ΑΘΗΝΑ, Του Γιώργου Μακρή
«Διατηρητέο μνημείο της φύσης», προστατευόμενο τοπίο, μνημείο UNESCO ή αρχαιολογικός χώρος μπορεί να ανακηρυχθεί το δάσος των Αγίων Θεοδώρων στη Ραψάνη, πρότεινε στη Βουλή ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος κ. Γιάννης Τσιρώνης ξεκαθαρίζοντας ότι είναι θέμα της τοπικής κοινωνίας και της τοπικής αυτοδιοίκησης να αναλάβουν πρωτοβουλία για να ενεργοποιήσουν μία εκ των πρώτων τριών λύσεων καθώς για την τέταρτη η πρωτοβουλία ανήκει στην Αρχαιολογική Υπηρεσία.
«Ο δήμος (σ.σ. Τεμπών) εκεί είναι δραστήριος και θα το κάνουν αυτό», εξέφρασε τη βεβαιότητά της η Λαρισαία βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Άννα Βαγενά, η οποία ανέδειξε το συγκεκριμένο θέμα στη Βουλή με επίκαιρη ερώτηση.
Αναπτύσσοντας την επίκαιρη ερώτησή της η κ. Βαγενά αναφέρθηκε στη σημασία του δάσους, εξιστόρησε τα γεγονότα που έλαβαν χώρα τον τελευταίο καιρό και κυρίως την υλοτόμηση και υπογράμμισε: «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η επέμβαση του Δασαρχείου -που ήδη ολοκληρώθηκε- έγινε σύμφωνα με την εγκεκριμένη μελέτη διαχείρισης. Επομένως, πραγματοποιήθηκε κατά το γράμμα του νόμου. Όμως, συνέβη το ίδιο και με το πνεύμα του νόμου; Διότι κατά το άρθρο 24, παράγραφοι 1 και 6 του Συντάγματος, τόσο η φυσική όσο και η πολιτιστική κληρονομιά πρέπει να απολαμβάνουν της προστασίας η οποία αρμόζει στις ιδιαίτερες συνθήκες που προσδιορίζουν τη μοναδικότητά τους.
Άλλωστε, δεν πρέπει να λησμονηθεί ότι τα νεότερα διδάγματα της επιστήμης στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν επιβεβαιώσει την αναγκαιότητα επικαιροποίησης των διαχειριστικών μελετών για την αξιοποίηση των εθνικών δασών που αποτελούν ιδιοκτησία του ίδιου του ελληνικού λαού. Κι αυτό γιατί μια μελέτη του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα ελάχιστα ανταποκρίνεται στις σύγχρονες αντιλήψεις περί βιώσιμης ανάπτυξης και ενισχυμένης προστασίας του δασικού μας πλούτου. Για τους λόγους αυτούς είναι επιβεβλημένη η αξιολόγηση των συνεπειών της ήδη συντελεσμένης υλοτομικής επέμβασης», επισήμανε η κ. Βαγενά.
Απαντώντας ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος κ. Γιάννης Τσιρώνης εξήγησε: «Μιλάμε για ένα δάσος το οποίο δεν είναι χαρακτηρισμένο ως προστατευόμενο, γιατί το Δασαρχείο Λάρισας –και μάλιστα έγκαιρα και παλιά- δεν θεωρεί ότι παρουσιάζει –λέει- ιδιαίτερο επιστημονικό, αισθητικό, οικολογικό και γεωμορφολογικό ενδιαφέρον και δεν ασκεί προστατευτική επίδραση των εδαφών και των υπογείων υδάτων κ.λπ..
Από την άλλη μεριά, η περιοχή πράγματι είναι natura και υπάρχει αυτή η μελέτη, η οποία είναι μια εξαίρετη μελέτη η οποία έχει γίνει από το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων και Υγροτόπων του Μουσείων Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας. Άρα, δεν είναι μια μελέτη για τους τύπους, είναι μια μελέτη για την ουσία, στην οποία πράγματι αναφέρεται ότι πρέπει εκεί πέρα να γίνει η διατήρηση των γέρικων και νεκρών δέντρων και των υπολειμμάτων των υλοτομιών.
Δηλαδή δεν εξαιρεί την υλοτομία η μελέτη αυτή, η οποία φυσικά, όμως, αναφέρεται στην προστασία των ειδών και συγκεκριμένα των προστατευτέων ειδών, ιδιαίτερα κάποιων κολεοπτέρων και κάποιων σημαντικών ειδών πτηνών.
Με αυτήν την έννοια, εάν σεβαστούμε την τρέχουσα διαχειριστική μελέτη -η οποία μάλιστα από το 2011 είναι μέχρι το 2020 δεν είναι μία πεπαλαιωμένη μελέτη- είμαστε υποχρεωμένοι να προβούμε σε ελεγχόμενες υλοτομίες όπως θέτει η μελέτη, προστατεύοντας φυσικά εκείνα τα δέντρα στα οποία υπάρχουν φωλιές.
Αυτό είναι λοιπόν το σκεπτικό το οποίο έχει αναπτύξει αυτή τη στιγμή η δημόσια διοίκηση και το οποίο νομίζω ότι είναι καθ’ όλα σύννομο και από εκεί και πέρα επαρκές, εάν κρίνουμε ένα δάσος, το οποίο έστω είναι σε περιοχή NATURA», είπε ο αναπληρωτής υπουργός.
ΣΟΦΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
«Οι μελέτες και όλα αυτά είναι πάρα πολύ ωραία, αλλά η τοπική κοινωνία καμιά φορά είναι πιο σοφή και οι άνθρωποι που ζουν σε αυτό το δάσος και σε αυτό το χωριό όλη τους τη ζωή και οι πρόγονοί τους, ίσως καμιά φορά να μην έχουν άποψη επιστημονικά τεκμηριωμένη, αλλά για μένα να είναι η πιο σωστή», υποστήριξε στη δευτερολογία της η κ. Άννα Βαγενά και πρόσθεσε:
«Όλη η τοπική κοινωνία, λοιπόν, σύσσωμη δεν θέλει να πατάει πόδι μέσα σε αυτό το δάσος. Αυτό δεν είναι μεταφυσικό. Πρέπει να το καταλάβουμε. Εγώ πιστεύω ότι όποια ενέργεια και αν κάνουμε, πρέπει να παίρνουμε υπόψη μας τις τοπικές κοινωνίες όχι σαν δογματισμό ούτε σαν ξεροκεφαλιά, αλλά σαν τη γνώση, την πείρα των ανθρώπων που ζουν, αναπνέουν και μεγαλώνουν στα μέρη αυτά.
Αυτοί πολλές φορές έχουν μία σοφία που πρέπει να την παίρνουμε υπόψη μας. Αυτό θέλω να πω. Να μην κάνουμε πράγματα που έρχονται να «φορεθούν» στις απόψεις των τοπικών κοινωνιών, όταν βεβαίως αυτές βλέπουμε ότι δεν έχουν συμφέροντα άλλου είδους από πίσω, γιατί εδώ δεν υπάρχουν άλλα συμφέροντα. Υπάρχει μόνο η αγάπη των ανθρώπων για το δάσος τους».
ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΛΥΣΕΙΣ
Συμφωνώντας ότι «δεν μπορεί να υπάρχει αυτό το διαζύγιο ανάμεσα στον τύπο του νόμου και στη σοφία των τοπικών κοινωνιών» και αναδεικνύοντας ότι «υπάρχουν πολύ πιο σύγχρονες αντιλήψεις για το δάσος», ο κ. Γιάννης Τσιρώνης πρότεινε τις εξής τέσσερις λύσεις για το δάσος των Αγίων Θεοδώρων:
-«Θα μπορούσε να θεωρηθεί «διατηρητέο μνημείο της φύσης». Αυτό μπορεί να γίνει, εάν το εισηγηθεί η τοπική αυτοδιοίκηση και να εγκριθεί βέβαια μία ειδική περιβαλλοντική μελέτη αν είναι διατηρητέο μνημείο της φύσης. Και μόνο το γεγονός ότι ανήκει στη ζώνη του Ολύμπου, για τον οποίο επίκειται το Προεδρικό Διάταγμα, αρκεί για να το εξετάσουμε.
-Θα μπορούσε να μπει στο καθεστώς του προστατευόμενου τοπίου, όπου ούτε αυτό έχει γίνει και σε αυτήν την περίπτωση από την τοπική αυτοδιοίκηση που πρέπει να ξεκινήσει αυτές τις ενέργειες. Διότι υπάρχουν περιοχές μεγάλης οικολογικής και γεωλογικής σημασίας. Αυτό το πράγμα, δυστυχώς, στην Ελλάδα δεν έχει γίνει παρά μονάχα για ανθρωπογενή μνημεία.
-Ένα άλλο ζήτημα, το οποίο είναι εξαιρετικά σημαντικό σε προστατευόμενες είναι να το κατηγοριοποιήσουμε σε μνημείο UNESCO. Δυστυχώς, μέχρι στιγμής στην Ελλάδα στα μνημεία UNESCO έχουν μπει μονάχα αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία και ουδέποτε έχουνε μπει μνημεία της φύσης. Αυτή είναι η ανεπάρκεια της ελληνικής κοινωνίας, δυστυχώς.
-Θα μπορούσε να επεκταθεί ο αρχαιολογικός χώρος της Μονής Αγίων Θεοδώρων με τη σύμφωνη γνώμη της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, αρκεί να περιλάβει και το δάσος γύρω, όπως γίνεται σε τόσα άλλα μνημεία που έχουμε και στην Αττική, που περιλαμβάνονται τα περιβάλλοντα δάση που κατά την αρχαιότητα πρέπει να θεωρηθούν διατηρητέα».
