Από τον Κώστα Μαντζίκο
Η λογοθεραπεία είναι ένας τομέας, ο οποίος μπορεί να βοηθήσει αρκετά τα αυτιστικά παιδιά.
Βέβαια έχουν δημιουργηθεί από παλιά διάφορες παρανοήσεις σχετικά με τον κλασσικό αυτισμό. Λέγεται ότι τα αυτιστικά παιδιά, τα οποία δεν έχουν Asperger, δεν αναπτύσσουν καθόλου ομιλία. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει. Το αν θα μιλήσει ένα αυτιστικό παιδί εξαρτάται από τις στάσεις και αντιλήψεις που επικρατούν τόσο στο οικογενειακό και στο σχολικό όσο και στο λογοθεραπευτικό περιβάλλον. Ο λόγος του αυτιστικού παιδιού μπορεί να καλλιεργηθεί με πολλούς τρόπους, όπως τη μουσική, τη μουσικοκινητική αγωγή, τη γυμναστική, τη νοηματική γλώσσα, το παιχνίδι, τα colour cards κ.ά. Αυτό που χρειάζεται ένα αυτιστικό παιδί και από τα τρία περιβάλλοντα είναι η αποδοχή, η αγάπη, το ενδιαφέρον, η κατανόηση και η υπομονή. Δεν χρειάζεται το αυτιστικό παιδί να πιέζεται. Εκείνο απλά θέλει εσύ να παρατηρείς, να μαθαίνεις πώς σκέφτεται, πώς δρα, πώς βλέπει τα πράγματα γύρω του και με βάση αυτά να το εκπαιδεύσεις.
Η λογοθεραπεία είναι ένας κλάδος που ασχολείται με την πρόληψη, την πρόγνωση, τη διάγνωση και την αποκατάσταση, καθώς και τη μελέτη των διαταραχών που παρουσιάζονται στο λόγο, στην ομιλία, στη φωνή, στη σίτιση-κατάποση και στην επικοινωνία. Σε ένα λογοθεραπευτικό κέντρο εφαρμόζονται test για τη διάγνωση αυτών των διαταραχών, τη διαφοροδιάγνωση και την αξιολόγηση του λόγου και της ομιλίας των παιδιών και των ενηλίκων. Οι λογοθεραπευτικές συνεδρίες πάντα είναι ατομικές και η θεραπευτική παρέμβαση καθορίζεται πάντα με γνώμονα τις ανάγκες του κάθε ατόμου. Η λογοθεραπεία είναι πολύ σημαντική για ένα ευρύ φάσμα διαταραχών που παρουσιάζουν πολλοί άνθρωποι όπως: Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή, Αυτισμός. Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής ή και Υπερκινητικότητα, Δυσλεξία, Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες, Ειδική Γλωσσική Διαταραχή, Βαρηκοΐα – Κώφωση, Αρθρωτικές Διαταραχές, Φωνολογικές Διαταραχές, Καθυστέρηση στην Ανάπτυξη του Λόγου, Τραυλισμός, Διαταραχές Φωνής, Νοητική Υστέρηση, Εγκεφαλική Παράλυση, Δυσαρθρία, Δυσπραξία, Αφασία, κ.ά.
Η Αγγλίδα πρωτοπόρος του αυτισμού, ψυχίατρος, γιατρός, ιδρύτρια του National Autistic Society στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και αυτή που εισήγαγε τον όρο «Σύνδρομο Asperger» το 1981, Lorna Wing, αναφέρει στο αξιόλογο βιβλίο της «The Autistic Spectrum: A Guide for Parents and Professionals», ότι τα προβλήματα που παρουσιάζουν τα αυτιστικά παιδιά στο λόγο τους είναι πάρα πολύ συνηθισμένα, αλλά οι βασικές βλάβες επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιείται η γλώσσα για επικοινωνία και όχι απλά τη δομή της γλώσσας. Οι λογοθεραπευτές, οι οποίοι ενδιαφέρονται, ώστε να αναπτυχθούν οι επικοινωνιακές και κοινωνικές δεξιότητες των αυτιστικών παιδιών, όπως της κατανόησης και της χρήσης όλων των μεθόδων της επικοινωνίας, έχουν να κάνουν μια πολύτιμη συνεισφορά. Ως δάσκαλοι στα σχολεία, μπορούν να δουλέψουν απευθείας με τα παιδιά και να καθοδηγήσουν τους δασκάλους και τους γονείς με ποιους τρόπους να βελτιώσουν τις κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες των αυτιστικών παιδιών. Επίσης, οι λογοθεραπευτές βοηθούν σημαντικά, επειδή ασχολούνται με το σφαιρικό τρόπο συμπεριφοράς του παιδιού και όχι απλώς με το λόγο. Αν όμως, υπάρξει μια περιορισμένη άποψη της θεραπείας του λόγου, η οποία αγνοεί την υπόλοιπη συμπεριφορά του παιδιού, μπορεί να οδηγήσει σε λάθος συμπεράσματα.
Βασικός στόχος των λογοθεραπευτών που εργάζονται σε ειδικά σχολεία είναι να αξιολογούν με επιστημονικό τρόπο, καθώς και με επιστημονικές μεθόδους τις ανάγκες των αυτιστικών παιδιών για λογοθεραπεία. Μέσω αυτών των επιστημονικών τεχνικών-μεθόδων θα μπορέσουν να δημιουργήσουν ένα ειδικό πρόγραμμα λογοθεραπευτικής παρέμβασης, σε συνάρτηση με το υπόλοιπο σχολικό πρόγραμμα του παιδιού.
Μετά την αξιολόγηση ο λογοθεραπευτής βοηθάει το αυτιστικό παιδί στο να κατανοεί τις αλληλεπιδράσεις που δέχεται από το περιβάλλον του (κοινωνική κατανόηση), στην ενίσχυση της προσοχής και του ακουστικού ερεθίσματος, στην ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του παιχνιδιού, στη κατανόηση των εκφράσεων του προσώπου, καθώς και στις κινήσεις των χεριών, στη χρήση των εκφράσεων της επικοινωνίας (π.χ. ομιλία, γραπτός λόγος, εικόνες, σύμβολα) και στις κοινωνικές δεξιότητες.
Και τέλος, ο λογοθεραπευτής πρέπει να συνεργάζεται και να ενημερώνει σωστά το υπόλοιπο διδακτικό προσωπικό του σχολείου για την εξέλιξη του παιδιού. Καλό είναι να μην ενημερώνει μόνο το διδακτικό προσωπικό του σχολείου, αλλά και τους γονείς του αυτιστικού παιδιού. Ο λόγος που πρέπει να γίνεται αυτό είναι επειδή μονάχα έτσι θα εξασφαλιστεί η επιτυχία της συνεργασίας λογοθεραπευτή - διδακτικού προσωπικού - γονέων- αυτιστικού παιδιού.
Ο Κώστας Μαντζίκος είναι φοιτητής Ειδικής Αγωγής και συγγραφέας
