Ζούμε μέρες εφιαλτικές. Η παγκόσμια οικονομική κρίση δημιούργησε χαοτικές καταστάσεις καθώς εκατομμύρια ανθρώπων έχασαν το τελευταίο χρονικό διάστημα, μέσα σε μια ημέρα, εργασία, σπίτι, τη γη κάτω από τα πόδια τους. Οι πολιτικοί ηγέτες προσπαθούν σε συνεργασία με τα οικονομικά τους επιτελεία να βρουν λύσεις για το τεράστιο πρόβλημα που ανέκυψε. Αδήριτη ανάγκη η ενίσχυση της οικονομίας, της παραγωγικότητας. Και πώς θα γίνει αυτό, όταν ειδικά στη χώρα μας, το μεγαλύτερο μέρος του εργατικού δυναμικού είναι αναξιοποίητο; Και αναφέρομαι φυσικά στους νέους και ειδικότερα σ’ αυτούς που διαθέτουν τίτλους σπουδών, στους οποίους θέλουμε, όσοι σε λίγο ολοκληρώνουμε τη φοίτηση στο λύκειο, να μοιάσουμε. Τους αναξιοποίητους, αλλά άξιους νέους.
Η οδύσσεια προς το πτυχίο κρατά χρόνια πολλά. Άγχος, ξενύχτια, ψυχική φόρτιση, στενοχώρια, μιζέρια, εγκλεισμός σε ένα δωμάτιο για ώρες ατελείωτες, καρφωμένοι σε μια καρέκλα με μάτια προσηλωμένα σε ατελείωτες σελίδες χαρτιών και σημειώσεων. Φροντιστήρια, ζωή με τρέξιμο στους δρόμους, με το ρολόι στο χέρι, μήπως και χαθούν λεπτά πολύτιμου μαθήματος! Παρέες, παιχνίδι, άθληση, ξεκούραση, πολιτιστική δραστηριότητα, διασκέδαση για έναν μαθητή συγκεντρωμένο στους στόχους του, αποτελούν επιζήμιες και ενοχικές πολυτέλειες. Αντιστάθμισμα σε αυτό; Το όνειρο και η πραγμάτωσή του: επαγγελματική αποκατάσταση που θα εκπληρώσει τις προσδοκίες του, όπως απολαβές, αναγνώριση, τιμές, γόητρο, απολαύσεις, θεμιτές για τον καθένα. Κι έπειτα οικογένεια, σπίτι, περιουσιακά στοιχεία, άνετη ζωή.
Όταν όμως η περιπέτεια της φοίτησης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ολοκληρωθεί, η πραγματικότητα είναι οικτρά διαψευστική. Η θέα της ουράς των πτυχιούχων ανέργων, ξυπνά τον πτυχιούχο από το ωραίο όνειρο, και τον ρίχνει στον πραγματικό εφιάλτη. Η οικονομική του ανεξαρτησία, προϋπόθεση για την κοινωνική του αυτονόμηση, αναστέλλεται επ΄ αόριστον. Για να ανταποκριθεί στις κοινωνικές του υποχρεώσεις, θα πρέπει να στηριχθεί στο χαρτζιλίκι των ήδη καταπονημένων οικονομικά γονιών του από τα τόσα χρόνια στήριξης. Τώρα το πτυχίο στην κορνίζα δεν καταπραΰνει πια ούτε τις δικές τους ανησυχίες και προβληματισμούς, που υπερισχύουν της περηφάνιας τους. Τα χρόνια σπουδών και οι αμέτρητες ώρες μελέτης με τη θυσία των καλεσμάτων της νιότης δεν τον δικαιώνουν. Η αποτυχία, γιατί έτσι βιώνει την ανεργία ο πτυχιούχος, σταδιακά ροκανίζει την αισιοδοξία και αυτοπεποίθησή του. Αν ρίξει το βάρος στον εαυτό του, θα καταρρακωθεί ψυχικά και πιθανόν να οδηγηθεί σε αυτοκαταστροφικές συνήθειες και ενέργειες. Αν το επιρρίψει στην κοινωνία, τότε θα θελήσει να την εκδικηθεί με περιθωριακή δράση και παραβατικότητα, μόνο και μόνο για να της αποδείξει ότι του αξίζει κάτι καλύτερο από την απόρριψη και πολύ περισσότερο για να το αποδείξει στον εαυτό του. Αν πάλι εθιστεί στην αδράνεια, αν αποδεχθεί την ανεργία ως μοίρα, θα καταστεί άεργος, παράσιτο στην οικογένεια και στην κοινωνία. Και η κοινωνία; Τι μέλλον μπορεί να έχει, όταν το πιο ζωντανό και ελπιδοφόρο τμήμα της καθίσταται, όχι μόνο άνεργο και απρόσφορο, αλλά και μια πρόσθετη πληγή στο ήδη ισχνό και καταπληγιασμένο οικονομικά της σώμα;
Η αναξιοκρατία και η ρουσφετολογία, πράγματα ανήκουστα και απαράδεκτα για τις προοδευμένες χώρες της Ευρώπης, της οποίας υποτίθεται είμαστε μέλη, είναι ένα από τα σημαντικότερα ραπίσματα στην προσωπικότητα του νέου σήμερα, ο οποίος μαθαίνει μεγαλώνοντας να ψάχνει πρώτα τις υπόγειες διαδρομές και γνωριμίες, παρά να επιδεικνύει με περηφάνια τις γνώσεις του και να απαιτεί σκληρή αξιολόγηση, μη φοβούμενος τον υγιή ανταγωνισμό.
Και οι κοινωνικές προεκτάσεις δεν σταματούν εδώ. Τέτοιου είδους νέοι, ανερμάτιστοι και δίχως σκοπό και ελπίδα γίνονται ευεπίφοροι σε κάθε λογής προπαγάνδα και δημαγωγία. Είναι αυτοί που, είτε θα προσδεθούν με φανατισμό στο άρμα μιας κομματικής εξουσίας για να εισπράξουν αργότερα τα ανταλλάγματά τους, και να γίνουν μια ετεροκατευθυνόμενη μάζα που θα χρησιμοποιηθεί ως μέσο άσκησης πολιτικής πίεσης με τη χρήση της βίας της αναρχίας, είτε θιασώτες εθνικιστικών και ρατσιστικών οργανώσεων, οι οποίες τους καθιστούν μια αφιονισμένη μάζα, που κάνει κόλαση τη ζωή των αλλοδαπών, με επιχειρήματα ότι τους στερούν το ψωμί στην ίδια τους τη χώρα. Πώς λοιπόν να μη κλονιστεί η εμπιστοσύνη των νέων στην Πολιτεία και στους θεσμούς της, και πώς να μην αμφισβητήσουν την αποτελεσματικότητα της δημοκρατίας στον έμπρακτο σεβασμό των δικαιωμάτων τους, όπως αυτού στην εργασία, στην αξιοπρεπή διαβίωση και στην περιουσία;
Ειδικότερα στη χώρα μας, χρειάζεται μια εκ βάθρων αναδιάρθρωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος, που οφείλει να συγκεράσει τον ανθρωπιστικό με τον τεχνοκρατικό χαρακτήρα της παρεχόμενης γνώσης. Επιβάλλεται να ρίξει τη δέουσα βαρύτητα στην τεχνική εκπαίδευση, καθιστώντας τα τεχνικά επαγγελματικά λύκεια χώρους που διαμορφώνουν και προωθούν στην παραγωγή ανθρώπους με τεχνογνωσία και ευρηματικότητα. Το ίδιο πρέπει φυσικά να συμβεί και με τα επιστημονικά μας ιδρύματα που δεν επιτρέπεται πια να είναι χώροι όπου πωλούνται μαζικά όνειρα «θερινής νυχτός», ιδρύματα που αποτελούν την αφορμή για μια γεμάτη από ξενοιασιά και υλικές απολαύσεις φοιτητική ζωή. Η δημιουργία νέων επιστημονικών τμημάτων, η στελέχωσή τους με άρτια καταρτισμένο διδακτικό προσωπικό, η επέκταση του θεσμού των μεταπτυχιακών και διδακτορικών σπουδών, για περισσότερους πτυχιούχους, η δημιουργία όλων των αναγκαίων υποδομών για έρευνα και τη σύνδεσή της με την αγορά εργασίας και την παραγωγή, είναι επιτακτική ανάγκη.
Ο επαγγελματικός προσανατολισμός μπορεί να αποτελέσει σημαντικό παράγοντα για τη μείωση της ανεργίας. Ο νέος θα ενημερώνεται για τις αληθινές συνθήκες ενός επαγγέλματος, καθώς και τα απαιτούμενα προσόντα και κλίσεις γι’ αυτό, θα προβληματίζεται, θα εθίζεται στην άσκηση κριτικής για την επαγγελματική ζωή και θα διαμορφώσει υπεύθυνη και ώριμη προσωπικότητα έτσι ώστε να λάβει, μια από τις καθοριστικότερες αποφάσεις της ζωής του. Πρέπει να ενημερώνεται για τα κορεσμένα επαγγέλματα και για την εμφάνιση νέων ειδικοτήτων, που αν δεν λάβει υπόψη θα οδηγηθεί είτε στην ετεροαπασχόληση είτε στην υποαπασχόληση.
Επίσης χρειάζεται η ελληνική Πολιτεία να προβεί σε επενδύσεις στην περιφέρεια και σε ολόκληρη τη χώρα. Αλλιώς, πώς θα προκύψουν οι πολυπόθητες θέσεις εργασίας; Κι αν τα φτωχά οικονομικά της μεγέθη δεν το επιτρέπουν, επιβάλλεται να προσελκύσει ξένα κεφάλαια που θα βρουν τη χώρα αποδοτική. Δεν θα γίνει αυτό όμως, όσο ο Ελληνας προσβάλλει τον τόπο και τον πολιτισμό του με την ηθική σήψη και τη διαφθορά, την ασυδοσία και τη ληστρική κουτοπονηριά του όταν καλείται να παράσχει τις υπηρεσίες του στον ξενόφερτο τουρίστα, όσο καταπατά κάθε έννοια δικαίου και συμπεριφοράς διασπαθίζοντας ευρωπαϊκά κονδύλια μέσα από διεφθαρμένα κέντρα εξουσίας, εκθέτοντας με αυτόν τον τρόπο τη χώρα του.
Εσείς οι ιθύνοντες της ελληνικής Πολιτείας, μην ξεχνάτε ότι για το εγχείρημα αυτό υπάρχουν στρατιώτες, έτοιμοι να τεθούν στις υπηρεσίες σας και να εκτελέσουν πρόθυμα τις εντολές σας. Κάντε τους ετοιμοπόλεμους, δείξτε ότι θέλετε τον πόλεμο με την ανεργία και ότι ξέρετε να πολεμάτε. Και τότε αυτοί θα καταθέσουν πρόθυμα και απλόχερα τις σωματικές και ψυχικές τους δυνάμεις στην προσπάθεια να κατακτηθεί συλλογικά η νίκη. Γιατί, όπως έλεγε ο Χαλίλ Γκιμπράν, «αν ψήσεις το ψωμί με αδιαφορία, ψήνεις ένα πικρό ψωμί που δεν χορταίνει παρά τη μισή πείνα του ανθρώπου. Κι αν αγανακτείς με το πάτημα των σταφυλιών, η αγανάκτησή σου στάζει σαν δηλητήριο στο κρασί».
Ο Κωνσταντίνος Αχταρόπουλος είναι μαθητής της Β΄ Λυκείου
