Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail.com)
Το 94 % των περιοχών κολύμβησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση πληρούν τα ελάχιστα πρότυπα ποιότητας των υδάτων, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος(EΟΠ) σχετικά με την ποιότητα των υδάτων κολύμβησης στην Ευρώπη. Σε γενικές γραμμές, οι επιδόσεις στις παράκτιες περιοχές κολύμβησης είναι καλύτερες σε σχέση με την περυσινή έκθεση, καθώς πάνω από το 95 % των περιοχών της Ένωσης πληρούν τις ελάχιστες απαιτήσεις, ενώ το 81 % χαρακτηρίζονται ως εξαιρετικής ποιότητας.
Συγκριτικά, το ελάχιστο όριο υπερβαίνει το 91 % των λιμναίων και ποτάμιων περιοχών κολύμβησης, ενώ εξαιρετική ποιότητα παρουσιάζει το 72 % αυτών. Πολλοί είναι οι λόγοι που το ποσοστό των υδάτων κολύμβησης παρουσιάζει αυτή την ανοδική πορεία. Κατά πρώτον, οι κυβερνήσεις των χωρών-μελών της ΕΕ υπό την ασφυκτική πίεση των οικολογικών οργανώσεων αλλά και των ίδιων των πολιτών, αναγκάστηκαν να πάρουν μέτρα για την διασφάλιση της ποιότητας των υδάτων, με δεδομένες τις κοινοτικές διατάξεις που ισχύουν από χρόνια και που αξιώνουν την ενσωμάτωσή τους στην εθνική νομοθεσία.
Από την άλλη πλευρά, μιας και τα ίδια τα περιθώρια επιβίωσης στον πλανήτη έχουν μειωθεί και το φαινόμενο του θερμοκηπίου απειλεί άμεσα την βιοποικιλότητα, κρίθηκε αναγκαίο να τηρηθούν αυστηρά οι όποιες δεσμεύσεις. Βέβαια, οι παραβιάσεις των συμφωνιών δεν έχουν σταματήσει, όμως τουλάχιστον σε κοινοτικό επίπεδο καταβάλλεται σημαντική προσπάθεια τήρησης των δεσμεύσεων αυτών.
Οι στόχοι που τέθηκαν για καθαρές θάλασσες, ποτάμια και λίμνες στην Ευρώπη, μπορεί να πει κανείς ότι μέχρι στιγμής σε μεγάλο ποσοστό έχουν επιτευχθεί. Αναφορικά λοιπόν με την ποιότητα των υδάτων, σύμφωνα με την νέα έκθεση του ΕΟΠ, αυτή είναι άριστη στο 78 % των περιοχών, ενώ αυξήθηκε σχεδόν κατά 2% ο αριθμός των περιοχών που πληρούν τις ελάχιστες απαιτήσεις, σε σύγκριση με τα στοιχεία της περυσινής έκθεσης.
Ανάμεσα στις χώρες με τα πιο καθαρά νερά ξεχωρίζουν, η Κύπρος και το Λουξεμβούργο, καθώς, σύμφωνα με τον ΕΟΠ, έχουν επιτύχει εξαιρετική ποιότητα υδάτων στο σύνολο των οικείων καταχωρισμένων περιοχών κολύμβησης. Σε οκτώ άλλες χώρες οι τιμές ποιότητας είναι εξαιρετικές σε ποσοστά που υπερβαίνουν τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ): Μάλτα (97 %), Κροατία (95 %), Ελλάδα (93 %), Γερμανία (88 %), Πορτογαλία (87 %), Ιταλία (85 %), Φινλανδία (83 %) και Ισπανία (83 %). Τα ποσοστά αυτά, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έκθεση, αντιπροσωπεύουν βελτίωση των περυσινών αποτελεσμάτων, διατηρώντας τη θετική τάση που διαπιστώνεται από το 1990, οπότε άρχισε η παρακολούθηση των υδάτων κολύμβησης βάσει της σχετικής οδηγίας.
Βέβαια υπάρχει και ο αντίποδας. Παρά λοιπόν τη γενική βελτίωση, από τη φετινή έκθεση προκύπτει ότι η ποιότητα των υδάτων είναι ανεπαρκής σχεδόν στο 2 % των παράκτιων, λιμναίων και ποτάμιων περιοχών κολύμβησης. Τα υψηλότερα ποσοστά περιοχών κολύμβησης που δεν πληρούσαν τις απαιτήσεις παρατηρούνται στο Βέλγιο (12 %), στις Κάτω Χώρες (7 %) και στο Ηνωμένο Βασίλειο (6 %). Σε ορισμένες από αυτές τις περιοχές χρειάστηκε να απαγορευθεί η κολύμβηση κατά την κολυμβητική περίοδο 2012.
Να σημειωθεί ότι στην Ευρώπη, τα ύδατα κολύμβησης πρέπει να πληρούν τα πρότυπα που καθορίζονται στην οδηγία για τα ύδατα κολύμβησης, η οποία εκδόθηκε το 2006, επικαιροποιώντας και απλουστεύοντας την προγενέστερη νομοθεσία. Τα κράτη μέλη της ΕΕ υποχρεούνται να θέσουν σε εφαρμογή την οδηγία αυτή έως τον Δεκέμβριο του 2014. Η ΕΕ δημοσιεύει ετήσιες συνοπτικές εκθέσεις σχετικά με την ποιότητα των υδάτων κολύμβησης, βασιζόμενες στις εκθέσεις που οφείλουν να υποβάλλουν τα κράτη - μέλη πριν από το τέλος του προηγούμενου έτους.
Κατά τη φετινή έκθεση, τα 27 κράτη - μέλη στο σύνολό τους, καθώς και η Κροατία και η Ελβετία, παρακολούθησαν την ποιότητα των οικείων υδάτων κολύμβησης και υπέβαλαν τα σχετικά στοιχεία, στην πλειονότητά τους σύμφωνα με τις νέες διατάξεις. Για την παρακολούθηση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης προσδιορίζονται με αναλύσεις σε εργαστήρια τα επίπεδα ορισμένων ειδών βακτηριδίων, στα οποία συγκαταλέγονται οι εντερόκοκκοι κοπράνων και τα βακτηρίδια Escherichia coli. Τα επίπεδα αυτά αποτελούν ένδειξη ρύπανσης, κυρίως από λύματα των αποχετευτικών δικτύων ή της κτηνοτροφίας. Οι περιοχές κολύμβησης ταξινομούνται ως περιοχές όπου τηρούνται οι υποχρεωτικές τιμές, περιοχές όπου τηρούνται οι - αυστηρότερες - κατευθυντήριες τιμές και περιοχές που δεν πληρούν τις απαιτήσεις.
