Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη από ψηλά και απεικονίζει την βορειοδυτική πλευρά με την ταράτσα του 404 Γενικού Στρατιωτικού Νοσοκομείου της Λάρισας. Η φωτογραφία αυτή εντοπίσθηκε στο βιβλίο του στρατιωτικού ιατρού Γεωργίου Κωνσταντίνου με τον τίτλο: «Η ιστορία των Στρατιωτικών Νοσοκομείων στη Νεότερη Ελλάδα», στις σελίδες 312-320 του οποίου περιγράφεται το 404 ΓΣΝ της πόλεώς μας[1].
Η πόλη μας λόγω της σπουδαίας γεωπολιτικής θέσεως την οποία κατέχει, ευρισκόμενη στο κέντρο μιας ευρύτερης περιοχής, υπήρξε ανέκαθεν τόπος συγκέντρωσης μεγάλου αριθμού στρατιωτικών δυνάμεων και έδρα ανώτατων διοικητικών σχηματισμών. Επομένως η ανάγκη όπως υποστηριχθούν υγειονομικά όλες αυτές οι μεγάλες στρατιωτικές μονάδες που εδρεύουν εδώ, καθιστούσε επιτακτική την παρουσία στην περιοχή μαςμεγάλου στρατιωτικού νοσοκομείου. Στην σύγχρονη ιστορία της μετά την απελευθέρωση του 1881,η πόλη μας φιλοξένησε πολλά στρατεύματα, φίλια και εχθρικά (τα τελευταία στον πόλεμο του 1897 και την περίοδο της κατοχής), όμως αμιγή στρατιωτικά νοσηλευτήρια δεν υπάρχει καμιά μαρτυρία ότι υπήρξαν. Σε αναγκαίες περιπτώσεις απλώς χρησιμοποιούσαν πτέρυγες του Δημοτικού (Κουτλιμπάνειου) Νοσοκομείου και διάφορα δημόσια ή ιδιωτικά κτίρια (Διδασκαλείο, αρχοντικό Σκαλιώρα, κ.ά.).
Μόνον στις αρχές της πρώτης δεκαετίας του 20ου αιώνα εντοπίζουμε προσπάθειες για την δημιουργία ενός μεγάλου και σύγχρονου στρατιωτικού νοσοκομείου στη Λάρισα. Διαβάζουμε στην εφημερίδα «Μικρά»της Λάρισας, της 11ης Φεβρουαρίου του 1910 : « Την εβδομάδα ταύτην περατούται η εν τω ενταύθα γραφείω του Μηχανικού Θεσσαλίας, εκπόνησιςτου σχεδίου του αναγερθησομένου εν τη πόλει μας Στρατιωτικού Νοσοσκομείου. Τούτο θα ανεγερθή εν τω χώρω όπου ήτο μέχρι τούδε η πυριτιδαποθήκη Αρναούτ, θα στοιχίση περί τας 300.000 δραχμών και θα πληροί δεόντως άπαντας τους όρους ενός τελείου νοσοκομείου».Όμως το 1912 οι προετοιμασίες κατασκευής του νοσοκομείου διακόπηκαν για δύο περίπου δεκαετίεςλόγω διαφόρων πολεμικών γεγονότων (βαλκανικοί πόλεμοι, Α΄ παγκόσμιος πόλεμος,η παρουσία των στρατευμάτων της Αντάντ στα γεγονότα του 1917, η εκστρατεία της Μικράς Ασίας και η επακολουθήσασα τραγωδία του 1922, με όλες τις συνέπειές της, υπήρξαν οι κύριες αφορμές της διακοπής της ανέγερσης).
Μετά το 1930 επαναλήφθηκαν οι εργασίες ανέγερσης του μεγάλου στρατιωτικού νοσοκομείου, που είχαν διακοπεί για είκοσι περίπου χρόνια. Το 1934 ολοκληρώθηκαν οι βασικές εργασίες στο υπό ανέγερση οίκημα και οι προσωρινές εγκαταστάσεις του στρατιωτικού νοσοκομείου, που βρισκόταν μέχρι τότε στην περιοχή του σημερινού Α.Τ.Α., μεταφέρθηκαν στο καινούριο, το οποίο εγκαινιάσθηκε επίσημα το 1936. Ονομάστηκε «Β΄ ΣτρατιωτικόνΝοσοκομείον», επειδή λειτουργούσε αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση των υγειονομικών αναγκών του Β΄ Σώματος Στρατού, το οποίο είχε τότε έδρα του τη Λάρισα και κάλυπτε στρατιωτικά τη Θεσσαλία, τη Δυτική Μακεδονία και το νομό Φθιώτιδας. Την περίοδο εκείνη το νοσοκομείο αυτό θεωρείτο το μεγαλύτερο στρατιωτικό νοσοκομείο όχι μόνον του ελληνικού, αλλά και του βαλκανικού χώρου. Στους ευρύχωρους και υψηλούς θαλάμους του αναπτύσσονταν με ευκολία 170 κλίνες.
Από το 1940 και μετά το στρατιωτικό νοσοκομείο της Λάρισας ακολουθεί από κοντά τις τύχες της χώρας μας. Κατά τις γερμανικές αεροπορικές επιδρομές τον Μάρτιο του 1941 βομβαρδίστηκε, όπως και όλη η πόλη, χωρίς όμως να υποστεί σοβαρές υλικές ζημιές. Με την είσοδο των γερμανικών στρατευμάτων στη Λάρισα το νοσοκομείο επιτάχθηκε, περιήλθε στα στρατεύματα κατοχής και σε όλη τη διάρκεια της κατοχής λειτούργησε σαν γερμανικό στρατιωτικό νοσοκομείο με ανεπτυγμένα πολλά τμήματα.
Το 1945, μετά την αποχώρηση των στρατευμάτων κατοχής, επαναλειτούργησε με την επωνυμία «404 ΓενικόνΣτρατιωτικόνΝοσοκομείον Λαρίσης», ο δε χώρος στον οποίο περικλείεται το νοσοκομείο ονομάσθηκε «Στρατόπεδο Κωνσταντίνου Πετρόπουλου»[2]. Η πενταετία 1945-1950 ήταν η περίοδος με τη μεγαλύτερη κίνηση και πληρότητα λόγω του εμφυλίου πολέμου. Το 1951 τη διεύθυνση του νοσοκομείου ανέλαβε ο αρχίατρος τότε Δημήτριος Παλιούρας, ο οποίος κατόρθωσε μια άγονη έκταση πίσω από το κτίριο του νοσοκομείου να τη μετατρέψει στο υπέροχο πάρκο του Αγίου Αντωνίου, μέσα στο οποίο έστησε και το μνημείο των πεσόντων Θεσσαλών υγειονομικών.
Σε όλη τη μακροχρόνια πορεία του το νοσοκομείο δεν άλλαξε την κτιριακή του μορφή. Όπως φαίνεται και στη φωτογραφία, είναι ένα απέραντο επίμηκες, στερεό κτίριο, με λιτή εξωτερική εμφάνιση, ενώ εσωτερικά διαθέτει ευρείς θαλάμους νοσηλείας, απέραντους διαδρόμους, χειρουργεία, εργαστήρια και φιλοξενούνται διάφορες ιατρικές ειδικότητες. Η παρουσία του στολίζει το δυτικό τμήμα της πόλεως, ενώ τα τελευταία χρόνια το πάρκο του αγίου Αντωνίου παραχωρήθηκε από το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης στον Δήμο Λαρισαίων για δημοτική χρήση. Στο πάνω μέρος της φωτογραφίας διακρίνονται οι πολυώροφες οικοδομές που βρίσκονται ανατολικά του νοσοκομείου, επί της Λεωφόρου Πολυτεχνείου, ενώ δεξιά μόλις αχνοφαίνεται το κτίριο της 1ης Στρατιάς και μπροστά του εκτείνεται ευρύχωρη αυλή με ανθοστόλιστο κήπο.
--------------------------------------
[1]. Στην εντόπιση του βιβλίου και της φωτογραφίαςμε βοήθησε ο καλός φίλος Γεώργιος Γραβάνης.
[2]. Βλέπε: Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Ο επίατρος Κωνσταντίνος Πετρόπουλος και ο τραγικός θάνατός του, εφ. ¨Ελευθερία», Λάρισα, φύλλο της 30ης Σεπτεμβρίου 2015.
Νίκος Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com
