των Διονυσίου Γαλάτη, Αργυρίου Διδίκα και Ιωάννη Παπαδόπουλου συνέταξε τη δημόσια διαθήκη του [3]. Κληροδότησε την μεγάλη διώροφη οικία (η οποία ήταν ενοικιασμένη στην Εισαγγελία των Εφετών) κατά 1/3 στη νύφη του Μπαλασή (ή Βαλασή) Πετρίδου (σύζυγο του αδελφού του Κωνσταντίνου Πετρίδη) και κατά 2/3 στην ανεψιά του Αμαλία (θυγατέρα του αδελφού του και σύζυγο του ιατρού Αριστείδη Αλέκου). Μετά τον θάνατο της πρώτης το μερίδιό της θα περιερχόταν στην δεύτερη, και μετά τον θάνατο της τελευταίας στα παιδιά της. Εάν δεν υπήρχαν απόγονοι τότε η οικία και τα καταστήματα θα περιέρχονταν στο υπό σύσταση ορφανοτροφείο της Λάρισας.
Τη μικρή διώροφη οικία που βρισκόταν δίπλα από την προαναφερθείσα στη συνοικία του Αγίου Αχιλλίου, καθώς και τις άλλες οικίες και τα καταστήματα στη συνοικία Βολιόπορτα τα κληροδότησε στο υπό σύσταση ορφανοτροφείο της πόλης. Ο ιεράρχης έθεσε όμως και επί πλέον όρους στη διαθήκη του. Εάν το ορφανοτροφείο της Λάρισας, δεν θα είχε συσταθεί μέχρι την ημέρα της κοίμησής του, τότε όλα τα ακίνητα θα περιέρχονταν στο Δημοτικό Νοσοκομείο της Λάρισας. Εάν όμως και αυτό δεν θα είχε συσταθεί, ο εκτελεστής της διαθήκης (είχε ορισθεί ο εκάστοτε δήμαρχος της Λάρισας) θα προέβαινε στην εκμετάλλευση και διαχείριση των παραπάνω ακινήτων και από τα έσοδα που θα προέκυπταν θα χορηγούσε διάφορα ποσά ως προίκα σε «υπανδρευόμενα πτωχά κοράσια» της επιλογής του. Στις επιλογές όμως του δημάρχου δεν θα συμπεριλαμβάνονταν κοπέλες από το ευρύτερο συγγενικό του περιβάλλον.
Στις 19 Μαρτίου 1887 ο μητροπολίτης Νεόφυτος και ο ιατρός Αριστείδης Αλέκου υπέγραψαν τριετές συμφωνητικό σύμφωνα με το οποίο ο πρώτος δέχθηκε «να συντηρήση καθ’ όλα την οικογένειαν του Αριστείδου Αλέκου [σύζυγο, τέκνα, οικιακή βοηθό], εργολαβικώς παρέχων αυτής ως κατοικίαν την εν τω Τρανώ μαχαλά ιδιόκτητον αυτού (του Νεοφύτου) οικίαν την κειμένη πλησίον της ετέρας του οικίας, της χρησιμευούσης ήδη ως εισαγγελίας των εφετών». Ο ιεράρχης θα κάλυπτε τα έξοδα της στέγασης, της θέρμανσης και της τροφής στην οικογένεια του Αλέκου αντί του ποσού των 36 χρυσών εικοσόφραγκων ετησίως [4]. Με τα χρήματα αυτά ο Νεόφυτος θα συντηρούσε άπορες οικογένειες της Λάρισας.
Όταν το 1893 η Ελληνική Πολιτεία ανακοίνωσε τη διακοπή της λειτουργίας του Διδασκαλείου της Θεσσαλίας ο μητροπολίτης Νεόφυτος μετέβη στην Αθήνα όπου «παρέστησεν εις το Υπουργείον την εθνικήν αποστολήν του Διδασκαλείου και εδήλωσεν ότι παραιτείται υπέρ αυτού της επιχορηγήσεως ήν λαμβάνειν παρά του δημοσίου» [5]. Επιστρέφοντας στη Λάρισα διάβασε στον Τύπο την απόφαση της Κυβέρνησης για παράταση της λειτουργίας του.
Ο μητροπολίτης Νεόφυτος εκοιμήθη το απόγευμα της 17ης Σεπτεμβρίου 1896. Η εξόδιος ακολουθία τελέστηκε «μεγαλοπρεπώς συμμετασχούσης του πένθους απάσης της πόλεως και όλων των κοινοτήτων» την Πέμπτη 19 Σεπτεμβρίου 1896 στον ιερό ναό του Αγίου Αχιλλίου από τον επίσκοπο Πλαταμώνος Αμβρόσιο Κασσάρα (1845-1918). Του αποδόθηκαν τιμές υποστρατήγου εν ενεργεία, ενώ τους επικήδειους λόγους εκφώνησαν ο επίσκοπος Πλαταμώνος και ο δικηγόρος της Λάρισας Κωνσταντίνος Πολύχρονος (1838-1907) [6]. Ετάφη σε μαρμάρινη σαρκοφάγο στο χριστιανικό νεκροταφείο της συνοικίας Αρναούτ [7].
Η διαθήκη του δημοσιεύθηκε λίγες ημέρες αργότερα (24 Σεπτεμβρίου 1896). Οι δύο οικίες και τα καταστήματα στη συνοικία Βολιόπορτα καθώς και η μικρή διώροφη οικία στη συνοικία του Αγίου Αχιλλίου (κατοικία Αριστείδη Αλέκου) περιήλθαν στο Αδελφάτο του Δημοτικού Νοσοκομείου, η έναρξη της λειτουργίας του οποίου είχε πραγματοποιηθεί το 1890. Δεν έχει αποσαφηνισθεί πλήρως το πως η μεγάλη διώροφη οικία (πρώην Εισαγγελία) περιήλθε στην πλήρη κυριότητα (100%) της Μπαλασής Πετρίδου. Υποθέτουμε ότι είτε η Αμαλία απεβίωσε νωρίτερα από αυτήν ή είτε τα παιδιά της αποποιήθηκαν την περιουσία. Η Μπαλασή Πετρίδου απεβίωσε το 1901 και σύμφωνα με τους όρους της διαθήκης η οικία μεταβιβάστηκε στο Δημοτικό Νοσοκομείο της Λάρισας με συμβολαιογραφική πράξη που συνέταξε ο συμβολαιογράφος της Καρδίτσας Αριστείδης Βασαρδάνης. Στην ίδια πράξη περιελήφθησαν και τα υπόλοιπα ακίνητα που είχαν περιέλθει στο Νοσοκομείο από το 1896. Η Διοικούσα Επιτροπή του Νοσοκομείου ανακήρυξε τον μακαριστό Νεόφυτο Μέγα Ευεργέτη του ιδρύματος [8].
Ο μητροπολίτης Νεόφυτος είχε τιμηθεί από την Ελληνική Πολιτεία (24 Δεκεμβρίου 1881) με τον Σταυρό των Ανωτέρων Ταξιαρχών του Βασιλικού Τάγματος του Σωτήρος (ΦΕΚ 30/Α/30-4-1882). Ο Δήμος Λαρισαίων ονοματοθέτησε προς τιμή του οδική αρτηρία στη συνοικία του Αγίου Αχιλλίου.
Στις 8 Φεβρουαρίου 1900 τοποθετήθηκε στην επί τρία και πλέον χρόνια χηρεύουσα μητρόπολη Λαρίσης ο επίσκοπος Πλαταμώνος Αμβρόσιος (ΦΕΚ 30/Α/8-2-1900). Η ενθρόνισή του πραγματοποιήθηκε με κάθε επισημότητα στον καθεδρικό ναό του Αγίου Αχιλλίου στις 26 Φεβρουαρίου 1900.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 025 [1887], αρ. 3922 (7 Νοεμβρίου 1887).
[2]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 025 [1887], αρ. 3923 (7 Νοεμβρίου 1887).
[3]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 015 [1885-1886], αρ. 4183 (20 Δεκεμβρίου 1885).
[4]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 021 [1886-1887], αρ. 5953 (19 Μαρτίου 1887).
[5]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 189 (17 Ιουλίου 1893) και φ. 190 (26 Ιουλίου 1893).
[6]. Ακρόπολις (Αθήνα), φ. 5219 (20 Σεπτεμβρίου 1896), Νεολόγος (Κωνσταντινούπολη), φ. 8205 (20 Σεπτεμβρίου 1896) και Άστυ (Αθήνα), φ. 2006 (20 Σεπτεμβρίου 1896).
[7]. Η σαρκοφάγος έφερε στο μέσο των δύο πλευρικών επιφανειών, ανάγλυφες παραστάσεις ανθέων. Η επιφάνεια της σαρκοφάγου διακοσμήθηκε με ανάγλυφη επισκοπική μίτρα και ράβδο, ενώ χαράχθηκε η παρακάτω επιγραφή: «ΕΝΘΑΔΕ ΚΕΙΤΑΙ Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΛΑΡΙΣΗΣ ΝΕΟΦΥΤΟΣ ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΓΕΝΝΗΘΕΙΣ ΕΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΙ ΤΩ ΑΩΚϚ΄ [1826] ΚΑΙ ΠΟΙΜΑΝΑΣ ΤΑΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΦΑΡΣΑΛΩΝ ΚΑΙ ΣΕΡΡΩΝ ΑΠΕΔΗΜΗΣΕΝ ΕΙΣ ΚΥΡΙΟΝ ΕΝ ΛΑΡΙΣΗ ΤΗ 17 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ ΤΟΥ ΑΩϟΣΤ΄ [1896]». Όταν ανακοινώθηκε το 1924 η εκποίηση του κατηργημένου (από το 1899) νεκροταφείου Αρναούτ, η σαρκοφάγος μεταφέρθηκε στο Α΄ Δημοτικό Νεκροταφείο της Λάρισας (Παλαιό) και τοποθετήθηκε πίσω από το Ιερό Βήμα του ναού των Παμμεγίστων Ταξιαρχών όπου και διατηρείται μέχρι σήμερα. Βλ. Αλέξανδρος Χ. Γρηγορίου, Το Α΄ Δημοτικό Νεκροταφείο της Λάρισας (1899-1993), Θεσσαλονίκη 2013, αρ. ταφικού μνημείου 68, σ. 86.
[8]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 562 (4 Φεβρουαρίου 1901). Πρβλ. Νικόλαος Παπαθεοδώρου, «Ο μητροπολίτης Νεόφυτος Πετρίδης (1875-1896). Μέγας Ευεργέτης του Δημοτικού Νοσοκομείου», Ελευθερία (Λάρισα), φ. 32600 (14 Ιανουαρίου 2015).
Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου
