Είναι χρωμολιθόγραφο, αριθμημένο (αρ. 199) και ταχυδρομημένο από τη Λάρισα το 1910, όπως αποφαίνεται η ταχυδρομική σφραγίδα στην οπίσθια όψη της κάρτας. Γεγονός που σημαίνει ότι η λήψη της έγινε πριν από τη χρονολογία αυτή. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει κανείς και από την απουσία του ναού και του τρούλου του Αγ. Αχιλλίου, αφού τα εγκαίνια του ναού έγιναν τον Σεπτέμβριο του 1907. Ο φωτογράφος στάθηκε στη δεξιά όχθη του Πηνειού, δίπλα από το δεξιό άκρο της εξόδου της μεγάλης πέτρινης γέφυρας του ποταμού με κατεύθυνση προς την πόλη και αποτύπωσε τη νότια πλευρά του λόφου του Φρουρίου, στην αρχή της οδού 1ης Μεραρχίας (αργότερα Μακεδονίας και σήμερα Βενιζέλου), εκεί που κατασκευάστηκε πρόσφατα ο κυκλικός κόμβος κυκλοφορίας.
Στο εμπρός μέρος της φωτογραφίας υπάρχει ένας σχετικά ευρύς, ενιαίος, ελαφρά κατηφορικός αδιαμόρφωτος χωμάτινος χώρος, ο οποίος οδηγεί αριστερά στο οδόστρωμα της γέφυρας και δεξιά προς το εσωτερικό της πόλης. Ολόκληρος ο χώρος ονομαζόταν «παζάρι» και στη φωτογραφία είναι κατειλημμένος από άμαξες, ζώα, ομάδες ανθρώπων που έχουν απλώσει τα προς πώληση προϊόντα τους και περιφερόμενα άτομα, τους αγοραστές. Εντύπωση προκαλεί η παρουσία αρκετών γυναικών και μερικών παιδιών, ασυνήθιστο για την εποχή φαινόμενο. Μια πολύ καλή περιγραφή της αγοράς αυτής μας έδωσε ο Σουηδός περιηγητής Julius Centerwall, ο οποίος επισκέφθηκε τη Λάρισα το 1886 [1].
Τα κτίρια στο πίσω μέρος της φωτογραφίας ανήκουν στη νότια πλευρά του λόφου και ξεκινώντας από αριστερά διακρίνουμε ένα ανηφορικό λιθόστρωτο δρομάκι (καλντερίμι) με οφιοειδή πορεία. Αυτός ο δρόμος ήταν παλαιότερα μία από τις σπουδαιότερες προσπελάσεις στον λόφο του Φρουρίου για τους πεζούς και οδηγούσε στην αυλή του μητροπολιτικού ναού του Αγίου Αχιλλίου. Το 1894 κατασκευάστηκε η μεγάλη κλίμακα με τα πέτρινα σκαλοπάτια στη δυτική πλευρά του λόφου, η οποία οδηγούσε από την αυλή του Αγ. Αχιλλίου στη δεξιά όχθη του ποταμού [2] και αντικατέστησε τη δύσκολη αυτή διάβαση.
Αμέσως μετά δεσπόζει ένα τεράστιο διώροφο κτίριο με ισχυρά ερείσματα στο έδαφος. Κτίσθηκε στα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας και αρχικά χρησιμοποιήθηκε από τους αδελφούς Σαχίνη από τη Σιάτιστα ως πανδοχείο. Ήταν το μεγαλύτερο και το σπουδαιότερο χάνι της Λάρισας και σ’ αυτό κατέλυαν συνήθως οι ταξιδιώτες, οι οποίοι διευθύνονταν προς τη Δυτική Μακεδονία μέσω Μελούνας. Το 1905, μετά την πυρπόληση του Δικαστικού Μεγάρου στην Κεντρική πλατεία, κατεδαφίσθηκε και το κτίριο των Φυλακών που βρίσκονταν εκεί που σήμερα υψώνεται το Μέγαρο της Λέσχης Αξιωματικών Φρουράς Λαρίσης. Οι φυλακισμένοι μεταφέρθηκαν στο κτίριο που στέγαζε το πανδοχείο των αδελφών Σαχίνη, αφού προηγουμένως έγιναν ορισμένες κατασκευαστικές μετατροπές για περισσότερη ασφάλεια. Κατά την περίοδο λήψης της φωτογραφίας το κτίριο στέγαζε τις Ποινικές Φυλακές. Μάλιστα ο Θρασύβουλος Μακρής αναφέρει κάπου ότι κατά τη διάρκεια της Κυριακάτικης βόλτας στο Αλκαζάρ, οι φυλακισμένοι έβγαιναν στα παράθυρα και στη θέα των γυναικών εκστόμιζαν διάφορες βωμολοχίες. Με τον σεισμό του 1941 και τους βομβαρδισμούς το κτίριο των Φυλακών υπέστη σοβαρές ζημιές και μεταπολεμικά κατεδαφίσθηκε με πολύ δυσκολία, λόγω της ισχυρής κατασκευής του.
Πίσω από το κτίριο των Φυλακών, μόλις διακρίνεται μέρος από τον τελευταίο όροφο του τριώροφου αρχοντικού του Ιωάννη Βελλίδη.
Τέλος στο δεξιό άκρο της φωτογραφίας διακρίνεται κάποιο διώροφο κτίριο με υπερώο στην οροφή του, το οποίο στέγαζε το ξενοδοχείο «Μακεδονία» και είχε πρόσοψη προς την οδό Μακεδονίας (Βενιζέλου). Όλα αυτά τα κτίσματα με τον σεισμό υπέστησαν ανεπανόρθωτες βλάβες.
[1]. Η λαϊκή αυτή αγορά ξεκινούσε από την περιοχή της γέφυρας και έφθανε μέχρι λίγο πιο πάνω, στην περιοχή του Τσούγκαρι. Γράφει ο Centervall: «Για να αποκτήσει κάποιος μια πραγματική εικόνα πολιτισμού στη Λάρισα πρέπει να επισκεφθεί το «Παζάρι». Πρόκειται για τη συνοικία, η οποία απλώνεται στη βάση του Φρουρίου. Στο παζάρι, μέσα σε σανιδένιες πρόχειρες παράγκες ή ακόμα και έξω στο ύπαιθρο αναπτύσσεται η αγορά, στην οποία οι κάτοικοι πωλούν τα προϊόντα τους και αγοράζουν ξένα. Όμως πόση ζωντάνια και τι φωνές κυριαρχούν σ’ αυτήν την αγορά! Το πλήθος που την κατακλύζει είναι τόσο μεγάλο, ώστε μερικές φορές είναι αδύνατο να προχωρήσεις. Κρέας, χόρτα και ιδιαίτερα το κουνουπίδι και άλλα σαλατικά, φρούτα με λαμπερά μεσογειακά χρώματα, μεγάλα καρβέλια ψωμί, χαλβάς, λουκούμια, ποικιλία από μοσχομυρισμένα τούρκικα γλυκά, λαχταριστά ψάρια, ασπρόψαρα με γυαλιστερά λέπια, από τον γειτονικό Σαλαμβριά, πρόβεια σφαχτά άπαχα, εντόσθια κάθε είδους, με τα οποία μαγειρεύουν μια νόστιμη πηκτή, είναι μερικά από την ποικιλία των τροφίμων, τα οποία προσφέρονται στο πολύβουο αυτό παζάρι. Κόσμος πολύς με τις ανατολίτικες φορεσιές του συνωστίζεται ανάμεσα στις παράγκες και τους πρόχειρους πάγκους. Επικρατεί χαρακτηριστικά η ελληνική φουστανέλα και η αρβανιτορωμαίικη κάπα των βοσκών. Στις πλαγιές του Φρουρίου κάθονται κάτω στο χώμα βλάχες από την Πίνδο, με κάποια διάχυτη μελαγχολία στο βλέμμα τους». Βλέπε: Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Στη Λάρισα συνάντησα την ωραιότερη Ελληνίδα. Το ταξίδι του Σουηδού J. Centerwall στην Ελλάδα, εφ. «Ελευθερία», ένθετο Πολιτισμός, φύλλο της 23ης Ιανουαρίου 2011.
[2]. Παπαθεοδώρου Νικόλαος. Τα σκαλοπάτια στη δυτική πλευρά του Λόφου. Εφ. «Ελευθερία», φύλλο της 17ης Ιουλίου 2019.
