«Εκπληκτική ψυχολογία, ακόρεστη πείνα για τίτλους και ικανότητα να παίζουμε υπό πίεση»! Στα λόγια αυτά ο σερ Άλεξ Φέργκιουσον, προπονητής της Μάντσεστερ, συνόψισε με απόλυτο τρόπο το θρίαμβο που είχε, λίγο πριν, πετύχει η ομάδα του απέναντι στην Άρσεναλ του Αρσέν Βενγκέρ κερδίζοντας μια θέση στον τελικό της φετινής διοργάνωσης του Champions League. Ο Φέργκιουσον λακωνικά διατύπωσε τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τους «νικητές» όχι μόνο στο ποδόσφαιρο αλλά πάντα και παντού. Είναι αυτά τα ίδια στοιχεία που θα κρίνουν τους «νικητές» και των Πανελλαδικών εξετάσεων που ξεκινούν σε λίγες μέρες.
Εννοείται βέβαια, ότι τα συγκεκριμένα μπορούν να βοηθήσουν εκείνους που ήδη έχουν προετοιμαστεί σωστά κατά το διάστημα που προηγήθηκε. Για όσους το διάβασμα και η σκληρή προπόνηση είναι τόσο γνώριμα όσο και το μάγκο για τις πολικές αρκούδες, άλλα πράγματα μπορούν να φανούν χρήσιμα πλέον. Ένα ξεμάτιασμα, κανένα τάμα αλλά και μερικά έμπλαστρα σε εξαιρετικές περιπτώσεις είναι λύσεις πολύ καλές για όσους έβλεπαν το βιβλίο με το κιάλι.
Η οργανωμένη προετοιμασία είναι η βάση της νίκης αλλά δεν αρκεί. Αυτή (η νίκη) προϋποθέτει τα τρία στοιχεία που περιέγραψε ο Φέργκιουσον. Γιατί τι να τον κάνω το διαβασμένο, αν ξεκινάει την τελική προσπάθεια χωρίς να πιστεύει στη νίκη, χωρίς να πιστεύει στον εαυτό του και χωρίς το θάρρος που απαιτεί η τελική δοκιμασία; Τι τον θέλω το μαθητή που δεν διαθέτει πραγματικό στόχο και άρα δεν μπορεί να αντλήσει από πουθενά δυνάμεις και θετική διάθεση; Τι μου χρειάζεται το «φυτό» που ολημερίς και ολονυχτίς τριγυρνούσε με ένα βιβλίο στο χέρι αλλά τώρα που έχει φτάσει η ώρα να δείξει τι στο καλό έμαθε και κατάλαβε όλα αυτά τα χρόνια, νιώθει άγχος πιο βαρύ κι από το Γουίλι, τη φάλαινα; Τι να τον κάνω αυτόν που τα έδωσε όλα στην προετοιμασία αλλά δεν κράτησε ίχνος ικμάδας για το τέλος και τώρα σέρνεται πιο αργά κι από σαλιγκάρι;
Ωραία και καλή η σωστή κι οργανωμένη προετοιμασία αλλά, χωρίς τα υπόλοιπα, ελάχιστα θα φανεί χρήσιμη και στο μαθητή και στην ανθρωπότητα ολάκερη. Κάτι σαν την Άρσεναλ δηλαδή, που έφτασε στα κρίσιμα παιχνίδια αήττητη για 21 σερί αγώνες και εξαιτίας του άγχους των παιχτών της κατάφερε τελικά μια υπέροχη και ολοστρόγγυλη τρύπα στο νερό. Είναι πολύ καλό να γράφει κανείς άριστα στα διαγωνίσματα του σχολείου ή και του φροντιστηρίου όλα τα χρόνια. Είναι καλό, όμως, για το ημερολόγιό του. Να το διαβάζει, όταν μεγαλώσει, στα εγγόνια του και να τους λέει: «Ξέρετε πόσα πράγματα θα είχα καταφέρει εγώ, αν πίστευα στον εαυτό μου και δεν είχα άγχος την τελευταία στιγμή; Ξέρετε πού θα είχα φτάσει, αν δε λιποθυμούσα την ώρα που μας μοίραζαν τα θέματα της Έκθεσης; Έχετε ιδέα ποιος θα ήταν σήμερα ο παππούς σας (ή η γιαγιά σας, ανάλογα με το φύλο), αν δεν είχα αρχίσει να κιτρινίζω σαν το λεμόνι και λίγο μετά να παίρνω εκείνο το υπέροχο εκρού του νεκρού και δεν είχα χάσει τον κόσμο από την τρομάρα μου, όταν με αντίκρισα στον καθρέφτη»; Τα εγγόνια, βέβαια, δεν θα ξέρουν καμιά από τις απαντήσεις σωστά. Ακόμα και ο ίδιος ο παππούς θα τις αγνοεί!
Αυτά και άλλα πολλά θα έχει ο σημερινός υποψήφιος να θυμάται και να λέει στα εγγόνια του και ίσως στον εαυτό του αλλά το θέμα δεν είναι αυτό. Το θέμα είναι να διηγείται στα εγγόνια του πόσα πράγματα κατάφερε κι όχι πόσα δεν κατάφερε, εξαιτίας της αδυναμίας του να «παίζει υπό πίεση». Άλλωστε όλοι εκείνοι -γονείς που κυνηγούν τα παιδιά με ένα χυμό στο χέρι, καθηγητές που κυνηγούν τους μαθητές με μια άσκηση στο χέρι μέχρι τελευταία στιγμή- που έχουν πείσει τα παιδιά ότι οι Πανελλαδικές είναι τόσο τρομαχτικές όσο και η ταινία «Ο μανιακός δολοφόνος με το πριόνι III», θα μπορούσαν να προσφέρουν θεάρεστο έργο, αν τους είχαν δείξει την πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα που λέει ότι οι Πανελλαδικές είναι ένα σκαλί στην πορεία τους. Δεν είναι ούτε το μοναδικό ούτε το πιο δύσκολο στην ανάβαση ούτε, βέβαια, η πανάκεια (που δεν σημαίνει μικρά πανιά) όλων των προβλημάτων.
Στο πάνω πάνω (κάποιοι επιμένουν στο «κάτω κάτω» αλλά εγώ το βρίσκω πολύ απαισιόδοξο και το αποφεύγω) οι συγκεκριμένες εξετάσεις είναι ένα καλό και ίσως το πρώτο αντικειμενικό κριτήριο για τις δυνατότητες και τις δεξιότητες ή αδεξιότητες των μαθητών. Ο μαθητής που θα λιποθυμήσει κατά τη διαδικασία εξέτασης, θα πάθει το ίδιο στο μέλλον και σε μια κρίσιμη στιγμή. Και αύριο ως γιατρός θα λιποθυμάει πριν την έναρξη μιας εγχείρησης. Γιατί άντε και να λιποθυμήσει ο εγχειριζόμενος πάει και έρχεται. Γλιτώνουμε και το αναισθητικό. Αν λιποθυμήσει ο γιατρός, ποιος θα την κάνει την εγχείρηση; Ο Κούντα Κίντε ο σκλάβος θα την κάνει;
Οι νικητές στο Τζόκερ χρειάζονται ένα (1) πράγμα. Τύχη! Οι νικητές οπουδήποτε αλλού χρειάζονται τέσσερα (4). Το ένα είναι η σωστή προετοιμασία, άρα η οργανωμένη προσπάθεια. Τα άλλα τρία τα είπε ο Φέργκιουσον: Εκπληκτική ψυχολογία, ακόρεστη πείνα για επίτευξη στόχων και ικανότητα να παίζουν υπό πίεση. Μεγάλος δάσκαλος! Λίγο πριν τις Πανελλαδικές οι μαθητές καλούνται να αποφασίσουν αν θα φτάσουν σε αυτές με τον «αέρα» της Μάντσεστερ ή με το άγχος της Άρσεναλ. Ας σκεφτούν ότι η πρώτη κέρδισε και συνεχίζει να διεκδικεί. Η δεύτερη θα χρειαστεί να ξαναπροσπαθήσει του χρόνου!
* Ο κ. Ζάχος είναι καθηγητής στο
φροντιστήριο «άποψη»
http://sotiriszachos.blogspot.com
