Οι ευρωεκλογές δεν ανεβάζουν και δεν ρίχνουν κυβερνήσεις. Δείχνουν, όμως, με πειστικό τρόπο τις διαθέσεις των Ευρωπαίων πολιτών. Ακόμη και το γεγονός ότι οι μισοί ψηφοφόροι δεν κάνουν καν τον κόπο να πάνε να ψηφίσουν, δεν αλλοιώνει την εκτίμηση για την κυρίαρχη τάση. Παρόλο που κατά τεκμήριο αυτοί που απέχουν ανήκουν στην πλευρά των ηττημένων, η αποχή τους υποδηλώνει ότι βρίσκονται ταυτόχρονα σε φάση αποξένωσης από το κόμμα τους και ότι δεν ικανοποιούνται από την πολιτική του, άρα καθόλου βέβαιο δεν είναι αν ή τι θα ψηφίσουν τις επόμενες βουλευτικές εκλογές.
Η ετυμηγορία των Ευρωπαίων την περασμένη εβδομάδα ήταν σαφέστατη. Δεν επιδέχεται δεύτερη ερμηνεία: οι λαοί της Ευρώπης αποφάνθηκαν ότι θέλουν να τους κυβερνούν τα κόμματα της Δεξιάς! Στη φάση αυτή της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης δεν εμπιστεύονται τη σοσιαλδημοκρατία ή την Αριστερά, που υποτίθεται ότι είναι οι παρατάξεις που γνωρίζουν καλύτερα από κάθε άλλον τις αδυναμίες του καπιταλισμού και έχουν τη συνταγή θεραπείας των αδυναμιών αυτών ή τη μέθοδο υπέρβασης του συστήματος αυτού καθ’ αυτού.
Σε 27 χώρες - μέλη της Ε.Ε. έγιναν εκλογές, μόνο σε... 3 (!) νίκησαν τα σοσιαλιστικά κόμματα, παίρνοντας υψηλότερο ποσοστό από τις προηγούμενες ευρωεκλογές - στην Ελλάδα, στη Σλοβακία και στη Μάλτα.
Παντού σχεδόν οι σοσιαλδημοκράτες σαρώθηκαν. «Είναι ένα πολύ πικρό, πολύ θλιβερό βράδυ», δήλωσε τα μεσάνυχτα της περασμένης Κυριακής ο Γερμανός Μάρτιν Σουλτς, πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας των σοσιαλιστών στο Ευρωκοινοβούλιο. «Πρέπει κανείς να δέχεται ό,τι του δίνουν οι ψηφοφόροι», πρόσθεσε τόσο απογοητευμένος, ώστε η «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε» τον χαρακτήρισε σαρκαστικά... «καταβρεγμένο σκυλάκι της αγκαλιάς».
ΣΟΒΑΡΕΣ ΑΝΑΚΑΤΑΤΑΞΕΙΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ
Ακόμη χειρότερο για τους σοσιαλιστές είναι το γεγονός πως οι ευρωεκλογές έδειξαν ότι και τα τρία σοσιαλιστικά κόμματα που έχουν απομείνει να κυβερνούν χώρες της «παλιάς» Ε.Ε. των «15» της Δυτικής Ευρώπης, πιθανότατα θα έχουν απομακρυνθεί από την εξουσία πριν από την ερχόμενη άνοιξη.
Οι Εργατικοί του Γκόρντον Μπράουν καταποντίστηκαν στο χαμηλότερο ποσοστό τους εδώ και... έναν αιώνα (!), παίρνοντας μόλις 15,3%. Ήρθαν τρίτοι, πίσω και από το... εξωκοινοβουλευτικό (!) στην εθνική Βουλή Κόμμα της Ανεξαρτησίας και όλα δείχνουν πως δεν έχουν καμία ελπίδα παραμονής στην εξουσία, καθώς οι βουλευτικές εκλογές θα γίνουν το αργότερο ως του χρόνου το Μάιο.
Πολύ νωρίτερα θα εκδιωχθούν, κατά τα φαινόμενα, οι Πορτογάλοι σοσιαλιστές. Εκεί οι βουλευτικές εκλογές θα γίνουν τον Οκτώβριο και το γεγονός ότι το ποσοστό τους κατακρημνίστηκε στο 27% από το 46% των προηγούμενων εκλογών, μάλλον δεν τους αφήνει σοβαρά περιθώρια ελπίδων.
Αντιθέτως, θεωρητικά τουλάχιστον, έχει ο τρίτος της παρέας, ο Ισπανός σοσιαλιστής πρωθυπουργός Χοσέ Λουίς Ροντρίγκεθ Θαπατέρο. Το κόμμα του έχασε 5 εκατοστιαίες μονάδες και έτσι έμεινε 3,7 μονάδες πίσω από το Λαϊκό Κόμμα της Δεξιάς. Ως τον επόμενο Μάρτιο που θα γίνουν οι βουλευτικές εκλογές, ο Θαπατέρο μπορεί να ελπίζει ότι ίσως κατορθώσει να αντιστρέψει το ρεύμα. Για την ώρα, πάντως, οι σοσιαλιστές διαρκώς πέφτουν στις δημοσκοπήσεις, αργά, αλλά σταθερά.
Εντυπωσιακό φαινόμενο σ’ αυτές τις εκλογές είναι η θεαματική εκλογική άνοδος τόσο πολυποίκιλων κομμάτων της Ακροδεξιάς σε όλες τις χώρες, όσο και κομμάτων που τάσσονται εναντίον της Ε.Ε., με τον τρόπο που αυτή λειτουργεί τώρα.
Όσο και αν ακούγεται μαθηματικά παράδοξο, αριθμητική μείωση των δυνάμεών τους θα έχουν όλες ανεξαιρέτως (!) οι κοινοβουλευτικές ομάδες στην Ευρωβουλή (με μοναδική ίσως εξαίρεση τους Πράσινους). Αυτό οφείλεται αφενός στη μείωση των εδρών τού Ευρωκοινοβουλίου από 785 σε 736 (49 έδρες λιγότερες) και αφετέρου στην αναμενόμενη συγκρότηση νέων ευρωκοινοβουλευτικών ομάδων.
Οι Βρετανοί Συντηρητικοί π.χ. με 25 έδρες έχουν ανακοινώσει ότι θα φτιάξουν νέα δεξιά ευρω-ομάδα με τους Πολωνούς αδελφούς Κατσίνσκι (15 έδρες) και τους Τσέχους δεξιούς (9 έδρες), επηρεάζοντας αρνητικά την κοινοβουλευτική ισχύ του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος της ευρωδεξιάς. Καθώς, μάλιστα, χρειάζονται ευρωβουλευτές από τουλάχιστον ακόμη τέσσερις χώρες για να γίνει αποδεκτή η συγκρότηση ευρωκοινοβουλευτικής ομάδας (απαιτούνται τουλάχιστον 25 ευρωβουλευτές από 7 χώρες), η δύναμη της ομάδας θα ξεπεράσει τους 50 βουλευτές και θα γίνει η τέταρτη σε ισχύ ευρωομάδα.
Εξέλιξη καθόλου αισιόδοξη, καθώς η ευρωομάδα αυτή θα δρα ταυτόχρονα ως «Πέμπτη Φάλαγγα» της πολιτικής των Η.Π.Α. στο Ευρωκοινοβούλιο.
Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΕ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΤΡΟΧΙΑ
Στη χώρα μας οι ευρωεκλογές έδωσαν αποτελέσματα που κινούνται στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν της υπόλοιπης Ευρώπης. Και εδώ, όμως, η αποχή σημείωσε απίστευτο ρεκόρ, καθώς ανήλθε στο πρωτοφανές για την Ελλάδα ύψος τού 47,4% - δέκα και πλέον εκατοστιαίες μονάδες περισσότερο από τις προηγούμενες ευρωεκλογές.
Το κύριο χαρακτηριστικό των αποτελεσμάτων είναι η κατάρρευση της επιρροής της Ν.Δ., η οποία έχασε σχεδόν 11 (!) εκατοστιαίες μονάδες από το ποσοστό που είχε πάρει στις προηγούμενες ευρωεκλογές. Πήρε μόλις 32,29% από 43,01% που είχε, χάνοντας τρεις ευρωβουλευτές (8 από 11 που είχε).
Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. ενισχύθηκε κατά 2,5 εκατοστιαίες μονάδες. Από το καταστροφικό 34,03%, με το οποίο είχε συντριβεί το 2004, ανέβηκε στο 36,64%. Πρόκειται για μια αξιοσημείωτη, αλλά όχι εντυπωσιακή, αύξηση.
Πάντως, ουδέποτε οι ευρωεκλογές υπήρξαν το ισχυρό σημείο του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Είκοσι χρόνια τώρα, σε πέντε ευρωεκλογές, όλο εκεί γύρω στο 35% με δύο - τρεις μονάδες πάνω - κάτω κινείται: 35,96% το 1989 και 32,65% το 1994, όπως και 32,92% το 1999 και 34,03% το 2004.
Το ΚΚΕ υπέστη μείωση των δυνάμεών του. Από το 9,18% του 2004 έπεσε στο 8,35%, μένοντας με 2 ευρωβουλευτές από 3 που είχε.
Ο ΛΑ.Ο.Σ. είναι το κόμμα που σημείωσε τη μεγαλύτερη νίκη, καθώς το ποσοστό του εκτινάχτηκε από το 4,12% στο 7,15%, κάνοντας 2 τους ευρωβουλευτές του από 1 που είχε. Υπό το πρίσμα αυτό συμπορεύτηκε με την πανευρωπαϊκή ενίσχυση των ακραίων δεξιών κομμάτων.
Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. πήρε 4,70%, έναντι του 4,16% που είχε πάρει ο ΣΥΝ μόνος του το 2004. Η αύξηση αυτή κρίνεται από την ίδια την ηγεσία του ανεπαρκής και μη ικανοποιητική για τους στόχους που είχε θέσει και ήδη προκαλεί αναταράξεις στους κόλπους του.
Συνολικά, πάντως, οι ευρωεκλογές ενίσχυσαν την εντύπωση που επικρατεί ότι το ΠΑ.ΣΟ.Κ. βρίσκεται σε ανοδική και η Ν.Δ. σε πτωτική πορεία. Όπως είναι λογικό, η διαπίστωση αυτή κάθε άλλο παρά ωθεί τον πρωθυπουργό, Κώστα Καραμανλή, να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, αφού στο πλαίσιο των υφιστάμενων αυτή τη στιγμή συνθηκών είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα τις έχανε. Έχει κάθε λόγο να τις μεταθέσει όσο το δυνατόν αργότερα, ελπίζοντας ότι στο μεταξύ κάτι μπορεί να γίνει και να αντιστραφεί εκ νέου ο συσχετισμός δυνάμεων με το ΠΑ.ΣΟ.Κ.
ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΟΥ ΒΑΔΙΖΕΙ ΤΩΡΑ Η ΕΥΡΩΠΗ;
Οι ευρωεκλογές έστειλαν πολλαπλά μηνύματα στις ευρωπαϊκές ελίτ - τόσο με την αποχή όσο και με τη θεαματική ενίσχυση κομμάτων που έχουν θέσεις εναντίον της Ε.Ε. Σημαίνουν άραγε κάτι τα μηνύματα αυτά για την πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, για το ρόλο του Ευρωκοινοβουλίου, για τις ίδιες τις ευρωεκλογές και το μέλλον τους;
Οι σοβαρές εφημερίδες προβληματίζονται. «Ένα τιμωρημένο κατεστημένο σε όλη την Ευρώπη» βλέπουν στον τίτλο ανάλυσής τους οι «Τάιμς της Νέας Υόρκης». Η γερμανική «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε» διαπίστωνε, επίσης, στους τίτλους της «Πικρία στο ευρωπαϊκό κατεστημένο», ενώ οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» του Λονδίνου θεωρούν τη δημιουργηθείσα κατάσταση στο Ευρωκοινοβούλιο «αποκρουστική, αλλά ενδιαφέρουσα».
Η βρετανική εφημερίδα, όμως, είναι ανήσυχη για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση οι εσωτερικές εξελίξεις στη Βρετανία, με τη συντριβή των Εργατικών και τη βέβαιη επικράτηση των Συντηρητικών στις βουλευτικές εκλογές. Τρέμουν στην ιδέα ότι ο ηγέτης των Συντηρητικών, Ντέιβιντ Κάμερον, μόλις σε λίγους μήνες γίνει πρωθυπουργός, ενδέχεται να εκπληρώσει τη δέσμευση που έχει αναλάβει απέναντι στο βρετανικό λαό και όντως να θέσει σε δημοψήφισμα τη Συνθήκη της Λισαβόνας, παρ’ όλο που αυτή έχει επικυρωθεί στη Βουλή από την κυβέρνηση του νυν Εργατικού πρωθυπουργού, Γκόρντον Μπράουν. Σε μια τέτοια περίπτωση, θεωρείται βέβαιη η καταψήφισή της.
«Ο Κάμερον βαδίζει σαν υπνοβάτης προς την έξοδο της Ευρώπης» ήταν ο τίτλος ενός πολύ ενδιαφέροντος άρθρου την Τρίτη, που σήμαινε συναγερμό ενώπιον ενός τέτοιου ενδεχομένου. «Η καταβύθιση της Συνθήκης της Λισαβόνας θα ήταν κήρυξη πολέμου, που θα οδηγούσε αναγκαστικά σε επανεκτίμηση της συμμετοχής της Βρετανίας στην Ε.Ε.», τονιζόταν στον υπότιτλο του άρθρου.
ΑΥΞΑΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΓΙΑ ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ
Η δραματική συρρίκνωση των σοσιαλδημοκρατών στη Γερμανία, τη Γαλλία και τη Βρετανία, οι οποίοι είναι οι θερμοί υποστηρικτές τής ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε., αφήνει απόλυτα κυρίαρχους στις ευρωπαϊκές υποθέσεις τη Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ και τον ομοϊδεάτη της Γάλλο πρόεδρο, Νικολά Σαρκοζί, οι οποίοι είναι σταθεροί πολέμιοι της πλήρους τουρκικής ένταξης.
«Η Τουρκία βλέπει ψήφο εναντίον τής ένταξης στην Ε.Ε.» έγραφε η «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε» σε ανάλυσή της. «Στην Τουρκία το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών εκτιμάται προπάντων ως ψήφος εναντίον της ένταξης της χώρας στην Ε.Ε.», προσέθετε η γερμανική εφημερίδα και ανέφερε ότι σύσσωμοι οι Τούρκοι αρθρογράφοι ανέλυαν πως «οι Ευρωπαίοι ψηφοφόροι ενίσχυσαν τους αντιπάλους της τουρκικής ένταξης στην Ε.Ε.». Δεν είχε άδικο.
«Τη μεγαλύτερη ανησυχία για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας προκαλεί η άνοδος της άκρας Δεξιάς και των Χριστιανοδημοκρατών», έγραφε η τουρκική «Σαμπάχ», ενώ η επίσης τουρκική «Βατάν» επισήμαινε τη «νίκη των ακροδεξιών κομμάτων, τα οποία έπαιξαν στον προεκλογικό αγώνα το χαρτί των αντιπάλων της Τουρκίας».
Ο αρθρογράφος της τελευταίας εφημερίδας Σαχίν Αλπαΐ έγραφε μάλιστα ότι οι Τούρκοι πρέπει να έχουν καθαρό πως από τότε που ανέβηκαν στην εξουσία ο Σαρκοζί και η Μέρκελ, διευρύνεται στην Ευρώπη η πεποίθηση ότι η Τουρκία δεν θα γίνει ποτέ μέλος της Ε.Ε.
Η αλήθεια είναι πως αυτή την άποψη ενστερνίζεται και μεγάλο μέρος της τουρκικής κοινής γνώμης. Σε πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου Μπαχτσεσεχίρ της Κωνσταντινούπολης, σχεδόν το 80% των ερωτηθέντων Τούρκων πολιτών απάντησε ότι πιστεύει πως η Ε.Ε. θα απέρριπτε την ένταξη της Τουρκίας, ακόμη και αν αυτή πληρούσε όλα τα κριτήρια που είναι αναγκαία για την ένταξή της.
Τώρα πια μόνο το 22% των ερωτηθέντων έθεσε ως πρώτο ζήτημα την ένταξη στην Ε.Ε., σαφώς λιγότερο από το 35% που απάντησε ότι θεωρεί σημαντικότερο στόχο τη σύσφιγξη των σχέσεων της Τουρκίας με τον ισλαμικό κόσμο.
Είναι προφανές ότι Ευρώπη και Τουρκία σταδιακά απομακρύνονται όλο και περισσότερο η μία από την άλλη.
