Του Μ.Ε.Λαγκουβάρδου
Αδελφοί, βρώμα ημάς ου παρίστησι τω Θεώ.
Ούτε αν φάγωμεν περισσεύομεν ούτε εάν μη
φάγωμεν υστερούμεθα. Α’ Κορ. 8:8
Δεν είναι ανάγκη να παγιδέψεις τον εαυτό σου στο ποδόσφαιρο ή στο αλκοόλ για να φτιάξεις το κέφι σου τα φθινοπωρινά πληκτικά απογεύματα, ευγενικέ αναγνώστη. Αναρωτήθηκες ποτέ, γιατί πλήττεις; Δεν φταίνε τα απογεύματα. Και το πιο πληκτικό απόγευμα δεν μας πειράζει όταν είμαστε παρέα με τους φίλους μας. Δεν φταίει λοιπόν η πλήξη του απογεύματος. Φταίει το αδιάφορο ή ακόμα και εχθρικό περιβάλλον στο οποίο είμαστε αναγκασμένοι να ζούμε.
Αναρωτιέται κανείς τι μπορεί να κάνει, αφού το περιβάλλον είναι αυτό που είναι και καμιά δύναμη δεν μπορεί να το αλλάξει. Οι μόνοι που μπορούμε ίσως να αλλάξουμε, είμαστε εμείς. Πράγματι μπορούμε να αλλάξουμε τη στάση μας απέναντι στην αδιαφορία και στην εχθρότητα που μας περιβάλλει. Φυσικά όχι πολεμώντας το περιβάλλον μας. Όσο πολεμούμε την αδιαφορία και την εχθρότητα τόσο περισσότερο μας πληγώνει. Ο μόνος τρόπος είναι η προσευχή υπέρ των εχθρών μας. Τίποτα δεν μπορεί να αντισταθεί στην προσευχή υπέρ των εχθρών. Προσευχηθείτε υπέρ των εχθρών, λέει το Ευαγγέλιο, για να θεραπευθείτε. Απόδειξη πως και η χειρότερη αδιαθεσία, εξαφανίζεται, όταν συναντάμε τους φίλους μας. Ο μόνος τρόπος να αλλάξουμε το αδιάφορο και το εχθρικό περιβάλλον για να πάψει να μας πληγώνει είναι η προσευχή.
Πήγε κάποιος σε ένα Γέροντα ασκητή και τον ρώτησε τι να κάνει για να σωθεί. Ο Γέροντας του απάντησε: Να μην εξευτελίσεις κανέναν και θα σωθείς. Τι σημαίνουν τα λόγια αυτά του Γέροντα; Ο Γέροντας γνώριζε καλά την φθοροποιό δράση των λογισμών της κακίας. Είναι ολόκληρη επιστήμη. Αξίζει να διαβάσεις στη Φιλοκαλία, το έργο του Αγίου Κασσιανού του Ρωμαίου «Περί των οκτώ της κακίας λογισμών».
Η ψυχολογία του βάθους, πολύ αργότερα από τους Πατέρες της Εκκλησίας, διατύπωσε με ψυχολογικούς όρους τη θεωρία της για την απώθηση και για την προβολή των λογισμών της κακίας. Χιλιάδες χρόνια πριν οι Προφήτες και ο ίδιος ο Κύριος δίδαξαν τη θεραπεία των λογισμών της κακίας με την εξομολόγηση. Τι βλέπεις το κάρφος στον οφθαλμό του αδελφού σου και δεν βλέπεις το δικό σου δοκάρι;
Κάθισα μόνος μου γεμάτος σκέψεις και αισθήματα. Με αυτόν τον στίχο αρχίζει ένα ωραίο ποίημα του Κινέζου ποιητή και ασκητή Χαν Σαν, που έζησε τον έκτο αιώνα στην Κίνα. Η παράδοση λέει πως όταν ο Χαν Σαν άκουγε κάτι που δεν του άρεσε, δεν το έβαζε μέσα στην καρδιά του, δεν το απωθούσε και δεν το πρόβαλε στους άλλους. Έτρεχε κατ’ ευθείαν στην πηγή και ξέπλενε τα αυτιά του από αυτό που άκουσε. Φυσικά δεν ερμηνεύουμε κατά γράμμα αυτό που έκανε ο αρχαίος Κινέζος ποιητής. Δεν ξέπλενε τα αυτιά του από το αδιάφορο ή το εχθρικό, αλλά ξέπλενε την καρδιά του από τους ακάθαρτους λογισμούς του. Να μην πάει κανείς να πλύνει τα αυτιά του από αυτά που ακούει στην τηλεόραση!
Η σημερινή κατάσταση, όπως θα έλεγε η μακαρίτισσα η γιαγιά μου Βασιλική, εκ Δεσκάτης Γρεβενών, «δεν έχει φιλογμό», δηλαδή είναι ανεκδιήγητη, ανεπίδεκτη «φιλολογισμού». Ο ποιητής Σεφέρης υπέφερε από τα σπασμένα αγάλματα. Εμείς υποφέρουμε από την αρρωστημένη κουλτούρα των τοκογλύφων που από χρεώστες των λαών γίνονται διώκτες τους και απαιτούν ανύπαρκτα χρέη. Αλλά δεν θέλουν χρήματα γιατί όλα τα χρήματα του κόσμου είναι δικά τους, αφού αυτοί τα εκδίδουν και αυτοί εκτιμούν την αξία τους και το ύψος των τόκων που πληρώνουν οι λαοί που δεν έχουν ιδέα της πονηρίας τους. Θέλουν την ελευθερία των λαών για να τους κάνουν όλους δούλους. Αυτή είναι η ανοησία τους. Οι δούλοι δεν είναι ούτε δημιουργικοί ούτε αποδοτικοί.
Πάντα μου έκανε εντύπωση πώς μιλάμε οι Έλληνες όταν συναντούμε τους φίλους μας στο δρόμο. Πώς μιλάμε επιγραμματικά για αυτό που μας απασχολεί. Λες και ετοιμαζόμαστε από πριν για τις τυχαίες συναντήσεις μας στο δρόμο. Αν υπήρχε κάποιος που να μπορεί να ενώσει τον κόσμο αυτόν που είναι εναντίον των τοκογλύφων, θα τον ακολουθούσα, είπε ο φίλος που συνάντησα στην Παπαναστασίου, μόλις βγήκα από το σπίτι μου, το πρωί.
Κατά την άποψη του φίλου μου αυτά που λείπουν τώρα από την χώρα μας είναι οι ηγέτες και η ενότητα. Πώς μπορεί να εμφανιστεί ο ηγέτης που θα εκφράσει τους πόθους και τις επιθυμίες του λαού; Στην Ιστορία οι ηγέτες αναδείχθηκαν όταν κάποιο βαθύτερο αίτημα του λαού έγινε συνείδηση όλου του κόσμου. Άραγε ο κόσμος δεν ξέρει τι θέλει; Η άγνοια αυτή επικρατεί οπωσδήποτε στην κυρίαρχη σκέψη. Από μια άποψη αυτό είναι καλό. Ευτυχώς που επικρατεί η άγνοια του πολυτιμότερου αγαθού, γιατί οι ισχυροί της γης θα κατέστρεφαν ό,τι πολυτιμότερο υπάρχει. Παράδειγμα η προσευχή. Όταν κατάλαβε το υπουργείο της Παιδείας ότι η κοινή προσευχή είναι πολύτιμη,, προσπαθεί να την καταργήσει στα σχολεία.
Ο συνάδελφός μου Γεώργιος, φοβόταν την αμνησία σαν τον μεγαλύτερο εχθρό του, ενώ ποτέ δεν τον άκουσε κανείς να παραπονεθεί για την βαριά αρρώστια που υπέφερε. Ό,τι δεχόμαστε με την ελεύθερη βούλησή μας, δεν μας στενοχωρεί όσο δυσάρεστο κι αν είναι. Όταν ο Γεώργιος ξεχνούσε κάτι, δεν μπορούσε να ησυχάσει. Έπρεπε να το θυμηθεί αμέσως. Αν τύχαινε να ξεχάσει κάτι το βράδυ, έχανε τον ύπνο του. Τύχαινε να μου τηλεφωνήσει στις δύο η ώρα μετά τα μεσάνυχτα, για να του πω κάτι που ξέχασε. Μια φορά με ξύπνησε τα χαράματα γιατί δεν θυμόταν το όνομα του πατέρα κάποιου συναδέλφου. Είχε μείνει άγρυπνος όλη τη νύχτα: « Ρε Μόσχο, πώς τον λένε τον πατέρα του Ζ.;» Ευτυχώς το ήξερα και έτσι ο δύστυχος κοιμήθηκε λίγες ώρες. Ο φίλος μου τώρα έφυγε. Αν ζούσε θα του έλεγα να προσευχηθεί υπέρ της αμνησίας του!
