«Απαγορεύεται το καπνίζειν»! Θυμάστε αυτή την επιγραφή με το... επιβλητικό απαρέμφατο, που τη βλέπαμε να μας «κλείνει το μάτι» απειλητικά σε κάθε χώρο ή συγκοινωνιακό μέσο που υποτίθεται ότι δεν έπρεπε να καπνίζουμε; Θα το θυμάστε οπωσδήποτε οι μεγαλύτεροι εξ ημών. Παρά την απαγορευτική εντολή θα θυμάστε ότι όλοι καπνίζαμε αδιαφορώντας! Ε, να μου το θυμηθείτε, σε λίγο καιρό που θα γενικευθούν τα μέτρα κατά του Καπνίσματος – αν εφαρμοστούν τελικά – ότι όλοι θα εξακολουθήσουν να καπνίζουν και πάλι σαν να μην συμβαίνει τίποτα! Όπως άλλωστε καπνίζουν εκείνες τις «Παγκόσμιες Ημέρες κατά του καπνίσματος» αδιαφορώντας για τις επιστημονικές ανακοινώσεις και τις προτροπές που τις συνοδεύουν.
«Αυστηρά μέτρα» και κινδυνολογία για να πειστούν οι καπνιστές να κόψουν το τσιγάρο, τα είδαμε και τ΄ ακούσαμε αμέτρητες φορές ως τώρα. Αποτέλεσμα δεν είδαμε. Λέτε να μας λύσουν το πρόβλημα τα πρόστιμα και τα επιτίμια; Δεν ξέρω αν θα καταφέρουν έτσι να περιορίσουν αυτή τη βλαβερή συνήθεια των Νεοελλήνων, που θεωρούνται οι πιο αρειμάνιοι καπνιστές της Ευρώπης, αλλά σίγουρα θα ξελασπώσουν κάπως τα κρατικά ταμεία!
Τα απαγορευτικά μέτρα και οι επιστημονικές και άλλες επίσημες ανακοινώσεις φαίνεται να έχουν ενδιαφέρον ως δείγματα αφύπνισης της Πολιτείας απέναντι στο κρίσιμο πρόβλημα του καπνίσματος και λιγότερο ως μέτρα που επιβάλλουν κανόνες και απαγορευτικές διατάξεις γι΄ αυτή τη βλαβερή συνήθεια. Διότι η ραγδαία και ανεμπόδιστη - ως τώρα – εξάπλωση του καπνίσματος οφείλεται κατά κύριο λόγο στις πράξεις, στις παραλείψεις και στην ανοχή του κράτους και δευτερευόντως στην άγνοια και την αδιαφορία των πολιτών.
Είναι πρόβλημα αν υπάρχει σε ολόκληρη τη χώρα ένας καπνιστής που να μπορεί να ισχυριστεί ειλικρινά ότι τον ωφελεί το κάπνισμα. Είναι πρόβλημα επίσης αν υπάρχουν καπνιστές που να μπορούν να ισχυριστούν αξιόπιστα ότι το κάπνισμα ούτε τους ωφελεί ούτε τους βλάπτει. Απεναντίας οι καπνιστές, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, γνωρίζουν ότι το τσιγάρο υποσκάπτει την υγεία τους και οι περισσότεροι βλαστημούν την ώρα που το πρωτόπιασαν και μέμφονται την Πολιτεία που δεν τους... το κόβει (!) απαγορεύοντας την καλλιέργεια καπνού και τις εισαγωγές ή «πουλώντας τα καπνά στο εξωτερικό» ή «κλείνοντας τις καπνοβιομηχανίες»...κ.λπ. Ωστόσο κανείς δεν το κόβει παρά τις συστάσεις και τα όποια μέτρα. Διότι είναι γνωστό ότι υπάρχουν απαγορευτικά μέτρα κατά του καπνίσματος και στη χώρα μας μόνο που αδρανούν και δεν εφαρμόζονται. Και είναι επίσης γνωστό ότι νόμοι και αποφάσεις που παραβιάζονται από το σύνολο σχεδόν των πολιτών, τελικά καθίστανται ανεφάρμοστοι.
Ίσως όμως πτοηθούν, όσοι είναι υπέρ του καπνίσματος, από τα πρόστιμα. Αλλά πρόστιμα υπάρχουν και για τις τροχαίες παραβάσεις όπως και για σωρεία άλλων παραβιάσεων και παρανομιών χωρίς να πτοείται ουδείς.
Δεν θέλω να γίνω προάγγελος δυσάρεστων εξελίξεων στην προσπάθεια αυτή της Πολιτείας να «κόψει το τσιγάρο», από τους Νεοέλληνες, αλλά είναι γεγονός ότι η δαιμονοποίησή του δεν οδήγησε ποτέ πουθενά. Παρά την κινδυνολογία για τις συνέπειες του καπνίσματος η κατανάλωση τσιγάρων τριπλασιάστηκε την τελευταία δεκαετία αντί να μειωθεί και οι βιομήχανοι τρίβουν τα χέρια τους απο το νέο διαφημιστικό κόλπο!
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς σοφός για να καταλάβει ότι το απαγορευμένο είναι πιο επιθυμητό και κυρίως για τους νέους, για τους οποίους η απαγόρευση λειτουργούσε πάντα ως πρόκληση.
Η κοινωνική αυτή πληγή στάθηκε ισχυρότερη και από τους πιο βίαιους κοινωνικούς μετασχηματισμούς. Κανένα κοινωνικο – πολιτικό σύστημα, κανένα καθεστώς, ούτε και θρησκεία ακόμη, δεν κατόρθωσε να ξεριζώσει την πληγή του καπνού (όπως και του αλκοολισμού).
Το κάπνισμα σαν κοινωνική πληγή το συντηρούν οι παράγοντες που συντηρούν όλες τις κοινωνικές πληγές: Η αδιαφορία του λαού, η κερδοσκοπία, η ανοχή της Πολιτείας και η αδιαφορία της πνευματικής ηγεσίας. Η κερδοσκοπία φυσικά δεν είναι του αγρότη καπνοκαλλιεργητή. Η κερδοσκοπία είναι του καπνέμπορου, του καπνοβιομήχανου και του κράτους. Ναι, του κράτους που πάντα υπολόγιζε τα έσοδα από τη φορολογία των τσιγάρων, όπως και των ποτών. Πρώτα οι φόροι κι ύστερα η υγεία! Βλέπετε το κράτος αρέσκεται να... εκποιεί τις κοινωνικές πληγές και να τις μετουσιώνει σε χρήμα.
Η ανοχή του κράτους είναι το μαχαίρι που ξύνει την πληγή και τη συντηρεί. Και η ευθύνη του δεν εξαντλείται στα κατά καιρούς μέτρα που εξαγγέλλονται και δεν εφαρμόζονται ή στις συστάσεις που γίνονται και το ίδιο το κράτος δεν εφαρμόζει. Και μη νομίζετε ότι με τη μείωση του καπνίσματος και την επόμενη μείωση της κατανάλωσης τσιγάρων, θα χάσει το κράτος. Ό,τι θα χάσει απο τη φορολογία των τσιγάρων – που φυσικά θα την αυξήσει - επιδιώκει να το κερδίσει στο πολλαπλάσιο από τα πρόστιμα που θα επιβάλει.
Τέλος η αδιαφορία της πνευματικής ηγεσίας αποτελεί κι αυτή ανασχετικό παράγοντα σε κάθε απόπειρα αλλαγής νοοτροπίας και κατεστημένης αντίληψης για το τσιγάρο και το κάπνισμα.
Στον τόπο μας εκτός από πολλούς γονείς καπνίζουν και οι εκπαιδευτικοί, οι γιατροί, οι ιερείς, ακόμη και πολλοί αρχιερείς! Τι να διδάξουν λοιπόν στη νεολαία – με τον τρόπο ζωής τους – άλλο από το κάπνισμα;
Τα αυστηρά μέτρα κατά του καπνίσματος δεν έχουν πολλές ελπίδες να αποδώσουν και τώρα, παρά όσο απέδωσαν τις άλλες φορές, αν δεν ξυπνήσουν και δεν αντιδράσουν οι πολίτες, οι κοινωνικοί φορείς, τα ιδρύματα κ.λπ.
Τα «δρακόντεια μέτρα», οι απαγορεύσεις, οι ποινές και τα πρόστιμα θα πέσουν στο κενό ή θα ευνοήσουν την παρανομία, όσο θα υπάρχουν η κερδοσκοπία, η ανοησία και η σκοπιμότητα.
