Πράγματι, ο εγκέφαλος λειτουργεί χρησιμοποιώντας κυρίως υδατάνθρακες, οι οποίοι μειώνονται δραματικά μετά από 2 περίπου ώρες έντονης μυϊκής λειτουργίας, υποχρεώνοντας έτσι το κεντρικό αυτό όργανο να «διατάξει» κόπωση και άρα αναγκαστικό περιορισμό της σωματικής δραστηριότητας».
Αυτά και άλλα ενδιαφέροντα για τον Στέλιο Βάσκο αναφέρει σήμερα στην «Ελευθερία» ο καθηγητής Γιάννης Κουτεντάκης, ο οποίος είναι κοσμήτορας της ΣΕΦΑΑ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Wolverhampton στην Αγγλία, με αφορμή τον νέο άθλο που πραγματοποίησε ο Τρικαλινός ποδηλάτης, διανύοντας 7.000 περίπου χιλιόμετρα, κάνοντας ουσιαστικά τον γύρο της Ευρώπης στα 64 χρόνια του.
Ο Γιάννης Κουτεντάκης, έχει επίσης διατελέσει εθνικός προπονητής Κωπηλασίας της Ελλάδας και του Ηνωμένου Βασιλείου και ήταν ένας από τους ιδρυτές του Βρετανικού Ολυμπιακού Ιατρικού Κέντρου στο Λονδίνο. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στην ανθρώπινη απόδοση και υγεία, έχει περισσότερες από 500 δημοσιευμένες ξενόγλωσσες εργασίες και έχει συμμετάσχει στην απονομή διδακτορικών διπλωμάτων σε 18 χώρες.
*Εκτιμάτε ότι ο Στέλιος Βάσκος ξεπέρασε τα όριά του όταν σε ηλικία 64 χρόνων κάλυψε με το ποδήλατό του 7.000 χιλιόμετρα σε 22 ημέρες;
- Όχι δεν ξεπέρασε τα φυσιολογικά ή ψυχολογικά του όρια ο κ. Βάσκος. Οι μεγάλοι αθλητές του στίβου και της ζωής γνωρίζουν καλά ότι το τίμημα μιας τέτοιας ενέργειας είναι πολύ βαρύ. Άλλωστε το ανθρώπινο σώμα, κατά τη διάρκεια της εξελικτικής του πορείας, έχει αναπτύξει μία σειρά μηχανισμών αυτοπροστασίας που καθιστά ιδιαίτερα δύσκολη την εντός μικρών χρονικών διαστημάτων υπέρβαση ορίων που σχετίζονται με ζωτικές λειτουργίες του οργανισμού μας. Οι αθλητές αυτοί όμως έχουν καλλιεργήσει με τόνους ιδρώτα το αισθητήριο της επιβίωσης σε αντίξοες συνθήκες και έχουν μάθει να κτίζουν το οικοδόμημα της επιτυχίας κάτω ακριβώς από τα ατομικά τους ανώτατα όρια.
* Πώς το επιτυγχάνουν αυτό;
Το επιτυγχάνουν μέσα από ένα πολυετή κύκλο επιτυχημένων και αποτυχημένων προσπαθειών που έχουν ως στόχο την επίτευξη ενός ατομικού οράματος. Να θυμόμαστε επίσης ότι ο εφησυχασμός, η αδράνεια και η ακινησία οδηγούν πιο εύκολα στον θάνατο, παρά ο αγώνας μέσα στην ταραγμένη θάλασσα της ζωής.
* Μπορείτε να αναφερθείτε επιστημονικά στα περίπου 300 χιλιόμετρα ποδηλασίας την ημέρα για 22 συνεχόμενες ημέρες, από έναν 64χρονο;
- Τα περίπου 300 χιλιόμετρα ποδηλασίας την ημέρα για 22 συνεχόμενες ημέρες, με την καρδιά του 64χρoνου υπεραθλητή να διοχετεύει πάνω από 160 τόνους αίματος, τους πνεύμονές του να διαχειρίζονται τουλάχιστον 1.500.000 λίτρα αέρα καθώς και η ευχέρεια κάλυψης πάνω από 140.000 θερμίδων, είναι λίγα από τα θέματα που σύντομα θα απασχολήσουν πολλούς επιστήμονες. Και να σκεφτεί κανείς ότι στους παραπάνω υπολογισμούς δεν έχουν συμπεριληφθεί παράμετροι όπως αντίθετος άνεμος, βροχή και αναβάσεις σε βουνά ύψους 2.000 και πλέον μέτρων! Το σημαντικότερο όμως όλων είναι η ικανότητα του κ. Βάσκου να αντιμετωπίζει την κόπωση, η οποία ως γνωστόν είναι φαινόμενο κεντρικό (εγκεφαλικό) και όχι μυϊκό.
Πράγματι, ο εγκέφαλος λειτουργεί χρησιμοποιώντας κυρίως υδατάνθρακες, οι οποίοι μειώνονται δραματικά μετά από 2 περίπου ώρες έντονης μυϊκής λειτουργίας, υποχρεώνοντας έτσι το κεντρικό αυτό όργανο να «διατάξει» κόπωση, και άρα αναγκαστικό περιορισμό της σωματικής δραστηριότητας. Αν και η εν λόγω αντίδραση του εγκεφάλου δεν είναι τίποτα άλλο παρά μία ακόμα άσκηση αυτοπροστασίας και προστασίας του σώματος εν γένει, εν τούτοις, είναι άξιο μελέτης το πώς ένας άνθρωπος σε αυτή την ηλικία μπορεί και την ξεπερνά.
Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΝΤΟΧΗ
* Μήπως ήρθε η ώρα να επαναπροσδιοριστούν και τα ανώτατα όρια της ανθρώπινης αντοχής;
-Το κεφάλαιο αυτό είναι ανοικτό εδώ και δεκαετίες και δεν βλέπω να κλείνει σύντομα. Η διεθνής βιβλιογραφία είναι γεμάτη με αναφορές σε άνδρες και γυναίκες που πραγματοποίησαν φαινομενικά ακατόρθωτες πράξεις και επιβίωσαν κάτω από κυριολεκτικά δύσκολες συνθήκες. Γνωρίζουμε ακόμα ότι ο άνθρωπος, με εξαίρεση ίσως τον λύκο, είναι το θηλαστικό με τη μεγαλύτερη καρδιοαναπνευστική αντοχή. Την χρειαζόταν άλλωστε γιατί έτσι μπορούσε με επιτυχία να κυνηγήσει την τροφή του η προσθήκη δε ζωικής πρωτεΐνης και λίπους στην ανθρώπινη διατροφή συνετέλεσε κατόπιν στην ανάπτυξη του εγκεφάλου (θα μπορούσαμε συνεπώς να πούμε ότι η ανάπτυξη του εγκεφάλου ήταν αποτέλεσμα της μυϊκής λειτουργίας και της καρδιοαναπνευστικής αντοχής). Στην προκειμένη περίπτωση, ο κ. Βάσκος πρόσθεσε ακόμα ένα στοιχείο στην ήδη περίπλοκη εξίσωση για τον προσδιορισμό των ορίων της ανθρώπινης αντοχής: την ηλικία.
* Η δύναμη της θέλησης πόσο σημαντική είναι; Εκτιμάτε πως είναι το πολυτιμότερο εργαλείο του ανθρώπου;
- Αν και οι καταλληλότεροι να απαντήσουν το ερώτημα είναι οι συνάδελφοί μου της ψυχολογίας οι οποίοι – παρεμπιπτόντως – αποτελούν μία από τις ισχυρότερες επιστημονικές ομάδες παγκοσμίως, νομίζω ότι η θέληση πράγματι είναι το πολυτιμότερο εργαλείο του ανθρώπου. Ας μην ξεχνάμε και το γνωστό «δεν υπάρχει δεν μπορώ, υπάρχει δεν θέλω». Η παρουσία της θέλησης είναι αυτή που κάνει τη διαφορά μεταξύ νικητή και ηττημένου, ή μεταξύ της όποιας κρίσης και της εξόδου από αυτή. Ο κ. Βάσκος έχει μεγάλες δόσεις του εν λόγω αγαθού, το απέδειξε έμπρακτα αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια, και συνεχίζει να βάζει τον πήχη ψηλά για το καλό όλων μας. Ο τελευταίος άθλος του κ. Βάσκου θα πρέπει να γίνει σημείο αναφοράς για τα σχολεία και τα πανεπιστήμιά μας εξηγώντας στους νέους ότι η επιτυχία, η πρόοδος και η οικονομική ανέλιξη είναι αποτέλεσμα συστηματικής δουλειάς και δεν έρχονται μέσα από τον «θεσμό» της ελληνικής καφετέριας, έστω και αν κάποιοι τοπικοί θαμώνες βάζουν εσχάτως πλώρη για βουλευτικά αξιώματα!
* Θα ασχοληθεί η ΣΕΦΑΑ πιο εμπεριστατωμένα με τη μελέτη του φαινομένου Βάσκου;
- Ναι, θέλουμε να ασχοληθούμε με θέματα που αφορούν στην ενυδάτωση και αφυδάτωση του φαινομένου Βάσκου, το ενεργειακό του ισοζύγιο καθώς και την οστική πυκνότητα. Πρόσφατα δόθηκε σε χρήση ένας νέος χώρος περίπου 1.000 τετραγωνικών μέτρων, ο οποίος αποτελείται κυρίως από εργαστήρια διεθνών προδιαγραφών. Ο εν λόγω χώρος θα βελτιώσει τη δυναμική της Σχολής στον τομέα της παραγωγής πρωτογενούς γνώσης (δηλαδή της έρευνας υψηλών απαιτήσεων) και θα αυξήσει σημαντικά τις προϋποθέσεις χρηματοδοτήσεων από φορείς του εξωτερικού. Εντός του τρέχοντος έτους θα κατατεθούν στο εξωτερικό πάνω από 15 πλήρεις ερευνητικές προτάσεις, με σκοπό τη χρηματοδότηση των περισσοτέρων εξ αυτών. Σε κάθε περίπτωση, η Σχολή μας σύντομα θα τιμήσει τον κ. Βάσκο για την προσφορά του στον υγιή αθλητισμό, αλλά και γιατί τον θεωρεί παράδειγμα προς μίμηση για όσους επιζητούν την παύση του στρουθοκαμηλισμού και την έξοδο από τη μιζέρια των τελευταίων ετών.
Συνέντευξη στη Γεωργία Κωστακοπούλου
