Καθώς τα Κιρκινέζια ετοιμάζονται για το ταξίδι τους προς την υποσαχάρια Αφρική, όπου θα περάσουν τον χειμώνα τους, ολοκληρώνεται και η πρώτη περίοδος του προγράμματος LIFE – Φύση, που υλοποιείται για το είδος στην περιοχή του θεσσαλικού κάμπου.
Το Κιρκινέζι, ένα μικρόσωμο γεράκι, που έρχεται στην Ελλάδα κάθε άνοιξη για να φωλιάσει, είναι ένα από τα είδη ζώων, που αντιμετωπίζουν υψηλό κίνδυνο εξαφάνισης στο μέλλον εάν δεν υλοποιηθούν δράσεις για την προστασία τους. Ο θεσσαλικός κάμπος αποτελεί τη σημαντικότερη περιοχή για αυτό στην Ελλάδα, καθώς φιλοξενεί 3 στα 4 Κιρκινέζια που την επισκέπτονται. Το είδος δημιουργεί αποικίες και επιλέγει να φωλιάσει σε κτίσματα μέσα σε χωριά και πόλεις, που βρίσκονται κοντά σε καλλιεργούμενες εκτάσεις, στις οποίες τρέφεται.
Το πρόγραμμα έχει ως στόχο τη βελτίωση των συνθηκών για το Κιρκινέζι στον θεσσαλικό κάμπο, με στόχο την αύξηση του πληθυσμού του. Καθώς η ζωή του είναι άμεσα συνυφασμένη με τον άνθρωπο και οι αλλαγές στον τρόπο οικοδόμησης και καλλιέργειας έχουν αλλοιώσει τη σχέση αυτή με το πέρασμα του χρόνου, το πρόγραμμα στοχεύει στην προώθηση ενός νέου μοντέλου συνύπαρξής του με τον άνθρωπο.
Την πρώτη χρονιά του προγράμματος η ερευνητική ομάδα εστίασε κύρια στην εκτίμηση της κατάστασης του πληθυσμού του είδους και των περιοχών που αυτό χρησιμοποιεί για να φωλιάσει και να τραφεί, ώστε να αποτελέσει τη βάση για τον σχεδιασμό των δράσεων που θα υλοποιηθούν τα ερχόμενα χρόνια. Πραγματοποιήθηκε εκτενής απογραφή του πληθυσμού στις αποικίες Κιρκινεζιών και καταγραφή της διαθεσιμότητας θέσεων φωλιάσματος σε ορισμένες από αυτές, παρακολουθήθηκε η αναπαραγωγική επιτυχία σε επιλεγμένες φωλιές, ενώ οι καθημερινές μετακινήσεις ατόμων την αναπαραγωγική περίοδο καταγράφηκαν με ραδιοπομπούς και καταγραφείς δεδομένων. Στις περιοχές όπου το είδος τρέφεται μελετήθηκε η αφθονία των μεγάλων εντόμων σε καλλιέργειες, καθώς και η τροφοληπτική προσπάθεια των Κιρκινεζιών.
Η απογραφή του πληθυσμού, που πραγματοποιήθηκε σε 111 χωριά, έδειξε αύξηση του πληθυσμού στην περιοχή σε σχέση με παλαιότερες εκτιμήσεις. Αν και η μείωση των πλινθόκτιστων σπιτιών σε καλή κατάσταση έχει μάλλον περιορίσει τον αριθμό των διαθέσιμων θέσεων φωλιάσματος, το είδος φαίνεται να προτιμά τις αγροτικές αποθήκες με κεραμοσκεπή, με μεγάλο αριθμό πουλιών να φωλιάζουν σε αυτές. Οι εκτάσεις που βρίσκονται κοντά στις αποικίες και σε απόσταση μέχρι και 3.5 km χρησιμοποιούνται από τα πουλιά κατά την αναπαραγωγική περίοδο για αναζήτηση τροφής. Κατά συνέπεια οι οικισμοί και οι γύρω από αυτούς καλλιέργειες έχουν ιδιαίτερη σημασία κατά την περίοδο ανατροφής των νεοσσών του Κιρκινεζιού.
Οι δράσεις διατήρησης του προγράμματος θα ξεκινήσουν άμεσα, ελπίζοντας ότι όταν επιστρέψουν τα Κιρκινέζια να αρχίσουν να συναντούν βελτιωμένες τις συνθήκες στον θεσσαλικό κάμπο! Οι δράσεις μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν: (α) την τοποθέτηση τεχνητών φωλιών σε σκεπές κτιρίων, (β) την προώθηση φιλικών προς το είδος καλλιεργητικών πρακτικών και την υλοποίηση έργων βελτίωσης της δομής των αγροτικών οικοσυστημάτων, (γ) την πραγματοποίηση επισκέψεων στους οικισμούς με αποικίες Κιρκινεζιών για την ενημέρωση των ιδιοκτητών κτιρίων που φιλοξενούν φωλιές, (δ) την θέσπιση προγράμματος πιστοποίησης προϊόντων «φιλικών προς το Κιρκινέζι και τη βιοποικιλότητα» και την προώθηση του εναλλακτικού τουρισμού με επίκεντρο την προστασία του είδους.
Το πρόγραμμα LIFE για το Κιρκινέζι (LIFE11 NAT/GR/001011), υλοποιείται από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, τον Δήμο Ρήγα Φεραίου, τον Φορέα Διαχείρισης της Περιοχής Οικοανάπτυξης Κάρλας - Μαυροβουνίου - Κεφαλόβρυσου - Βελεστίνου, την Ορνιθολογική και την NCC ΕΠΕ, με την οικονομική υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Βάλια Στεργιώτη
Τοπική Συνεργάτης του Προγράμματος LIFE για το Κιρκινέζι.
www.life-kirkinezi.gr | https://www.facebook.com/LifeKirkinezi
