Ο Κωνσταντίνος Αστεριάδης (Πατόφλας) συνεργάστηκε επίσης με τους τραπεζίτες αδελφούς Παύλο, Δημήτριο και Ιωάννη Στεφάνοβικ Σκυλίτση από τους οποίους ενοικίασε το 1888 ένα μεγάλο οικόπεδο εκτάσεως 25 στρεμμάτων στη συνοικία Παράσχου (Αγίου Νικολάου) και ειδικά στη θέση Καρά-Τοπράκ [1], καθώς και με τον ξενοδόχο Φερδινάνδο Σφόρτζα (πρώην ενοικιαστή του καφέ-σαντάν «Αλκαζάρ», το οποίο καταστράφηκε από πυρκαγιά), από τον οποίο αγόρασε το 1889 έναν αμπελώνα στην προαναφερθείσα συνοικία [2]. Διατηρούσε επίσης φιλικές και επαγγελματικές σχέσεις με τον Νικόλαο Σηλυβρίδη στον οποίο μεταβίβασε ένα κατάστημα (που λειτουργούσε ήδη ως παντοπωλείο) μαζί με το οικόπεδό του, το οποίο βρισκόταν στη συνοικία Σαρασλάρ της Λάρισας [3].
Οι συνέπειες του ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897 και της προσωρινής κατοχής της Θεσσαλίας (1897-1898) είναι σε όλους γνωστές. Για τη Λάρισα, οι συνέπειες ήταν σχεδόν καταστροφικές σε όλους τους τομείς της κοινωνικής, επιχειρηματικής και πολιτιστικής ζωής της πόλης. Όπως για τους περισσότερους κτηματίες, επιχειρηματίες και εμπόρους της πόλης, έτσι και για τον Κωνσταντίνο Αστεριάδη, ο πόλεμος υπήρξε η ταφόπλακα της επιχειρηματικής του δραστηριότητας και η αρχή της οικονομικής του καταστροφής. Όλα τα καταστήματα που ενοικίαζε σε τρίτους λεηλατήθηκαν και καταστράφηκαν από τους Τούρκους και οι αγροτικές καλλιέργειες ανεστάλησαν για δύο χρόνια. Το μεγαλύτερο όμως πλήγμα για τον Κωνσταντίνο Αστεριάδη ήταν η καταστροφή από πυρκαγιά δύο νεόδμητων και λιθόκτιστων καταστημάτων που είχε αναγείρει (εξ αδιαιρέτου με τον Δημήτριο Α. Ροδόπουλο) στην πλατεία των Ανακτόρων [= περιοχή Δημοτικού Ωδείου]. Τα καταστήματα αυτά που λειτουργούσαν ως σιδηρουργεία, καταστράφηκαν ολοσχερώς στις 9 Ιουνίου 1897 και οι Τούρκοι στρατιώτες φοβούμενοι μετάδοση της πυρκαγιάς, κατεδάφισαν προληπτικά και άλλα τρία παράπλευρα καταστήματα που ανήκαν στην πλήρη και αποκλειστική κυριότητά του.
Μετά από την προσωρινή κατοχή της Θεσσαλίας (1898), ο Κωνσταντίνος Αστεριάδης και ο Δημήτριος Ροδόπουλος ήγειραν αγωγές αποζημίωσης κατά του Οθωμανού κτηματία Μεμέτ εφένδη Μουσταφά Μαϊκό τον οποίο θεώρησαν ως υπεύθυνο για την καταστροφή που υπέστησαν. Η αγωγή κατατέθηκε στα Δικαστήρια της Λάρισας στις 22 Ιουνίου 1898 από τον δικηγόρο Γεώργιο Ροδόπουλο [4]. Τον Δεκέμβριο του ιδίου έτους (1898), ο Κωνσταντίνος Αστεριάδης έλαβε από το υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας στη Λάρισα (διευθυντής ήταν ο Γεώργιος Α. Δεσύπρης), δάνειο 800 δρχ. βάσει των διατάξεων του Νόμου ΒΦΜ’ της 21ης Μαρτίου 1898, πληρωτέο σε έξι έτη με ετήσιο τόκο 4% [5].
Προσπαθώντας να ανακάμψει οικονομικά, ο Κωνσταντίνος Αστεριάδης είχε αιτηθεί λίγους μήνες νωρίτερα (7 Αυγούστου 1898) από τον Νομάρχη της Λάρισας, την παραχώρηση ενός μεταλλείου χαλκού, ψευδαργύρου, μολύβδου και σιδήρου που βρισκόταν στην τότε επαρχία της Αγυιάς (στα όρια των χωριών Αθανάτης και Καρύτσας) επί εκτάσεως 6.862,259 τετραγωνικών μέτρων. Η αίτηση έγινε αποδεκτή, αλλά παρά τις προσπάθειες και τα μεγάλα έξοδα που πραγματοποίησε (μηχανήματα, μεταθετό σιδηροδρομικό δίκτυο, βαγονέτα, ζώα και εργατικό δυναμικό), δεν κατόρθωσε να «ανακαλύψει φλέβα», που ίσως του απέφερε μεγάλα κέρδη [6].
Η ανατολή του 20ού αιώνα κάθε άλλο παρά ευχάριστη μπορούσε να χαρακτηρισθεί για τον Κωνσταντίνο Αστεριάδη. Τον Οκτώβριο του 1900, με επίσπευση του τότε καθηγητή και μετέπειτα γυμνασιάρχη Ιωάννη Μιχαήλ, εκτέθηκε σε πλειστηριασμό η μεγάλη ιδιόκτητη έπαυλη με τα παραρτήματά της, εκτάσεως 700 τ.μ. που βρισκόταν «επί της οδού Τεκελή Ατίκ και ήδη δε ονομασθείσα οδός Κούμα». Η έπαυλη κατακυρώθηκε στον δικηγόρο Γεώργιο Δ. Βλάχο αντί 6.500 δρχ., αλλά ο τελευταίος ουδέποτε προσήλθε να καταβάλει το τίμημα και να υπογράψει τα συμβόλαια. Η δημοπρασία επαναλήφθηκε λίγους μήνες αργότερα, αλλά μας είναι άγνωστο σε ποιον ή ποιους περιήλθε αυτή [7].
Μας είναι επίσης άγνωστο το αποτέλεσμα της μεγάλης δικαστικής διαμάχης του Κωνσταντίνου Αστεριάδη με μέλη της οικογένειας Χατζηλαζάρου, που άρχισε στις 8 Οκτωβρίου 1904 και διήρκεσε περισσότερο από 10 χρόνια. Μόνον υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε, αλλά αυτές ίσως είναι παρακινδυνευμένες επειδή δεν εντοπίσαμε γραπτές πηγές που να τις επιβεβαιώνουν και οι οποίες ίσως να λανθάνουν. Ηγέρθηκαν αγωγές για χρέη κατά του Κωνσταντίνου Αστεριάδη, από τον Αλέξανδρο Χατζηλαζάρου, τον Ξενοφώντα Χατζηλαζάρου, τον Γρηγόριο Χατζηλαζάρου, την Ιφιγένεια Χατζηλαζάρου (σύζυγο του Απ. Πολίτη), τον Ερρίκο Χατζηλαζάρου (κατοίκων Βόλου), τον Δημοσθένη Α. Χατζηλαζάρου (εργοστασιάρχη, κάτοικο Αθηνών) και την Κασσιανή, χήρα του Θεοχάρη Ζούγκου (από το Μονοδένδρι της Ηπείρου, για λογαριασμό της ιδίας και των ανήλικων τέκνων της Αθηνάς και Ελεονώρας). Όλοι οι ανωτέρω αιτήθηκαν την εκποίηση της ακίνητης περιουσίας του.
Ο Κωνσταντίνος Αστεριάδης (Πατόφλας) απεβίωσε στη Λάρισα το 1926, ενώ η σύζυγός του Πολυξένη το 1941 [8]. Και οι δυο τους αναπαύονται στο Παλαιό Νεκροταφείο της πόλης. Από τον γάμο τους απέκτησαν τα παρακάτω παιδιά: 1) Τον Στυλιανό που ήταν γιατρός και διετέλεσε δήμαρχος της Λάρισας (1877-1969). 2) Τη Ζωή που απεβίωσε το 1963. 3) Την Ελένη η οποία παντρεύτηκε τον τότε υπολοχαγό του Μηχανικού Ηλία Μπασδέκη. Η πρώτη απεβίωσε το 1921, ενώ ο δεύτερος το 1931. 4) Τη Χαρίκλεια η οποία παντρεύτηκε τον Αχιλλέα Χατζημέμο. Η Χαρίκλεια απεβίωσε το 1900 και μετά από τον θάνατό της, η γιαγιά της (Βασιλική, χήρα Στεργίου Πατόφλα), δώρισε το κληρονομικό της μερίδιο από την πατρική κατοικία στη συνοικία Αρναούτ (Αγίου Αθανασίου) στην άλλη εγγονή της Ελένη Μπασδέκη [9]. 5) Τον Θρασύβουλο ο οποίος απεβίωσε το 1971.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Νομού Λάρισας (ΓΑΚ/ΑΝΛ), Συμβολαιογραφικό Αρχείο Αγαθάγγελου Ιωαννίδη, φκ. 023, αρ. 7461 (3 Μαρτίου 1888).
[2]. ΓΑΚ/ΑΝΛ, Συμβολαιογραφικό Αρχείο Ανδρέα Ροδόπουλου, φκ. 031, αρ. 8646 (27 Ιανουαρίου 1889).
[3]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 013, αρ. 3574 (30 Απριλίου 1885).
[4]. Όλυμπος (Λάρισα), φ. 4 (24 Ιουνίου 1898).
[5]. Αρχείο Ιωαννίδη, φκ. 061, αρ. 22355 (21 Δεκεμβρίου 1898).
[6]. Όλυμπος (Λάρισα), φ. 15 (9 Αυγούστου 1898).
[7]. Όλυμπος (Λάρισα), φ. 126 (16 Οκτωβρίου 1900).
[8]. Πολυξένη ονομαζόταν και η σύζυγος του δημάρχου Αχιλλέα Αστεριάδη (1855-1920), η οποία απεβίωσε το 1957.
[9]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 081, αρ. 30237 (7 Οκτωβρίου 1900).
Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου
