Συνολικά 138 ιπτάμενοι αεροπόροι πολέμησαν γενναία σε όλα τα πεδία των μαχών και έπεσαν υπέρ πατρίδος ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι οι 100 απ΄αυτούς εισήλθαν στις τάξεις της Π.Α. ως Υπαξιωματικοί.
Όλοι τους πολέμησαν με απαράμιλλο θάρρος και ηρωισμό και έθεσαν τις βάσεις της σύγχρονης Πολεμικής Αεροπορίας. Η Π.Α. τη δεκαετία του 1930 ήταν στα σπάργανα και ξεκίνησε να γράφει λαμπρές σελίδες δόξας, ηρωισμού και προσφοράς προς την πατρίδα πολεμώντας ισχυρούς και υπέρτερους αντιπάλους. Δεν είχε την πολυτέλεια να οργανωθεί αποτελεσματικά ως όπλο. Σχεδόν με την ίδρυσή της το 1931 κλήθηκε να πολεμήσει πλάι στα εμπειροπόλεμα σώματα του στρατού ξηράς και του ναυτικού που συνέθεταν έως τότε τις Ε.Δ. της χώρας.
Παρ’ όλα αυτά οι Έλληνες αξιωματικοί και υπαξιωματικοί αεροπόροι με πίστη ακλόνητη και αφοσίωση στο ιερό καθήκον της ιστορικής κληρονομιάς του έθνους, με ελλιπή ή και στοιχειώδη εκπαίδευση και με πενιχρά μέσα πολέμησαν λυσσαλέα τον εχθρό και κατάφεραν συντριπτικά πλήγματα στην ισχύ του καθορίζοντας σε μεγάλο βαθμό το έπος του ‘40. Χρησιμοποίησαν το αεροπλάνο ακόμα και ως καμικάζι αναπτερώνοντας το ηθικό του λαού και προκαλώντας τον θαυμασμό εχθρών και «φίλων».
Την 2α Νοεμβρίου 1940 μια αρχικά άνιση (αριθμητικά) μάχη μετατρέπεται σε εποποιία. Σε αυτό το γεγονός συμβάλλει η πράξη του Υποσμηναγού Μαρίνου Μητραλέξη, ο οποίος αφού έχει "αδειάσει" τα πυρομαχικά του πάνω στο τρικινητήριο ιταλικό βομβαρδιστικό, δεν αρκείται σε αυτό (καθώς δεν καταρρίπτεται) και προβαίνει σε εμβολισμό, καταστρέφοντας το πηδάλιο της "ουράς" του ιταλικού βομβαρδιστικού, χρησιμοποιώντας την έλικα του αεροσκάφους του. Το ιταλικό σκάφος μπαίνει σε περιδίνηση και συντρίβεται στο έδαφος. Το εκπληκτικό αυτό περιστατικό γίνεται αμέσως γνωστό στον ελληνικό και ξένο Τύπο και ανεβάζει στα ύψη το ηθικό και την υπερηφάνεια της Αεροπορίας μας.
Στις 18 Νοεμβρίου 1940 ο Επισμηνίας χειριστής, Γρηγόριος Βαλκανάς ενεπλάκη σε αερομαχία με Ιταλικά αεροπλάνα διώξεως στην περιοχή Ιβάν της Αλβανίας, ΒΑ της Κορυτσάς. Όταν εξαντλήθηκαν όλα τα πυρομαχικά του, έπεσε με το αεροπλάνο του πάνω σε ένα ιταλικό καταδιωκτικό με αποτέλεσμα και τα δύο αεροπλάνα μαζί με τα πληρώματά τους να πιάσουν φωτιά και να καούν. Σύμφωνα με την μαρτυρία του Μοιράρχου του, Επισμηναγού Γρηγόριου Θεοδωρόπουλου, ο Βαλκανάς θέλοντας να μιμηθεί το κατόρθωμα του Μαρίνου Μητραλέξη, μετά την εξάντληση των πυρομαχικών του, έπεσε πάνω σε ιταλικό βομβαρδιστικό, σύγκρουση από την οποία δεν υπήρχαν επιζώντες.
Είχαν προηγηθεί στις 30 Οκτωβρίου 1940 η θυσία του Υποσμηναγού πυροβολητή Ευάγγελου Γιάνναρη, πρώτου πεσόντα αξιωματικού του Β’ΠΠ και την ίδια μέρα η θυσία του χειριστή Υποσμηναγού, Λάζαρου Παπαμιχαήλ και του πυροβολητή Επισμηνία, Κωνσταντίνου Γεμενετζή, πρώτου πεσόντα μονίμου υπαξιωματικού του Β’ΠΠ.
Από την έναρξη του πολέμου έως και τη λήξη των επιχειρήσεων του 1940-1941 είχαμε 52 πεσόντες ήρωες αεροπόρους, 18 αξιωματικοί και 34 υπαξιωματικοί ή αξιωματικοί προέλευσης υπαξιωματικών. Ξεχωριστή θέση στον πάνθεον των ηρώων κατέχει ο Επισμηνίας Γεώργιος Μόκκας καθώς υπήρξε ο μοναδικός Έλληνας πιλότος που κατέρριψε γερμανικό βομβαρδιστικό «Στούκας» και ο τελευταίος νεκρός αεροπόρος κατά τις επιχειρήσεις του 1940-41 που έπεσε στην τελευταία και πιο μεγαλειώδη αερομαχία στον ελληνικό ουρανό που έμεινε στην ιστορία σαν η «Αερομαχία των Τρικάλων».
Κατά τη διάρκεια της κατοχής 18 αεροπόροι εκτελέστηκαν για την αντιστασιακή τους δράση από τους Γερμανούς. Ξεχωριστή μορφή ο Αντισμήναρχος επ' ανδραγαθία Κωνσταντίνος Περρίκος. Προ της εκτελέσεώς του είπε τα εξής προς τους παριστάμενους Γερμανούς:
«Δεν αισθάνομαι τίποτα εναντίον σας. Εσείς κάνατε το καθήκον σας. Ομοίως έκανα κι εγώ το δικό μου. Είμαι Έλληνας αξιωματικός της Αεροπορίας- Υποσμηναγός. Σας ευχαριστώ πολύ». Οι παριστάμενοι Γερμανοί αξιωματικοί εχαιρέτισαν άπαντες στρατιωτικώς. Ολίγον προ της εκτελέσεώς του ανεφώνησε «Ζήτω η Ελλάς!».
Αξιωματικοί και υπαξιωματικοί όλων των προελεύσεων και κατηγοριών είπαν για άλλη μια φορά στους επίδοξους κατακτητές «Μολών Λαβέ» και δαφνοστεφανώθηκαν ηρωικώς μαχόμενοι υπέρ πατρίδος και ελευθερίας «τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι». Δυστυχώς οι περισσότεροι απ’ αυτούς δεν τιμήθηκαν από την πολιτεία ανάλογα με το τίμημα της προσφορά τους προς την πατρίδα.
Ιερή παρακαταθήκη αποτελεί για όλους όσοι φορούν την τιμημένη στολή του Έλληνα αεροπόρου ο αλτρουισμός, η συναδελφική αλληλεγγύη, το αξεπέραστο ομαδικό πνεύμα και η ανδρεία που επέδειξαν στα πεδία των μαχών για να δηλώσει ο Τσώρτσιλ «στο εξής δεν θα λέμε ότι οι Έλληνες πολεμούν σαν ήρωες, αλλά ότι οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες».
Τιμή και δόξα σε όλους τους Αξιωματικούς, Αξιωματικούς εξ Υπαξιωματικών, Υπαξιωματικούς, έφεδρους Αξιωματικούς-Υπαξιωματικούς και Σμηνίτες για τη μεγάλη προσφορά τους προς την πατρίδα και το έθνος.
Από τον Κωνσταντίνο Λιούτα
* Ο σγος ε.α. Κων/νος Λιούτας είναι πρόεδρος ΕΑΑΑ/Παραρτήματος Λάρισας
