Αυτές τις ημέρες έγινε γνωστή από τις στήλες της «Ελευθερίας» η πρωτοβουλία του Ελληνο-Βρετανικού Συνδέσμου Λάρισας να στηθεί η προτομή του στρατηγού Σκαρλάτου Σούτσου σε κάποια πλατεία της πόλεως. Ήταν ο επικεφαλής των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων οι οποίες απελευθέρωναν τμηματικά τις διάφορες περιοχές της Θεσσαλίας το καλοκαίρι του 1881. Για τηΛάρισα η προσωπικότητά του αποτελεί μια εμβληματική μορφή, καθώς είναι ο πρώτος ανώτερος εκπρόσωπος της ελληνικής πολιτείας, ο οποίος πάτησε έπειτα από 458 χρόνια σκλαβιάς τα χώματα της ελεύθερης Λάρισας. Επομένως η πρωτοβουλία του Ελληνο-Βρετανικού Συνδέσμου πρέπει να υποστηριχθεί ομοθυμαδόν.
Όμως ιστορικά δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Σκαρλάτος Σούτσος επισκεπτόταν τη πόλη μας. Την άνοιξη του 1834 τμήμα του Βαυαρικού Εκστρατευτικού Σώματος[1] με επικεφαλής τον στρατηγό ChristianvonSchmaltz, επικουρούμενο και από Έλληνες στρατιωτικούς, βρισκόταν στην περιοχή τους Λαμίας, κοντά στα σύνορα με την τουρκοκρατούμενη τότε Θεσσαλία, για τακτική επιθεώρηση των ελληνικών στρατευμάτων. Αιφνιδίως διατάχθηκε από την κρατική εξουσία ο vonSchmaltz μαζί με το επιτελείο του και ένα ολιγομελές στρατιωτικό σώμα, να μεταβεί με μυστική αποστολή στη Λάρισα για συνομιλίες με τον πασά τους πόλεως, γύρω από άμεσα και σημαντικά θέματα τα οποία αφορούσαν τους δύο χώρες και βρίσκονταν από καιρό σε εκκρεμότητα. Την ελληνική αντιπροσωπεία αποτελούσαν εκτός από τον στρατηγό vonSchmaltz, ο υπασπιστής του λοχαγός MaxvonAbel, ο λοχαγός των Γενικών Επιτελών Σκαρλάτος Σούτσος, ο υπολοχαγός των ιππέων κόμης Taufkirchen, ένας στρατιωτικός ιατρός και τμήμα έφιππων λογχοφόρων, οι οποίοι φρόντιζαν για την προστασία της αποστολής κατά τη διαδρομή.
Τα μέλη τους ελληνικής αποστολής έφθασαν στη Λάρισα μέσω Δομοκού και έγιναν δεκτά από τους τουρκικές αρχές με επικεφαλής τον Μουσταφά Νουρή πασά, με επισημότητα και με εξαιρετικές στρατιωτικές τιμές. Μεταξύ των μελών τους ελληνικής αποστολής που έφθασε στη Λάρισα ήταν και ο Βαυαρός Ludwig Koellnberger. Γεννημένος στο Saltzburg της Αυστρίας το 1811, είχε μεγαλώσει σε φιλελληνικό περιβάλλον, γι’ αυτό και σε ηλικία 22 ετών, τον Ιούνιο του 1833,πήρε την απόφαση να έλθει στη Ελλάδα όπου ενσωματώθηκε στο Επικουρικό Βαυαρικό Εκστρατευτικό Σώμα. Υπηρέτησε σαν αξιωματικός στον ελληνικό στρατό μέχρι το 1838. Κατά την πενταετή παραμονή του στη χώρα μας, αποτύπωσε σε σχέδια και εικόνες ότι θεωρούσε αξιοσημείωτο, μεταξύ των οποίων και την επίσκεψή του στη Λάρισα, από την οποία κατέγραψε πέντε στιγμιότυπα[2]. Οι τίτλοι των σχεδίων αυτών έχουν ως εξής: Α).Άφιξις εις Λάρισαν. Β).Υποδοχή υπό του πασά. Γ). Επιθεώρησις.Δ). Τουρκικά στρατεύματα εις Λάρισαν κατά το 1834. Ε). Εικονική μάχη εις την πλατείαν γυμνασίων εν Λαρίση.
Ο Σκαρλάτος Σούτσος απεικονίζεται και στις τέσσερες από τις πέντε υδατογραφίες του Koellnberger. Η σημερινή μας εικόνα έχει τον τίτλο «Υποδοχήυπό του πασά». Στην υδατογραφία αυτή αποθανατίζεται η εθιμοτυπική επίσκεψη της ελληνικής αποστολής στον πασά της Λάρισας η οποία όπως φαίνεται έγινε με μεγάλη επισημότητα. Έξω από την πύλη του Διοικητηρίου ο Μουσταφά Νουρή πασάς με τους επιτελείς του αναμένουν την άφιξή της. Καθώς ο στρατηγός vonSchmalz και οι υπόλοιποι αξιωματικοί και στρατιώτες φθάνουν έφιπποι και προσεγγίζουν την πύλη καθοδηγούμενοι από κάποιον γραφικό Τούρκο τελετάρχη, ένοπλη στρατιωτική τουρκική φρουρά, παρατεταγμένη κατά μήκος της διαδρομής και μέσα στην αυλή του Διοικητηρίου, παρουσιάζει όπλα. Ο στρατηγός χαιρετά, ο πασάς υποκλίνεται και ένα ετερόκλητο πλήθος κόσμου, μεταξύ των οποίων και δύο ιερείς, παρακολουθούν με θαυμασμό και περιέργεια την τελετή της υποδοχής. Πίσω από τον vonSchmalz, ακολουθεί ο υπασπιστής του λοχαγός Maxvon Abel και αμέσως μετά καβάλα στο σκούρο άλογο ο λοχαγός Σκαρλάτος Σούτσος. Το Διοικητήριο στο βάθος αποτυπώνεται επιβλητικό, μεγάλο, διώροφο, με εξώστες σε όλο το μήκος της πρόσοψης και στους δύο ορόφους, κατάλληλα διακοσμημένο και γεμάτο κόσμο.
Καθώς οι υδατογραφίες του Koellnbergerχαρακτηρίζονται ως ερασιτεχνικές, απλοϊκές και άτεχνες, τα ατομικά χαρακτηριστικά των φυσιογνωμιών υστερούν και είναι υποτονικά, ενώ από την αποτύπωση του περιβάλλοντος χώρου βλέπουμε καθαρά ότι απουσιάζει σε μεγάλο βαθμό η αντικειμενικότητα. Το γεγονός αυτό μας δίνει το δικαίωμα να δεχθούμε ότι τα σχέδια δεν έγιναν επί τόπου κατά τη στιγμή που συνέβησαν και αυτό είναι φυσικό, αφού και ο ίδιος ο ζωγράφος αποτελούσε μέρος του τελετουργικού της υποδοχής, κατά την οποία συνέβησαν τα απεικονιζόμενα γεγονότα
Πάντως, παρά την αμφισβητούμενη αντικειμενικότητά τους, τα χαρακτικά αυτά αποτελούν πέντε καταγραμμένα ιστορικά στιγμιότυπα, τα οποία εμπλουτίζουν σε κάποιο βαθμό τις γνώσεις μας από την τουρκοκρατούμενη Λάρισα κατά την άνοιξη του 1834.
----------------------------------
[1]. Τον Ιανουάριο του 1833 αποβιβάσθηκε στην πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, που τότε ήταν το Ναύπλιο, ο νέος βασιλιάς των Ελλήνων, ο νεαρός Όθων. Οι στρατιωτικοί επιτελείς του, παράλληλα με τον τακτικό στρατό δημιούργησαν και το λεγόμενο «Επικουρικό Βαυαρικό Εκστρατευτικό Σώμα». Η στρατιωτική αυτή μονάδα αποτελείτο από 5.400 ξένους εθελοντές, στην πλειοψηφία τους Βαυαρούς, οι οποίοι καθώς ήταν πολύ καλά εκπαιδευμένοι και κατάλληλα εξοπλισμένοι, αποτέλεσαν το πρότυπο των Ενόπλων Δυνάμεων του νέου κράτους.
[2]. Παπασπύρου-Καραδημητρίου Ευθυμία. Εικόνες από την Ελλάδα, 1833-1838. Υδατογραφίες του HansHanke, από το έργο του LudwigKoellnberger. Αθήνα (2000).
