Η απελευθέρωση του Ρίμινι από την 3η Ελληνική Ορεινή Ταξιαρχία

Ο διοικητής της 3ης Ορεινής Ταξιαρχίας Ρίμινι Ταξίαρχος Θρασύβουλος Τσακαλώτος, μετά του Επιτελάρχου της Ταξιαρχίας Συνταγματάρχου Γερασίμου Λάμαρη

 Του αντιπτεράρχου (Ι) ε.α Χρήστου Βάγια- επίτιμου πρόεδρου της ΕΑΑΑ/
ν. Λάρισας Εκπρόσωπου των Αποφοίτων της Σχολής Ικάρων/ν. Λάρισας

Αφιερωμένο, ως ελάχιστο φόρο τιμής, στους ένδοξους ήρωες πεσόντες αξιωματικούς και οπλίτες της μάχης του Ρίμινι στις 21 Σεπτεμβρίου 1944, οι οποίοι με την ανδρεία τους στα πεδία των μαχών έγραψαν χρυσές σελίδες δόξας στην πολεμική Ιστορία του Έθνους μας κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το Ρίμινι είναι μια πόλη της Ιταλίας, στο διαμέρισμα Εμίλια Ρομάνα. Έχει πληθυσμό περίπου 150.000 κατοίκους. Βρίσκεται στο κεντρικό τμήμα της χώρας, στις δυτικές ακτές της Αδριατικής. Είναι σημαντικό οικονομικό κέντρο της περιοχής. Διαθέτει βιομηχανίες επίπλων, υφασμάτων, υποδημάτων, ναυπηγεία κ.ά. Παράλληλα, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα τουριστικά θέρετρα της Ιταλίας. Στην πόλη του Ρίμινι σώζονται πολλά ρωμαϊκά μνημεία, ανάμεσα στα οποία μια μεγάλη αψίδα στο σημείο όπου κατά την παράδοση ο Καίσαρας προσαγόρευσε το στρατό του μετά τη διάβαση του ποταμού Ρουβίκωνα, καθώς και μια πέτρινη γέφυρα, που αποτελείται από πέντε τόξα και χτίστηκε από τον Τιβέριο. Σώζονται επίσης ερείπια τειχών, μεσαιωνικοί ναοί (ναός του Αγίου Φραγκίσκου, 15ου αι.) και περίφημα μεσαιωνικά μέγαρα. Ας θυμηθούμε όμως παρακάτω την περίφημη μάχη του Ρίμινι. ΙστορικO της 3ης ΕλληνικHς
ΟρεινHς ΤαξιαρχIας
Η μάχη του Ρίμινι είναι η Στρατιωτική αναμέτρηση του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, κατά την οποία βοήθησε τα μέγιστα στην τελική νίκη των συμμαχικών δυνάμεων και δοξάστηκε ο Ελληνικός Στρατός. Η μάχη διεξήχθη από τις 13 έως τις 21 Σεπτεμβρίου 1944 επί Ιταλικού εδάφους, στο πλαίσιο της Συμμαχικής Επιχείρησης Ελαία η οποία είχε ως αντικειμενικό σκοπό τη διάσπαση της λεγόμενης «Γοτθικής Αμυντικής Γραμμής», που είχαν συμπτύξει οι υποχωρούντες Γερμανοί. ΣυγκρOτηση της 3ης ΕλληνικHς
ΟρεινHς ΤαξιαρχIας
Η 3η Ελληνική Ορεινή Ταξιαρχία συγκροτήθηκε στο Λίβανο την 1η Ιουλίου 1944 με Διοικητή τον Συνταγματάρχη Θρασύβουλο Τσακαλώτο (1897-1989), θείο του Υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη, έχοντας δύναμη 3.377 ανδρών, εκ των οποίων 205 ήταν Αξιωματικοί και 89 Ανθυπασπιστές.
Μετά την κατάληψη της Ρώμης από τα συμμαχικά στρατεύματα 4 Ιουνίου 1944, οι Γερμανικές δυνάμεις που στάθμευαν στην Ιταλία συμπτύχθηκαν επί της «Γοτθικής Αμυντικής Γραμμής», που εκτεινόταν από την Πίζα έως το Ρίμινι στις ακτές της Αδριατικής. Την εκτέλεση της «Επιχείρησης Ελιά» ανέλαβαν η 5η Αμερικανική Στρατιά υπό τον αντιστράτηγο Μαρκ Κλαρκ στον δυτικό τομέα και η 8η Βρετανική Στρατιά υπό τον Αντιστράτηγο σερ Όλιβερ Λις στον ανατολικό τομέα, ο οποίος εκτεινόταν έως την Αδριατική Θάλασσα.Η ΜεταφορA της 3ης ΕλληνικHς
ΟρεινHς ΤαξιαρχIας στην ΙταλIα
Στην 8η Βρετανική Στρατιά είχε ενταχθεί η 3η Ελληνική Ορεινή Ταξιαρχία, αποτελούμενη από 3 τάγματα πεζικού. Η Ταξιαρχία αφίχθη με το Ολλανδικό υπερωκεάνιο «Ρουίς» στον Τάραντα της Ιταλίας στις 11 Αυγούστου 1944 προ-ερχόμενη από Χάιφα όπου και τέθηκε υπό τις διαταγές του Νεοζηλανδικού Σώματος του Στρατηγού Φρέϋμπεργκ.
Τη 19η Αυγούστου 1944 η Ταξιαρχία άρχισε να μετακινείται από Τάραντα προς Βορρά διανύοντας 650 χλμ. εντός του Ιταλικού εδάφους και φθάνοντας στο Σπολέτο την 26η Αυγούστου, όπου και στρατοπέδευσε. Η ΕIσοδος της 3ης ΕλληνικHς
ΟρεινHς ΤαξιαρχIας στον ΑγΩνα
Η μάχη άρχισε στις 25 Αυγούστου 1944 και είχε τη μορφή ενός «ελιγμού τανάλιας» από τη Βρετανική 8η Στρατιά και την Αμερικανική 5η Στρατιά εναντίον της 10ης και της 14ης Γερμανικής Στρατιάς. Μαζί με τη Βρετανική Στρατιά αγωνίζονταν δυνάμεις από τον Καναδά, τη Νέα Ζηλανδία, αλλά και η 3η Ελληνική Ορεινή Ταξιαρχία.
Την 5η Σεπτεμβρίου 1944 η Ταξιαρχία μεταστάθμευσε στην περιοχή Σάντα Μαρία-Πιετραφίτα όπου και ετέθη υπό τις διαταγές της 5ης Καναδικής Τεθωρακισμένης Μεραρχίας, ως εφεδρεία αυτής.
Στις 9 Σεπτεμβρίου 1944 αρχίζει η συμμετοχή της Ελληνικής Ταξιαρχίας στις επιχειρήσεις.
Τη νύχτα της 8ης προς 9η Σεπτεμβρίου 1944 η Ταξιαρχία αντικατέστησε την ευρισκόμενη στην πρώτη γραμμή 3η Καναδική Ταξιαρχία αναλαμβάνοντας την αμυντική αποστολή της. Σταθμός Διοικήσεως της Ταξιαρχίας ορίστηκε η περιοχή του Ριτσιόνε στο Ρίμινι. Το ίδιο βράδυ, αλλά και στις 10 Σεπτεμβρίου, η Ταξιαρχία βρέθηκε κάτω από εχθρικά πυρά, τα οποία απέκρουσε επιτυχώς.
Τη νύχτα της 14ης προς 15η Σεπτεμβρίου 1944 και ώρα 02.00, άρχισε η γενική επίθεση της Ταξιαρχίας με την υποστήριξη του 3ου Συντάγματος Πεδινού Πυροβολικού και όλμων, δια τριών Ταγμάτων της και είχε ως αντικειμενικό σκοπό την κατάληψη της πόλης του Ρίμινι. Οι Γερμανοί αμύνονταν σθεναρώς, αλλά η Ελληνική επίθεση υπήρξε θυελλώδης. Η ΜAχη του ΡIμινι
Στις 15 Σεπτεμβρίου οι άνδρες του Τσακαλώτου επιτέθηκαν στο αεροδρόμιο του Ρίμινι, το οποίο κατέλαβαν μετά από τριήμερη μάχη. Ο δρόμος για το Ρίμινι πλέον ήταν ανοιχτός. Στις 4:30 μ.μ. της 20ης Σεπτεμβρίου το 2ο Τάγμα της 3ης Ορεινής Ταξιαρχίας ανέτρεψε τη Γερμανική αντίσταση και τις πρωινές ώρες της 21ης Σεπτεμβρίου εισήλθε πρώτο στο Ρίμινι, όπου ύψωσε την Ελληνική σημαία στο Δημαρχείο της πόλης. Ακολούθησαν ευθύς αμέσως το 1ο και το 3ο Τάγμα.
Ο Τρίτος Λόχος του 3ου Τάγματος, με Λοχαγό τον Νικόλαο Αποστολάκη, έφτασε πρώτος μέσα στο Ρίμινι. Την 07.45 ώρα ο Δήμαρχος της πόλης παρέδωσε το Ρίμινι στο 3ο Τάγμα με επίσημο πρωτόκολλο που συντάχθηκε στην Ελληνική, Ιταλική και Αγγλική γλώσσα.
Το πρωτόκολλο παράδοσης ανέφερε τα εξής:    
«Εν Σάντα Μαρία σήμερον την 21η του μηνός Σεπτεμβρίου, ημέρα της εβδομάδος Πέμπτη του 1944 και ώραν 07.30, η κάτωθι υπογεγραμμένη επιτροπή αποτελούμενη εκ των Μπορτόνι Γκομπέριο ως Προέδρου, Μπορτόνι Ρομίλο και Ντελ Πράτο Μπάντζιο ως μελών, απάντων μελών του αντιφασιστικού κόμματος απελευθέρωσης της Πόλεως, παρουσια-σθέντες εις τας προπορευομένας Ελληνικάς δυνάμεις, ήτοι εις τον Διοικητήν 2ου Λόχου/ 3ου Τάγματος της 3ης Ελληνικής Ορεινής Ταξιαρχίας, Λοχαγόν Αποστολάκη Μιχαήλ παραδίδομεν την πόλιν του Ρίμινι άνευ όρων εις τας Ελληνικάς Δυνάμεις. Στις Ελληνικές Δυνάμεις επαφίεται εν λευκώ η τήρησις της τάξεως και η προστασία του πληθυσμού».
Οι συνολικές απώλειες της Ελληνικής Ταξιαρχίας στις 9 ημέρες που διάρκεσε η Μάχη του Ρίμινι ανήλθαν συνολικά σε 432 αναλυτικά: 116 νεκροί (10 αξιωματικοί και 106 οπλίτες) και 316 τραυματίες (23 αξιωματικοί και 293 οπλίτες).
Οι επί 44 ημέρες σκληροί πολεμικοί αγώνες της Ταξιαρχίας στο Ιταλικό έδαφος είχαν ως αντίτιμο τη θυσία 146 νεκρών αξιωματικών και οπλιτών και 310 τραυματιών.
Οι 116 εκ των νεκρών Ηρώων της Ταξιαρχίας ενταφιάστηκαν και αναπαύονται στην φιλόξενη Ιταλική γη του Ελληνικού αυτού Κοιμητηρίου του Ριτσιόνε στο Ρίμινι. Την 6η προς 7η Νοεμβρίου 1944 η Ταξιαρχία, αφού επιβιβάστηκε στο ατμόπλοιο (Αλκαντάρα), από το λιμάνι του Τάραντα και με τη συνοδεία του Αντιτορπιλικού (Πίνδος), επέστρεψε στην Ελλάδα έπειτα από την επιτυχημένη συμμετοχή της στο πλευρό των συμμάχων στις πολεμικές επιχειρήσεις του Ιτα-λικού μετώπου.
Η Μάχη του Ρίμινι έχει χαρακτηρισθεί ως η μεγαλύτερη μάχη από υλικής πλευράς που έγινε ποτέ σε Ιταλικό έδαφος. Πάνω από 1.200.000 άνδρες έλαβαν μέρος σε αυτή τη μάχη, που έληξε με νίκη των Συμμάχων, παρότι δεν επιτεύχθηκε η αποφασιστική διάσπαση του μετώπου στην οποία ήλπιζαν. Σύμφωνα με έναν από τους διοικητές της βρετανικής 8ης Στρατιάς, τον σερ Όλιβερ Λις, «Η Μάχη του Ρίμινι ήταν μία από τις σκληρότερες της 8ης Στρατιάς, συγκρίσιμη με τη Μάχη του Ελ Αλαμέιν, του Μάρεθ και του Μόντε Κασσίνο».
Ο Διοικητής των Συμμαχικών Στρατευμάτων, σε έκθεση του με τον τίτλο οι Σύμμαχοι Στρατοί στην Ιταλία από τις 3 Σεπτεμβρίου 1943 μέχρι τις 12 Δεκεμβρίου 1944, σημειώνει για τη δράση της 3ης Ελληνικής Ορεινής Ταξιαρχίας τα εξής: « Στις 20 Σεπτεμβρίου, έπειτα από πάλη χωρίς ελπίδα, εκκαθαρίσθηκε το Σαν Φορτουνάτο και στη διάρκεια της νύχτας οι Έλληνες, υπό τη Διοίκηση της 1ης Καναδικής Μεραρχίας, εισήλθαν στο Ρίμινι. Η επιτυχία αυτή είχε τόσο έγκαιρα λαμπρύνει τα πεπρωμένα της ηρωικής αυτής χώρας, η Ελλάδα που ήταν η μόνη μαχόμενη σύμμαχος στο πλευρό μας σε στιγμές ζοφερές και γιατί μία νέα νίκη στην Ιταλία είχε προστεθεί στη δόξα που αποκτήθηκε στα βουνά της Αλβανίας».
 Για τη μεγάλη νίκη της 3ης ορεινής Ταξιαρχίας στη μάχη του Ρίμινι, απονεμήθηκε στις Σημαίες των Ταγμάτων της, ο Ταξιάρχης του Αριστείου Ανδρείας και η ίδια έλαβε την τιμητική ονομασία «Ταξιαρχία Ρίμινι».
Ο υπογράφων αυτό το άρθρο, νιώθω τιμή και υπερηφάνεια διότι το 1988 - 1991 που υπηρετούσα με το βαθμό του Σμηνάρχου τότε, ως Ακόλουθος Αμύνης, στην Ελληνική Πρεσβεία στην Ρώμη, εισηγήθηκα την ανακαίνιση και τον εκσυγχρονισμό εκ βάθρων του μνημείου πεσόντων του Ρίμινι το οποίο κοσμεί την ομώνυμη πόλη και θυμίζει στους αμέτρητους επισκέπτες την πολεμική αρετή των Ελλήνων.Η φετινH 74η επEτειος
της μAχης του ΡIμινι
Προς τιμή των ηρώων νεκρών του Ριτσιόνε, κάθε χρόνο το ΓΕΕΘΑ την τελευταία Κυριακή του Σεπτεμβρίου εκτελεί Επιμνημόσυνη Δέηση στο χώρο του Ελληνικού επιβλητικού κοιμητηρίου του Ριτσιόνε. Όπως κάθε χρόνο στην φετινή εκδήλωση θα παραστούν Βετεράνοι πολεμιστές καθώς και αντιπροσωπείες του ΓΕΕΘΑ–ΓΕΣ-ΓΕΝ-ΓΕΑ, Εκπρόσωπος της ΑΕ Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, ο διοικητής της 3ης Μ/Κ ΤΑΞ. ΠΕΖΙΚΟΥ (ΡΙΜΙΝΙ), Αντιπροσωπείες Αξιωματικών των Ιταλικών Ε.Δ, οι Πολιτικές και Στρατιωτικές αρχές της περιοχής Ρίμινι, Εκπρόσωποι Ενώσεων Αποστράτων Αξιωματικών, Εκπρόσωποι Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων και Αδελφοτήτων Ιταλίας, ο ΑΚΑΜ της Ελλάδας στη Ρώμη, συγγενείς, φίλοι, σχολεία της και εκδρομείς από την Ελλάδα.
Ας είναι αιώνια η μνήμη όλων των αθάνατων ηρώων νεκρών τις 3ης Ορεινής Ταξιαρχίας Ρίμινι.