Μεταξύ των οικογενειών που δραστηριοποιήθηκαν στη Λάρισα το τελευταίο τέταρτο και τις αρχές του 20ού αιώνα είναι και αυτή του κτηματία και κοσμηματοπώλη Νικολάου Αρσενίδη. Γεννημένος το 1840, αγόρασε τη δεκαετία του 1870 εξ αδιαιρέτου (50%), με τον εκ Καρπενησίου έμπορο κοσμημάτων Χρήστο Ν. Τσιτσόπουλο, αγροτικές εκτάσεις 2.000 στρεμμάτων στο χωριό Αλήφακα (σημ. Κάστρο) της Λάρισας. Ήταν επίσης ιδιοκτήτης και ενός μεγάλου κοσμηματοπωλείου στη Λάρισα, στη συνοικία Μπαϊρακλή τσαρσί. Το 1874 νυμφεύθηκε τη Φανή Σκαλιώρα (γεν. 1857), αδελφή των κτηματιών Βασιλείου και Κωνσταντίνου Ι. Σκαλιώρα. Ως κατοικία χρησιμοποιούσε τη διώροφη έπαυλη «εν τη μεγάλη οδώ της συνοικίας Αρναούτ αρ. 12». Κατά τη διάρκεια της μεγάλης πυρκαγιάς του 1882 το κατάστημά του καταστράφηκε ολοσχερώς, αλλά επαναλειτούργησε τον Νοέμβριο του ιδίου έτους σε πρόχειρο παράπηγμα. Πάσχοντας από χρόνιο νόσημα, είχε αναθέσει λίγες ημέρες νωρίτερα (31 Οκτωβρίου 1882) τη διεύθυνση του καταστήματός του στον ωρολογοποιό Αντώνιο Αρσενίδη έναντι μηνιαίου μισθώματος 112 δρχ. [1]. Απεβίωσε στη Λάρισα στις αρχές Φεβρουαρίου του 1883 και ετάφη στο νεκροταφείο της συνοικίας Αρναούτ όπου κατασκευάστηκε ένα μεγαλοπρεπές για την εποχή ταφικό μνημείο [2].
Στις 8 Φεβρουαρίου 1883, η Φανή Αρσενίδου ως φυσική επίτροπος των ανηλίκων τέκνων της, διόρισε πληρεξούσιους διαχειριστές της περιουσίας του αποθανόντος συζύγου της, τον δικηγόρο Ανάργυρο Ζαβιτσάνο και τον αδελφό της Κωνσταντίνο Ι. Σκαλιώρα [3]. Ο τελευταίος με τη σύμφωνη γνώμη του Χρήστου Τσιτσόπουλου (ο οποίος εν τω μεταξύ είχε εγκατασταθεί στην Κωνσταντινούπολη), προσέλαβε ως συνέταιρο και διαχειριστή των κτημάτων τους για μία εξαετία (από 1 Ιουλίου 1883), τον γεωπόνο Νικόλαο Ζεντανίδη [4]. Αργότερα τα κτήματα πέρασαν υπό την εποπτεία του Βασιλείου Αρσενίδη. Η Φανή απεβίωσε το 1941 και ενταφιάστηκε δίπλα στον σύζυγό της.
Ο Νικόλαος Αρσενίδης από τον γάμο του με τη Φανή Σκαλιώρα απέκτησε 4 παιδιά: τον Βασίλειο, την Αικατερίνη, την Αθηνά και την Κλεοπάτρα.
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΑΡΣΕΝΙΔΗΣ: Κτηματίας και πολιτευτής γεννήθηκε στη Λάρισα το 1875. Νυμφεύθηκε την Κική (γεν. 1893, Αίγυπτος) η οποία μετά την εγκατάστασή της στη Λάρισα, ανέπτυξε πλούσια φιλανθρωπική δράση [5]. Ο Βασίλειος μετά το 1916 ασχολήθηκε με τα κοινά και διετέλεσε επί σειρά ετών, δημοτικός σύμβουλος, πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου και αντιπρόεδρος του τμήματος του Ερυθρού Σταυρού, ενώ το 1924 εκλέχθηκε δήμαρχος της Λάρισας. Επέδειξε ενδιαφέρον για τον ηλεκτροφωτισμό της πόλης, την πάταξη της αισχροκέρδειας, τη διαμόρφωση και την αξιοποίηση των κοινόχρηστων χώρων, ενώ προς το τέλος της θητείας του, ο Δήμος αγόρασε πίνακες του ζωγράφου Αγήνορα Αστεριάδη [6]. Τη δεκαετία του 1930 διετέλεσε πρόεδρος και γενικός διευθυντής της «Τράπεζας Λαρίσης» [7]. Παράλληλα ασχολήθηκε με τις αγροτικές επιχειρήσεις στο χωριό Αλήφακα (Κάστρο). Απεβίωσε το 1944. Ο Δήμος Λαρισαίων ονοματοθέτησε προς τιμήν του οδική αρτηρία στη συνοικία της Νέας Πολιτείας.
ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΑΡΣΕΝΙΔΟΥ: Παντρεύτηκε τον κτηματία Κωνσταντίνο Δημητριάδη [8]. Επειδή δεν απέκτησαν παιδιά, υιοθέτησαν ένα κορίτσι, την Καλλιόπη (1880-1949) η οποία στις 20 Οκτωβρίου 1896 παντρεύτηκε τον δικηγόρο Κωνσταντίνο Ασημάκη [9].
ΑΘΗΝΑ ΑΡΣΕΝΙΔΟΥ: Γεννήθηκε στη Λάρισα στις 22 Νοεμβρίου 1879. Το 1899 διετέλεσε μέλος της Βασιλικής Επιτροπής υπέρ των απόρων κορασίδων, μαζί με τις κυρίες Δεσύπρη, Πέρβελη και Ροδοπούλου [10]. Απεβίωσε σε νεαρή ηλικία στις 17 Νοεμβρίου 1901 [11]. Άγνωστος γλύπτης φιλοτέχνησε το ανάγλυφο πορτρέτο της στο παλαιό νεκροταφείο.
ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ ΑΡΣΕΝΙΔΟΥ: Γεννημένη στη Λάρισα το 1881, αρραβωνιάστηκε στις 10 Μαΐου 1908 τον Κωνσταντίνο Π. Οικονομίδη (1879-1945) [12] τον οποίο παντρεύτηκε την 1η Φεβρουαρίου 1909 με ανάδοχο τον Βασίλειο Κ. Σκαλιώρα [13]. Ανέπτυξε επί σειρά ετών έντονη φιλανθρωπική δραστηριότητα. Διετέλεσε μέλος της Εφορείας του Ορφανοτροφείου της Λάρισας, ενώ κατά τη διάρκεια του πολέμου (1940/1941) διετέλεσε πρόεδρος του ιδρύματος «Η φανέλα του στρατιώτου» (παράρτημα Λάρισας) [14]. Απεβίωσε το 1959 και ετάφη στο παλαιό νεκροταφείο. Ο φημισμένος γλύπτης Αθανάσιος Απάρτης φιλοτέχνησε το 1960, το ανάγλυφο πορτραίτο της, όπως και αυτό του συζύγου της.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Ν. Λάρισας (ΓΑΚ/ΑΝΛ), Συμβολαιογραφικό Αρχείο Αγαθάγγελου Ιωαννίδη, φκ. 004 [1882-1883], αρ. 997 (31 Οκτωβρίου 1882). Πρβλ. Ανεξαρτησία (Λάρισα), φ. 110 (7 Νοεμβρίου 1882).
[2] Το 1901 η σύζυγός του Φανή μετέφερε το μνημείο στο τότε νέο δημοτικό νεκροταφείο. Βλ. Αλέξανδρος Χ. Γρηγορίου, Το Α΄ Δημοτικό Νεκροταφείο της Λάρισας 1899-1993, Θεσσαλονίκη 2013, σ. 93.
[3] ΓΑΚ/ΑΝΛ, Αρχείο Ιωαννίδη, φκ. 005 [1883], αρ. 1242 (8 Φεβρουαρίου 1883).
[4] ΓΑΚ/ΑΝΛ, Αρχείο Ιωαννίδη, φκ. 006 [1883], αρ. 1448 και 1449 (1 Απριλίου 1883).
[5] Με κίνδυνο της ζωής της, φιλοξένησε κρυφά κατά τη διάρκεια της κατοχής, όλο το επιτελείο της Διεθνούς Βοήθειας του Ερυθρού Σταυρού και στην έπαυλή της πάρθηκαν όλες οι αποφάσεις περίθαλψης και βοήθειας του τότε χειμαζόμενου λαού. Απεβίωσε το 1955. Βλ. Γ. Ζιαζιάς, Τοπωνυμική εγκυκλοπαίδεια, Λάρισα 1995, σ. 59.
[6] ΓΑΚ/ΑΝΛ, Πρακτικά Δ.Σ. Λάρισας, φκ. 015 [1924-1925], 8 Οκτωβρίου 1925.
[7] Ελευθερία (Λάρισα), φ. 3566 (15 Οκτωβρίου 1932).
[8] Γεννήθηκε στα Γιάννενα το 1819. Το 1847 εγκαταστάθηκε στον Τύρναβο και λίγο αργότερα στη Λάρισα, όπου μαζί με τον αδελφό του Χρήστο (†1903), δημιούργησαν μία κολοσσιαία σε μέγεθος περιουσία. Απεβίωσε στις 13 Ιουνίου 1886.
[9] Ο Ασημάκης έλαβε ως προίκα 350 ακίνητα. Βλ. Δημήτριος Μπάρμπας, «Δύο προικοσύμφωνα της οικογένειας Δημητριάδη, 1891-1896», Θεσσαλικό Ημερολόγιο, τ. 64 (2013), σ. 341-358. Από τον γάμο τους απέκτησαν τρία παιδιά, τον Γεώργιο, την Ελένη και τον Βασίλειο. Απεβίωσε στις 16 Οκτωβρίου 1899. Η Καλλιόπη μετά από λίγα χρόνια παντρεύτηκε για δεύτερη φορά τον τότε ίλαρχο Ιωάννη Άρτη (1861-1956). Βλ. Νικόλαος Παπαθεοδώρου, «Το αρχοντικό του στρατηγού Ιωάννη Άρτη», Larissanet (22 Νοεμβρίου 2014).
[10] Όλυμπος (Λάρισα), φ. 51 (3 Απριλίου 1899).
[11] «Νεκρολογία: Αθηνά Αρσενίδου», Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 604 (25 Νοεμβρίου 1901).
[12] Πτυχιούχος της Νομικής Σχολής Αθηνών, αναγορεύθηκε διδάκτορας Δικαίου τον Ιούνιο του 1900. Βλ. Όλυμπος (Λάρισα), φ. 113 (16 Ιουνίου 1900). Ορκίστηκε δικηγόρος στη Λάρισα τον Ιούλιο του 1901. Βλ. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 585 (15 Ιουλίου 1901). Διετέλεσε διευθυντής του καταστήματος της «Τράπεζας Λαρίσης» και μετά τον Οκτώβριο του 1932 της «Αγροτικής Τράπεζας» στη Λάρισα. Βλ. Ελευθερία (Λάρισα), φ. 3316 (4 Φεβρουαρίου 1932), φ. 3566 (15 Οκτωβρίου 1932) και Κήρυξ (Λάρισα), φ. 2924 (19 Οκτωβρίου 1937). Λάτρης των ταξιδιών και της φύσης, εκλέχθηκε το 1940 πρόεδρος του «Ομίλου Εκδρομέων Λαρίσης». Βλ. Κήρυξ (Λάρισα), φ. 3696 (30 Μαρτίου 1940).
[13] Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 940 (11 Μαΐου 1908), φ. 979 (8 Φεβρουαρίου 1909), Λάρισα (Λάρισα), φ. 14 (6 Φεβρουαρίου 1909) και Μικρά (Λάρισα), φ. 387 (5 Φεβρουαρίου 1909).
[14] Κήρυξ (Λάρισα), φ. 3678 (28 Φεβρουαρίου 1940) και φ. 3965 (11 Ιανουαρίου 1941).
