Γράφει ο Δημήτρης Βάλλας
Η επιχείρηση που θεωρήθηκε σαν μία από τις πιο καθοριστικές μάχες που δόθηκαν στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο δεν είχε απλά τον χαρακτηρισμό «άκρως απόρρητη» (top-secret), αλλά «υπέρ-άκρως απόρρητη» (ultra-secret) και τελικά από εκεί πήρε το όνομά της και έγινε γνωστή σαν επιχείρηση-ULTRA!
Το πεδίο της μάχης κανείς δεν θα μπορούσε να το φανταστεί, καθώς ουσιαστικά ο πόλεμος εξελίσσονταν με φόντο ένα ειδυλλιακό τοπίο μέσα στο πάρκο Μπλέτσλεϊ κοντά στο Κέμπριτζ στην Αγγλία!
Η Ultra λοιπόν, ήταν η επιχείρηση που οργάνωσαν οι Βρετανοί τότε για την αποκωδικοποίηση των κρυπτογραφημένων ραδιομηνυμάτων ή μηνυμάτων τηλετύπου των δυνάμεων του Άξονα.
Οργανώθηκε έτσι μια ειδική υπηρεσία, η “Κυβερνητική Σχολή Κωδικών και Κρυπτογραφίας”, η οποία, ύστερα από προσωπικές παρεμβάσεις και ενέργειες του επικεφαλής της υπηρεσίας αντικατασκοπείας του Βρετανικού Ναυαρχείου Σερ Χιού Σίνκλαιρ στεγάστηκε στο Μπλέτσλεϊ Παρκ.
Η «σχολή» επανδρώθηκε με ειδικούς κρυπτολόγους, γλωσσολόγους και άλλους ειδικούς με τον απαραίτητο εξοπλισμό – κυρίως κεραίες λήψης – εγκαταστάθηκε αρκετά μακριά από το κτήριο του Μπλέτσλεϊ Παρκ ώστε να μη δίνει στόχο σε ενδεχόμενους βομβαρδισμούς.
Βασικός της στόχος ήταν η αποκρυπτογράφηση των εχθρικών διαβιβάσεων και ιδιαίτερα της εξαιρετικής συσκευής κρυπτογράφησης , της θρυλικής Enigma που τότε οι Γερμανοί χρησιμοποιούσαν για τις επικοινωνίες με τις μονάδες τους στο μέτωπο.
…Στα χνάρια του ανθρώπου που έσπασε τον κωδικό Enigma θα βρεθούμε για λίγο σήμερα ιχνηλατώντας τιμής ένεκεν τη ζωή και το έργο ενός μεγάλου μαθηματικού που έγινε θρύλος και ταινία, αλλά και λοιδορήθηκε για τις ιδιαιτερότητες του με αποτέλεσμα να αυτοκτονήσει περιφρονημένος, δαγκώνοντας ένα μήλο βουτηγμένο στο κυάνιο!
…Λονδίνο, άνοιξη 1940. Ένας νεαρός μαθηματικός μπαίνει στο δωμάτιο 40 του Μπλέτσλεϊ Παρκ, στην Υπηρεσία Σημάτων και Κωδικών SIGINT με στόχο να σπάσει τους γερμανικούς κώδικες επικοινωνίας και το διαβόητο Enigma...
Η κατάσταση για τη Βρετανία είναι τραγική, αφού οι Γερμανοί είχαν σπάσει τον αγγλικό κώδικα μετάδοσης σημάτων και με τις πληροφορίες που αποσπούσαν βύθιζαν τα πλοία του αγγλικού στόλου το ένα μετά το άλλο.
Ο νεαρός Άλαν Τιούρινγκ ενσωματώνεται εύκολα στην ομάδα και μέσα σε λίγο διάστημα καταφέρνει να σπάσει τον κώδικα της Λουφτβάφε. Έτσι εξουδετερώνεται ο ραδιοφάρος Knickebein, που κατηύθυνε τα γερμανικά βομβαρδιστικά στην Αγγλία καθιστώντας ανενεργή την επιχείρηση «Θαλάσσιος Λέων».
Σύντομα ο Τιούρινγκ είναι σε θέση να σπάει με ευκολία τους γερμανικούς κώδικες επικοινωνίας χρησιμοποιώντας ένα πρώιμο είδος υπολογιστή. Και οι Άγγλοι είναι πλέον σε θέση να γνωρίζουν τα σχέδια του εχθρού.
Γεννημένος στο Λονδίνο το 1912, ο Τιούρινγκ σε ηλικία 13 ετών αποδεικνύεται μεγάλο ταλέντο στα μαθηματικά, αν και τα γραπτά του χαρακτηρίζονταν από τους καθηγητές «ακατάστατα και πρόχειρα». Στην εφηβεία θα ανακαλύψει και την ομοφυλοφιλική του ταυτότητα όπου θα ερωτευθεί και ένα συμμαθητή του. Λίγους μήνες αργότερα ο φίλος του πεθαίνει από φυματίωση. Η απώλεια του θα προκαλέσει σοκ στον νεαρό Τιούρινγκ ο οποίος θα οδηγηθεί στον αθεϊσμό.
Μετά το σχολείο γίνεται δεκτός στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, με την αποφοίτησή του δέχεται τη θέση του καθηγητή μαθηματικής λογικής μέχρι τη στιγμή που ξεσπά ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος.
H φήμη του θα τον οδηγήσει μαζί με μαθηματικούς, πρωταθλητές σκακιού και αιγυπτιολόγους στην ομάδα του Μπλέτσλεϊ Παρκ. Εκεί, ο ρόλος του Τιούρινγκ υπήρξε καθοριστικός στην αποκωδικοποίηση των γερμανικών σημάτων.
Σ' αυτή τη διαδικασία μέγιστη ήταν η συμβολή της αλλόκοτης μηχανής Τιούρινγκ. Η μηχανή αυτή, έμοιαζε με γραφομηχανή και αποτέλεσε τον πρόδρομο του σύγχρονου υπολογιστή. Η συσκευή ήταν ικανή με τη βοήθεια αλγορίθμων να λύσει όλα τα προβλήματα που μπορούσαν υποθετικά να τεθούν. Λειτουργούσε με το να επεξεργάζεται πληροφορίες που αναγράφονταν σε μια κορδέλα, θεωρητικά άπειρου μήκους. Η διαδικασία αυτή αποτελούσε κατά τον Τιούρινγκ αναπαραγωγή της ανθρώπινης λογικής. Θεωρητικά, ανάλογα με την κορδέλα που επεξεργαζόταν, το μηχάνημα μπορούσε να κάνει υπολογισμούς, να παίζει σκάκι ή να ζωγραφίζει εικόνες.
Επιστρέφοντας στο Κέιμπριτζ, ο Τιούρινγκ πίστευε ότι θα απολάμβανε την ήρεμη ακαδημαϊκή ζωή. Όμως το νεοϊδρυθέν Τμήμα Μαθηματικών του Βρετανικού Εργαστηρίου Φυσικής του προτείνει να κατασκευάσει την πρώτη αληθινή «μηχανή Τιούρινγκ», την ονομαζόμενη ACE (Automatic Computing Engine). Στη συνέχεια θα εγκατασταθεί στο Μάντσεστερ, δεχόμενος πρόταση για την κατασκευή της ενός «υπολογιστή» όπως τον περιέγραφε ο ίδιος σε ένα δημοσίευμά του το 1939. Ο Τιούρινγκ ήταν υπερβολικά αισιόδοξος σχετικά με τις μελλοντικές εξελίξεις στον χώρο της τεχνητής νοημοσύνης. «Μια μέρα οι κυρίες θα βγάζουν τους υπολογιστές τους βόλτα στο πάρκο και θα λένε η μία στην άλλη: «Δεν θα πιστέψεις τι είπε σήμερα το πρωί ο μικρός μου υπολογιστής», συνήθιζε να λέει.
Η ζωή του όμως υπήρξε τραγική. Στο Μάντσεστερ, ύστερα από ληστεία, ομολογεί στην αστυνομία ότι διατηρούσε ερωτική σχέση με έναν από τους υπόπτους. Σε μια κοινωνία που η ομοφυλοφιλία ήταν κακούργημα, ο Τιούργινκ δικάζεται και γλιτώνει τη φυλάκιση στο παρά πέντε. Ωστόσο υποβλήθηκε σε σειρά εμβολιασμών με θηλυκές ορμόνες που σαν στόχο είχαν να καταστείλουν την ερωτική του επιθυμία.
Στις 7 Ιουνίου 1954, μην έχοντας άλλες αντοχές, αποφασίζει να αυτοκτονήσει σε ηλικία 42 ετών, τρώγοντας ένα μήλο βουτηγμένο σε υδροκυάνιο. Λέγεται ότι αργότερα η Apple , προς τιμήν του μεγάλου μαθηματικού που έσπασε τους γερμανικούς κώδικες καθιέρωσε σαν σήμα της το …δαγκωμένο μήλο!
Ας είναι κι έτσι!!
