Καθώς πολλοί Τούρκοι είχαν εγκαταλείψει τον ελληνικό χώρο, το ετοιμόρροπο τουρκικό στρατιωτικό νοσοκομείο που βρισκόταν στο Αλκαζάρ, στον χώρο του σημερινού Κηποθεάτρου, είχε από καιρό σταματήσει να λειτουργεί. Πιο πριν εκτός από τον μουσουλμανικό πληθυσμό, το νοσοκομείο αυτό εξυπηρετούσε κατά διαστήματα και χριστιανούς κατοίκους της πόλης, με δωρεάν εξετάσεις και νοσηλεία από χριστιανούς ιατρούς και ήταν μια παρηγοριά στην παντελή έλλειψη ιατρικής φροντίδας που υπήρχε την περίοδο εκείνη.
Εν τω μεταξύ με την ενσωμάτωση της Θεσσαλίας στο Ελληνικό Βασίλειο εγκαταστάθηκαν στη Λάρισα πολλοί ιατροί, οι περισσότεροι από τους οποίους είχαν μετεκπαιδευτεί στο εξωτερικό. Όμως δεν υπήρχε κάποιο οργανωμένο νοσηλευτικό ίδρυμα για να περιθάλπει τα βαριά περιστατικά. Το γεγονός αυτό ανάγκασε κάποιον φιλάνθρωπο άγαμο δικαστικό κλητήρα, τον γηραιό Ιωάννη Παπαϊωάννου ή μπαρμπα-Γιάννη όπως τον γνώριζε ο κόσμος της μικρής τότε Λάρισας, να μετατρέψει την κατοικία του σε ένα πρόχειρο νοσηλευτήριο ολίγων κλινών. Ο Μιχαήλ Σάπκας γράφει σχετικά: «Περιτρέχων πεζή με την βακτηρίαν του γήρατος ανά χείρας ανά τας πόλεις και τα χωρία της Θεσσαλίας της δικαστικής περιφερείας Λαρίσης, προς κοινοποίησιν δικαστικών αποφάσεων ή επίδοσιν δικογράφων, ωμίλει παντού περί ιδρύσεως Νοσοκομείου πολιτικού εις Λάρισαν, αναπτύσσων την εντολήν του Χριστού περί φιλαλληλίας και ευσπλαχνίας προς τον πλησίον, και εζήτει τον οβολόν των καλών χριστιανών υπέρ του ανωτέρου σκοπού. Τα συλλεγόμενα χρήματα κατέθετε εις την Εθνικήν Τράπεζαν ή τα παρέδιδε εις τον Δήμαρχον δια το Νοσοκομείον. Όταν είχε συλλεγεί αρκετόν ποσόν, εγκατέστησε εις έν δωμάτιον της οικίας του (οικία Καθεκλά), απέναντι του Ναού του Αγίου Κωνσταντίνου, τέσσαρας κλίνας με όλα τα χρειώδη και ετοποθέτει εις αυτάς βαρέως πάσχοντας απόρους ξένους. Τούτους περιέθαλπε προσωπικώς μόνος του, ιατροί δε της πόλεως προθύμως προσέφερον δωρεάν τας ιατρικάς υπηρεσίας των». Το γεγονός αυτό κατατάσσει τον άνθρωπο με τα φιλάνθρωπα αισθήματα που διέθετε, ως τον πρώτο και πρωτοπόρο ευεργέτη του Νοσοκομείου της Λάρισας.
Το 1888, όταν έφθασε στη Λάρισα για να επισκεφθεί τους συγγενείς του στο Ζάρκο, απ’ όπου καταγόταν, ο Ιωάννης Κουτλιμπανάς, ο οποίος είχε προκόψει επαγγελματικά στο Πλοέστι της Ρουμανίας, γνωρίσθηκε με τον Διονύσιο Γαλάτη, που ήταν τότε δήμαρχος της πόλης μας (1887-1891). Ο τελευταίος τον έπεισε να βοηθήσει οικονομικά όσο μπορούσε για την ανέγερση Δημοτικού Νοσοκομείου στη Λάρισα. Ο Κουτλιμπανάς ανταποκρίθηκε θετικά και κατέθεσε άμεσα στο υποκατάστημα της Τράπεζας Ηπειροθεσσαλίας της Λάρισας σημαντικό ποσόν, επιφυλασσόμενος να συμπληρώσει τη δωρεά με επιπλέον ποσόν μετά την επιστροφή του στη Ρουμανία. Έτσι τον Φεβρουάριο του 1889 έγινε η επίσημη τελετή θεμελίωσης του Νοσοκομείου από τον μητροπολίτη Λαρίσης Νεόφυτο, παρουσία και του Ιωάννη Κουτλιμπανά. Με ζήλο και ταχείς ρυθμούς άρχισε η ανέγερση του νοσοκομείου και στις 22 Νοεμβρίου 1890, είκοσι μήνες μετά την τελετή θεμελίωσης, δέχθηκε τους πρώτους ασθενείς. Λίγα χρόνια μετά ο ευεργέτης Ιωάννης Κουτλιμπανάς απεβίωσε και έτσι δεν μπόρεσε να δει ολοκληρωμένους τους καρπούς της ευεργεσίας του. Η δημοτική αρχή για να τον τιμήσει, μετονόμασε το 1895 το νέο νοσοκομείο από «Ρήγας Φεραίος» που εξακολουθούσε να ονομάζεται μέχρι τότε από το παλιό νοσηλευτήριο του μπαρμα-Γιάννη, σε «Κουτλιμπάνειον Δημοτικόν Νοσοκομείον Λαρίσης», ενώ στον προαύλειο χώρο τοποθετήθηκε η προτομή του, η οποία υπάρχει μέχρι και σήμερα. Η δημιουργία του πρώτου οργανωμένου νοσηλευτικού ιδρύματος στη νεώτερη ιστορία της Λάρισας, όνειρο και επιδίωξη όλων των πολιτών μετά την απελευθέρωση, είχε γίνει πραγματικότητα.
Ένας άλλος μεγάλος ευεργέτης του Νοσοκομείου της Λάρισας υπήρξε και ο μητροπολίτης Λαρίσης Νεόφυτος (1875-1896)[1], ο οποίος είχε χοροστατήσει στην τελετή θεμελίωσής του. Μετά τον θάνατό του στις 19 Σεπτεμβρίου 1896, έγινε γνωστό στην πόλη ότι με διαθήκη του άφηνε στο Νοσοκομείο ένα μεγάλο μέρος της περιουσίας του. Διαβάζουμε σε εφημερίδα της εποχής: «Ο Μητροπολίτης Λαρίσης Νεόφυτος Πετρίδης εδωρήσατο εις το ενταύθα «Κουτλιμπάνειον» Νοσοκομείον δια του επί τούτω συνταχθέντος ενώπιον του Συμβολαιογράφου Καρδίτσης Αριστείδου Βασαρδάνη συμβολαίου, μίαν οικίαν και πέντε μαγαζεία κείμενα πάντα ταύτα ενταύθα επί των οδών Ηφαίστου και Κενταύρων, αξίας 30.000 δρχ. περίπου»[2]. Η Αδελφότητα του Κουτλιμπάνειου Νοσοκομείου εκτιμώντας την πράξη του αυτή τον κατέταξε μεταθανάτια στους μεγάλους ευεργέτες και ανήρτησε το πορτραίτο του στα γραφεία της διοικήσεως του νοσοκομείου.
Σπουδαίος και γαλαντόμος δωρητής του Δημοτικού Νοσοκομείου, υπήρξε και ο Χαφούζ εφέντης, το πλήρες όνομα του οποίου ήταν Χαφούζ Μεχμέτ Σερίφ Εφέντης. Γεννήθηκε στον Άνω Βόλο και έζησε στη Λάρισα. Κληρονόμησε από τους δικούς του τεράστιες γεωργικές εκτάσεις στην περιοχή του Κιλελέρ, αλλά είχε την ατυχία να προσβληθεί από φυματίωση. Οι οικείοι του λόγω της πάθησής του τον απομάκρυναν, αλλά ο Μιχαήλ Σάπκας, που ήταν ο θεράπων ιατρός του, φρόντισε να εισαχθεί στο νοσοκομείο, όπου έτυχε ειδικής περιποίησης και ιατρικής φροντίδας. Σε ανταπόδοση όλων αυτών των ευεργεσιών, ο Χαφούζ εφέντης όταν συνέταξε τη διαθήκη του (16 Μαρτίου 1911) άφησε στο Νοσοκομείο Λαρίσης ολόκληρη την περιουσία του στο Κιλελέρ, με σκοπό από τα έσοδά του να βρίσκουν ιατρική περίθαλψη οι πάσχοντες από φυματίωση. Πέθανε στις 19 Μαρτίου 1911, τρεις ημέρες μετά τη σύνταξη της διαθήκης του και τιμήθηκε δεόντως από το Δημοτικό Συμβούλιο και το Αδελφάτο του Νοσοκομείου.
Το 1937 ένας άλλος φιλάνθρωπος Λαρισαίος, ο έμπορος Ηλίας Τριανταφύλλου με καταγωγή από τον Τύρναβο, καταγράφηκε στον κατάλογο των μεγάλων ευεργετών του Νοσοκομείου. Με δική του δαπάνη προστέθηκε και δεύτερος όροφος στο υπάρχον κτίριο που είχε κτίσει ο Ιωάννης Κουτλιμπανάς. Η χωρητικότητα σε κλίνες αυξήθηκε και η δημοτική αρχή προς τιμήν του μετονόμασε το νοσηλευτικό ίδρυμα σε «Κουτλιμπάνειο και Τριανταφύλλειο Γενικό Νοσοκομείο Λαρίσης».
Εκτός αυτών υπήρξαν κατά καιρούς και άλλοι ελάσσονες δωρητές του Νοσοκομείου. Βλέπετε, υπήρξε εποχή κατά την οποία η ευεργεσία αποτελούσε ένα πεδίο άμιλλας μεταξύ εύπορων ανθρώπων. Σήμερα…
[1]. Ο Νεόφυτος Γ’ Πετρίδης καταγόταν από την Κωνσταντινούπολη. Γεννήθηκε το 1826 στο προάστιο Θεραπειά, φοίτησε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και ακολούθησε τον ιερατικό κλάδο. Τον Ιούλιο του 1854 εκλέχθηκε επίσκοπος Φαναριοφερσάλων, την επισκοπή της οποίας ποίμανε συνολικά επί 13 χρόνια. Το 1867 προβιβάσθηκε μητροπολίτης Σερρών και μετά από οκτώ χρόνια, τον Αύγουστο του 1875, μετατέθηκε στη Μητρόπολη Λαρίσης, όπου διαδέχθηκε τον Ιωακείμ Κρουσουλούδη, έναν φωτισμένο ιεράρχη.
[2]. εφ. «Σάλπιγξ», Λάρισα, φύλλο της 4ης Φεβρουαρίου του 1901. Από το αρχείο του Θανάση Μπετχαβέ.
Από τον Νίκο Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com
