Το μήνυμα του βρετανικού λαού είναι ένα αντιευρωπαϊκό μήνυμα»
Τα παραπάνω επισημαίνει σε αποκλειστική συνέντευξή του στην «Ε» ο ευρωβουλευτής της Ν.Δ. Γιώργος Κύρτσος σχολιάζοντας τα αποτελέσματα του βρετανικού δημοψηφίσματος και τις επιπτώσεις που έχει τόσο για την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και για την Ελλάδα.
Επισημαίνει δε, ότι σε σχετικές συζητήσεις που γίνονται στις Βρυξέλλες κάποιοι θεωρούν ότι το Brexit μπορεί να επαναφέρει το σενάριο του Grexit για οικονομικούς και πολιτικούς λόγους.
Ο Έλληνας ευρωβουλευτής σχολιάζοντας την «επόμενη» μέρα στην Ε.Ε. μετά το Brexit, παρατηρεί ότι τόσο η Ε.Ε. όσο και το Ηνωμένο Βασίλειο αποδεικνύονται απροετοίμαστοι και συμπληρώνει ότι στην Ε.Ε. απλά προσπαθούν να κερδίσουn χρόνο για να δουν πώς ακριβώς θα εφαρμοστεί η διαδικασία του Brexit και να σταθεροποιήσουν πολιτικά την κατάσταση.
Ενώ σχετικά με πιθανό «κύμα» ανάλογων δημοψηφισμάτων σε άλλες χώρες-μέλη, αναφερόμενος στον ρόλο των ακροδεξιών κομμάτων στις χώρες αυτές (Γαλλία Ολλανδία, Αυστρία και Ιταλία), επισημαίνει ότι θα πρόκειται για μία ιδιαίτερα επικίνδυνη εξέλιξη. «Θα πρέπει να περιμένουμε μια σειρά κρίσιμων πολιτικών αναμετρήσεων μέχρι τα τέλη του 2017 για να δούμε αν τελικά οι 27 θα παραμείνουν 27» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Όσον αφορά στην από δω και πέρα σχέση της Βρετανίας με την Ε.Ε. εκτιμά ότι η συνεργασία μεταξύ των δυο θα υποβαθμιστεί σε όφελος των μεγάλων ανταγωνιστών της Ε.Ε. που είναι οι ΗΠΑ και η Λαϊκή Δημοκρατία Κίνας. Αυτό όμως, συμπληρώνει, δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει ένα νέο πλαίσιο ανάπτυξης της οικονομικής συνεργασίας έστω σε κατώτερο επίπεδο.
Ο κ. Κύρτσος καλούμενος να συγκρίνει το ελληνικό με το βρετανικό δημοψήφισμα, αποκαλεί το ελληνικό δημοψήφισμα «μαϊμού» υπογραμμίζοντας ότι έτσι ακριβώς αντιμετωπίστηκε από όλους. «Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στο Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετωπίζεται σαν οριστικό και αδιαπραγμάτευτο από τις Βρυξέλλες και τις άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες» αναφέρει. Ενώ παρατηρεί ότι το κοινό σημείο στο ελληνικό και στο βρετανικό δημοψήφισμα είναι ότι κρίθηκαν ζητήματα μεγάλης ευρωπαϊκής σημασίας με καθαρά εσωτερικά πολιτικά κριτήρια. Αυτή, τονίζει χαρακτηριστικά, είναι και η μεγάλη αδυναμία της Ε.Ε. η οποία επιχειρεί την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση χωρίς να έχει διαμορφώσει ευρωπαϊκή κοινή γνώμη.
Συγκεκριμένα στη συνέντευξή του στην ΕΕ ο ευρωβουλευτής της ΝΔ επισημαίνει τα ακόλουθα:
* Κύριε Κύρτσο, πώς είναι η «επόμενη μέρα» μετά το Brexit για την Ε.Ε. και τι σηματοδοτεί για το μέλλον της;
-Η επόμενη μέρα είναι δύσκολη και απροσδιόριστη κ. Αποστολοπούλου. Η Ε.Ε. όπως και το Ηνωμένο Βασίλειο αποδεικνύονται απροετοίμαστοι για την επόμενη ημέρα. Παρά το γεγονός ότι οι πιθανότητες πραγματοποίησης του Brexit ήταν ανάλογα με την εκτίμηση από 30% έως και 50% οι πρωταγωνιστές δεν ξέρουν πώς να αντιδράσουν στην απόφαση του βρετανικού λαού.
Στην Ε.Ε. απλά προσπαθούν να κερδίσουν χρόνο για να δουν πώς ακριβώς θα εφαρμοστεί η διαδικασία του Brexit η οποία προβλέπεται να διαρκέσει 2 – 3 χρόνια και να σταθεροποιήσουν πολιτικά την κατάσταση μέσα από μια σειρά κρίσιμων πολιτικών αναμετρήσεων κορυφαίες από τις οποίες είναι οι προεδρικές εκλογές στη Γαλλία, τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2017 και οι βουλευτικές εκλογές στη Γερμανία, τον Σεπτέμβριο του 2017.
* Κατά την άποψή σας το «μήνυμα» που εκπέμπεται από το βρετανικό δημοψήφισμα προς τα λοιπά κράτη-μέλη της Ε.Ε. και κυρίως προς τη Γερμανία, ποιο είναι; Και ποιες «διορθωτικές» κινήσεις ή και πρωτοβουλίες «αναδόμησης» του ευρωπαϊκού οικοδομήματος θα πρέπει να υπάρξουν;
- Το μήνυμα του βρετανικού λαού δεν έχει μεγάλη σχέση με το ευρωπαϊκό οικοδόμημα γιατί είναι ένα αντιευρωπαϊκό μήνυμα. Τα βασικά ζητήματα που έθεσαν οι Βρετανοί είχαν σχέση με την αντίθεσή τους στη μετεγκατάσταση χαμηλόμισθων εργαζομένων από την Πολωνία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία και την Ελλάδα στο Ηνωμένο Βασίλειο, με την αντίθεσή τους στην ενσωμάτωση προσφύγων από τη Συρία και άλλες χώρες που δοκιμάζονται από πολεμικές συγκρούσεις και στην καθαρή συνεισφορά του Ηνωμένου Βασιλείου στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό η οποία είναι της τάξης των 4 δισεκατομμυρίων ευρώ τον χρόνο.
Ταυτόχρονα οι υποστηρικτές του Brexit έλεγαν όχι στη δικαιοδοσία του ευρωπαϊκού δικαστηρίου, στη δεσμευτική ευρωπαϊκή νομοθεσία και υποστήριζαν ότι η συμμετοχή στην Ε.Ε. οδηγούσε σε αύξηση του τρομοκρατικού κινδύνου για το Ηνωμένο Βασίλειο.
Σε αυτά τα ζητήματα κρίθηκε το Brexit και όπως αντιλαμβάνεστε δεν έχουν καμία σχέση με την ποιότητα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Απλούστατα οι Βρετανοί – στην πραγματικότητα οι Εγγλέζοι και οι Ουαλοί γιατί οι Σκωτσέζοι και οι Βορειοϊρλανδοί είχαν διαφορετική άποψη – λειτούργησαν πολιτικά με βάση την ανάμνηση της Αυτοκρατορίας, την ψευδαίσθηση της ισχύος της Κοινοπολιτείας και της ειδικής σχέσης με τις ΗΠΑ και υπέκυψαν στις σειρήνες της ξενοφοβίας και του αντιευρωπαϊσμού. Όσο δυσάρεστο και να είναι αυτό που συνέβη δεν χρειάζεται να ενισχύσει την τάση αυτοκριτικής, που έχουμε γιατί απλούστατα οι Βρετανοί γύρισαν την πλάτη στην Ε.Ε. δεν ζήτησαν μία καλύτερη Ε.Ε.
* Πόσο ανησυχητικό θεωρείτε ότι είναι το γεγονός ότι και λοιπές χώρες εκφράζουν τη διάθεση να προχωρήσουν σε δημοψήφισμα σχετικά με τη παραμονή τους ή όχι στην Ε.Ε.; Κινδυνεύει πιστεύετε με διάλυση;
- Ο πολιτικός θρίαμβος των δεξιών και ακροδεξιών αντιευρωπαίων στο Ηνωμένο Βασίλειο ανοίγει, όπως είναι φυσικό, την όρεξη σε συγγενικές πολιτικές δυνάμεις σε άλλες χώρες-μέλη της Ε.Ε.
Η ακροδεξιά της Γαλλίας, της Ολλανδίας, της Αυστρίας και της Ιταλίας, η οποία έχει ήδη το δημοσκοπικό προβάδισμα, προσπαθεί να μετατρέψει τη νίκη του Brexit σε Frexit – έξοδο της Γαλλίας από την Ε.Ε. – ή τουλάχιστον έξοδο από το ευρώ. Πρόκειται για μία ιδιαίτερη επικίνδυνη εξέλιξη. Δεν είναι τυχαίο ότι ο κ. Φάρατζ, ο ηγέτης του κόμματος της Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKIP) τόνισε στην ομιλία του στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, την περασμένη Δευτέρα ότι θα υπάρξει συνέχεια στις αποχωρήσεις από την Ε.Ε. ενώ η κ. Λεπέν του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου της Γαλλίας συνεχάρη τους Βρετανούς γιατί μπόρεσαν να σπάσουν τις αλυσίδες των Βρυξελλών και δήλωσε ότι θα κάνει ό,τι μπορεί για να ακολουθήσει η Γαλλία την ίδια πορεία. Θα πρέπει να περιμένουμε μια σειρά κρίσιμων πολιτικών αναμετρήσεων μέχρι τα τέλη του 2017 για να δούμε αν τελικά οι 27 θα παραμείνουν 27.
* Η συμπεριφορά της Ε.Ε. μετά το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος η οποία ζητά «εδώ και τώρα» να ξεκινήσουν οι διαδικασίες αποχώρησής της που οφείλεται; Αυτή η «σπουδή» για ταχεία αποχώρηση έγκειται μόνον στο «πικάρισμα» λόγω αποτελέσματος ή υπάρχουν σημαντικά πρακτικά ζητήματα τα οποία «μπλοκάρουν» την Ε.Ε. στη λειτουργία της αν δεν ολοκληρωθεί η αποχώρηση του μέχρι πρότινος 28ου μέλους και ποια είναι αυτά;
- Δεν υπάρχει δυνατότητα για γρήγορη αποχώρηση, αυτή θα πραγματοποιηθεί μέσα από μια σύνθετη διαδικασία η οποία θα διαρκέσει 2 – 3 χρόνια και από την οποία θα προκύψει η νέα σχέση Ηνωμένου Βασιλείου – Ε.Ε., εάν δηλαδή θα είναι ανάλογη με εκείνη της Ελβετίας, της Νορβηγίας, του Καναδά ή κάποιας άλλης αναπτυγμένης χώρας.
Για να υπάρξει όμως αποτέλεσμα σε 2-3 χρόνια θα πρέπει να αρχίσει η διαπραγμάτευση τους επόμενους μήνες. Η απόφαση του απερχόμενου πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου κ. Κάμερον να αφήσει την ενεργοποίηση του Άρθρου 50 της Συνθήκης της Λισσαβόνας γι’ αυτόν που θα τον αντικαταστήσει στην ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος και την πρωθυπουργία, πιθανότατα στις αρχές Οκτωβρίου, δημιουργεί μία εικόνα στασιμότητας και αναποφασιστικότητας που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά το οικονομικό και επιχειρηματικό κλίμα στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Ε.Ε. Οι αγορές απεχθάνονται οικονομίες που βρίσκονται σε μεταβατική φάση, έχουν ένα σωρό ανοιχτά προβλήματα και λειτουργούν σε ένα αβέβαιο έως ασταθές πολιτικό περιβάλλον.
* Υπήρχε μία εκδοχή που έλεγε ότι οι Βρετανοί θα ήθελαν ναι μεν να μην είναι στην Ε.Ε. αλλά να διατηρήσουν τα προνόμια της τελωνειακής ένωσης. Το βλέπετε πιθανό να συμβεί αυτό; Γιατί προς το παρόν τουλάχιστον οι αντιδράσεις και θέσεις εκ μέρους της Ε.Ε. είναι «κάθετα» αρνητικές.
- Θα υπάρξει διαπραγμάτευση για τη διαμόρφωση μιας αμοιβαία επωφελούς σχέσης οικονομικής συνεργασίας η οποία θα συμπεριλαμβάνει τις εξαγωγές – εισαγωγές, τις υπηρεσίες του χρηματοπιστωτικού τομέα και όλα τα ζητήματα μεγάλου οικονομικού ενδιαφέροντος.
Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν μπορεί να ελπίζει στη διατήρηση των προνομίων που έχουν τα κράτη-μέλη χωρίς την ανάληψη ανάλογων υποχρεώσεων. Η συνεργασία Ηνωμένου Βασιλείου – Ε.Ε. θα υποβαθμιστεί σε όφελος των μεγάλων ανταγωνιστών της Ε.Ε. που είναι οι ΗΠΑ και η Λαϊκή Δημοκρατία Κίνας. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει ένα νέο πλαίσιο ανάπτυξης της οικονομικής συνεργασίας έστω σε κατώτερο επίπεδο.
* Είναι πολιτικά θεμιτό και τεχνικά εφικτό η Σκωτία και η Β. Ιρλανδία να παραμείνουν στην Ε.Ε., όπως έχουν εκφράσει τη σχετική επιθυμία, ενώ η Αγγλία θα έχει αποχωρήσει;
- Για να παραμείνουν στην Ε.Ε. ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο θα αποχωρήσει θα πρέπει να αποχωρήσουν από το Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι Βρυξέλλες και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν διαφορετικά τους Εγγλέζους από τους Σκωτσέζους γιατί κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε προηγούμενο για τους Καταλανούς σε σχέση με τους Ισπανούς ή τους κατοίκους της Βόρειας Ιταλίας σε σχέση με τους υπόλοιπους Ιταλούς. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ο πρωθυπουργός της Ισπανίας κ. Ραχόι υπογράμμισε ότι το Brexit ισχύει για όλους θέλοντας με αυτό τον τρόπο να στείλει το μήνυμα στους αυτονομιστές της Καταλονίας ότι η Βαρκελώνη δεν μπορεί να διαχωρίσει τη θέση της από τη Μαδρίτη.
Σε περίπτωση όμως που γίνει νέο δημοψήφισμα στη Σκωτία και επικρατήσουν οι υποστηρικτές της αποχώρησης από το Ηνωμένο Βασίλειο τότε η ανεξάρτητη Σκωτία θα μπορεί να ενταχθεί στην Ε.Ε. εφόσον το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα συμμετέχει πλέον σε αυτήν και δεν θα μπορεί να ασκήσει βέτο στην ένταξη της Σκωτίας στην Ε.Ε. Σε κάθε περίπτωση οι Βρυξέλλες και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν θέλουν να αναμειχθούν στα εσωτερικά του Ηνωμένου Βασιλείου αλλά εάν οι Σκωτσέζοι αυτονομηθούν από το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα μείνουν αδιάφορες. Η κατάσταση είναι πιο σύνθετη στη Βόρεια Ιρλανδία γιατί υπάρχει ένα δύσκολο και αιματηρό παρελθόν και το όλο θέμα συνδέεται και με την πολιτική της Ιρλανδίας η οποία είναι και θα παραμείνει πλήρες μέλος της Ε.Ε.
* Οι εξελίξεις που πυροδοτούνται λόγω του αποτελέσματος του Βρετανικού δημοψηφίσματος, σε τι βαθμό και με ποιο τρόπο θα επηρεάσουν κατά την εκτίμησή σας την Ελλάδα;
- Πολλοί είναι αυτοί στις Βρυξέλλες που θεωρούν ότι το Brexit μπορεί να επαναφέρει το σενάριο του Grexit. Αυτό μπορεί να γίνει με δύο τρόπους.
Ο ένας έχει σχέση με ενδεχόμενη επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης στην Ελλάδα. Εάν δημιουργηθεί κλίμα οικονομικής αστάθειας στην Ε.Ε. θα μειωθούν οι ξένες επενδύσεις στην ελληνική οικονομία όπως και οι δυνατότητες στήριξής της από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Παράλληλα θα περιοριστεί ο κύκλος των πρόθυμων κυβερνήσεων που είναι έτοιμες να στηρίξουν την ελληνική οικονομία, μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, σε μια δύσκολη μεταβατική περίοδο με απροσδιόριστη διάρκεια. Δημιουργούνται έτσι οι προϋποθέσεις για μια οικονομική αποτυχία που δεν θα μπορεί να ελεγχθεί και θα επαναφέρει το σενάριο του Grexit.
Υπάρχει κι ένας πολιτικός δρόμος που οδηγεί στο Grexit. Εάν έχουν δημιουργηθεί μέχρι τα τέλη του 2017 αρχές του 2018 οι προϋποθέσεις για μία ευρωπαϊκή επανεκκίνηση στη μετά-Brexit εποχή, η οποία θα στηριχτεί αναγκαστικά στον πρωταγωνιστικό ρόλο της Γερμανίας, της Γαλλίας και άλλων εξαιρετικά ανεπτυγμένων χωρών της Ευρωζώνης μπορεί να κριθεί ότι η Ελλάδα, με το χρέος και τις διαρθρωτικές αδυναμίες της, αποτελεί ένα «βαρίδι» που πρέπει να περάσει στο περιθώριο των εξελίξεων.
* Αν θα θέλαμε να συγκρίνουμε το αποτέλεσμα των βρετανικού δημοψηφίσματος και τον χειρισμό του από τη βρετανική κυβέρνηση και ακολούθως την Ε.Ε. και το αποτέλεσμα του ελληνικού δημοψηφίσματος και τον χειρισμό από την ελληνική κυβέρνηση και την Ε.Ε., τι θα λέγαμε; Και ποια χρήσιμα συμπεράσματα θα βγάζαμε;
- Το ελληνικό δημοψήφισμα ήταν «μαϊμού» και έτσι αντιμετωπίστηκε από όλους. Η κυβέρνηση του «ΟΧΙ» εφάρμοσε το «ΝΑΙ» και η Ε.Ε. που τους προειδοποίησε για τις συνέπειες του «ΟΧΙ» δέχτηκε ευχαρίστως τη στροφή 180 μοιρών της κυβέρνησης Τσίπρα.
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στο Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετωπίζεται σαν οριστικό και αδιαπραγμάτευτο από τις Βρυξέλλες και τις άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Το ίδιο ισχύει και για τους Βρετανούς αλλά θα παιχτεί ένα σκληρό πολιτικό παιχνίδι γύρω από τον χρονικό προσδιορισμό της διαπραγμάτευσης. Οι Βρετανοί προτιμούν μία παρασκηνιακή συμφωνία στα βασικά σημεία προτού ενεργοποιήσουν επισήμως τη διαδικασία του Brexit, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί ζητούν να γίνουν όλα στο προσκήνιο και με κάθε επισημότητα και οι κυβερνήσεις των ισχυρότερων ευρωπαϊκών χωρών δεν έχουν πάρει ακόμη τις οριστικές τους αποφάσεις.
Το κοινό σημείο στο ελληνικό και στο βρετανικό δημοψήφισμα είναι ότι κρίθηκαν ζητήματα μεγάλης ευρωπαϊκής σημασίας με καθαρά εσωτερικά πολιτικά κριτήρια. Αυτή είναι και η μεγάλη αδυναμία της Ε.Ε. η οποία επιχειρεί την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση χωρίς να έχει διαμορφώσει ευρωπαϊκή κοινή γνώμη. Η κοινή γνώμη εξακολουθεί να διαμορφώνεται σε εθνικό επίπεδο κατά συνέπεια τα ευρωπαϊκά θέματα αξιολογούνται με εσωτερικά πολιτικά κριτήρια.
* Τελικά οι πολίτες μετέχοντας σε δημοψηφίσματα απαντούν στα ερωτήματα που θέτουν τα δημοψηφίσματα ή στην πολιτική των κυβερνήσεων;
- Από το 1972 έχουν πραγματοποιηθεί 52 δημοψηφίσματα για ζητήματα που έχουν σχέση με την Ε.Ε. Το ρεκόρ των δημοψηφισμάτων έχει η Ελβετία – η οποία δεν συμμετέχει στην Ε.Ε. – με 8 δημοψηφίσματα που διαμόρφωσαν τη σχέση της με την Ε.Ε. Τα δύο από αυτά είχαν σχέση με την έγκριση της έναρξης διαπραγματεύσεων για ένταξη. Η απάντηση ήταν και στις δύο περιπτώσεις «ΟΧΙ» με ποσοστό που ξεπερνούσε το 75%.
Γύρω στα 20 δημοψηφίσματα είχαν σχέση με την έγκριση της ένταξης χωρών στην Ε.Ε. και ήταν όλα θετικά με εξαίρεση δύο δημοψηφίσματα που πραγματοποιήθηκαν στη Νορβηγία και με τα οποία οι Νορβηγοί απέρριψαν την ένταξη της χώρας τους στην Ε.Ε. με πλειοψηφία 53% - 55%.
Το προηγούμενο των δημοψηφισμάτων το 2005 με το οποίο οι Ολλανδοί και οι Γάλλοι απέρριψαν το λεγόμενο ευρωσύνταγμα και εμπόδισαν την πολιτική ενοποίηση η οποία θα είχε δώσει άλλη δυναμική στην Ε.Ε., ενίσχυσαν την άποψη ότι τα δημοψηφίσματα κρίνονται, σε πολλές περιπτώσεις, με εσωτερικά πολιτικά κριτήρια. Την περίοδο εκείνη οι Γάλλοι σοσιαλιστές προσπάθησαν να αποσταθεροποιήσουν την κεντροδεξιά που ήλεγχε την εξουσία λέγοντας «ΟΧΙ» σε μία πρόταση που θα έδινε άλλες δυνατότητες στην Ε.Ε. και την ίδια τη Γαλλία. Το ελληνικό και το βρετανικό δημοψήφισμα συνέχισαν την κακή παράδοση αξιολόγησης ευρωπαϊκών θεμάτων με εσωτερικά πολιτικά κριτήρια και με τη δημόσια συζήτηση να πραγματοποιείται σκόπιμα εκτός θέματος.
ΠΟΤΣ
*Το 2017 θα δούμε αν οι «27» θα παραμείνουν «27»
*Οι Βρετανοί γύρισαν την πλάτη στην ΕΕ
*Απροετοίμαστοι Ηνωμένο Βασίλειο και ΕΕ για τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος
*Ανησυχητική η «τάση» για δημοψηφίσματα και σε άλλες χώρες
* «Μαϊμού» το ελληνικό δημοψήφισμα
