Λένε ότι εμείς οι Έλληνες είμαστε ανοιχτόκαρδοι, από ιδιοσυγκρασία, αλλά παράλληλα – όπως διαπιστώνει ο οιοσδήποτε – είμαστε και λαός γκρινιάρηδων, απαισιόδοξων, μουτρωμένων ατόμων των οποίων η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθηση κινούνται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα. Στο ευρωβαρόμετρο και σε ποσοστά της τάξης του 80% - 90% οι Έλληνες δηλώνουμε δυσαρεστημένοι απ’ όλα, απαισιόδοξοι για το μέλλον και δύσπιστοι απέναντι σε όλους. Πώς μας έκαναν έτσι;
Υποθέτω ότι σήμερα αν κάτι λείπει ουσιαστικά από τη ζωή μας είναι το γέλιο. Όχι το χαμόγελο. Το γέλιο το αυθόρμητο, το σπαρταριστό, το πηγαίο, που ανεβαίνει κατά κύματα στον οργανισμό πριν ξεσπάσει κανείς σε δυνατά χαχανητά. Καμιά σχέση φυσικά με τη χαζοχαρούμενη διάθεση και με το γελοίο. Η περίοδος που διανύουμε είναι μάλλον για κλάματα παρά για γέλια και επειδή εξακολουθούμε - οι περισσότεροι ελπίζω – να έχουμε «σώας τας φρένας», για να γελάσουμε χρειαζόμαστε ερεθίσματα. Και δυστυχώς μας λείπουν. Εκτός κι αν η «Παγκόσμια Ημέρα του Γέλιου» θεωρείται αρκετή...
Πάντα πίστευα πως έχουμε μεγάλο έλλειμμα χιούμορ, κι αυτό είναι μια βασική αδυναμία μας, που μας εμποδίζει να χαρούμε το αυθόρμητο, το ζεστό γέλιο, το μέχρι δακρύων που λένε. Γνωστοί και φίλοι λίγο πολύ έχουμε χαθεί ο καθένας στα δικά του καθημερινά, επαγγελματικά, οικονομικά, οικογενειακά... που δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για χιουμοριστική διάθεση, για αστεϊσμούς και για πλάκες αν θέλετε. Ο ατομισμός και η απομόνωση του σύγχρονου ανθρώπου, οι δυσκολίες της καθημερινότητας, το στρες, το κυνήγι του επιούσιου και της επιτυχίας, έφεραν το γέλιο σε κατάσταση «είδους εν ανεπαρκεία».
Ο Γάλλος φιλόσοφος Ανρί Μπερξόν, στο περίφημο δοκίμιό του για το γέλιο, το χαρακτηρίζει ένα είδος «κοινωνικής χειρονομίας» που διορθώνει τα ήθη. Με άλλα λόγια το γέλιο είναι πάντοτε εκδήλωση ομάδας. Κανείς δεν μπορεί να γελάει ολομόναχος. Σύμφωνα με έναν λεξικογραφημένο ορισμό «γέλιο είναι η σύσπαση μυών του προσώπου η οποία συνοδεύεται από ηχηρές εκπνοές». Ανοησίες. Πηγαίνετε στον καθρέφτη κάντε διάφορες γκριμάτσες για να συσπαστούν οι μύες του προσώπου σας, ενώ παράλληλα ξεφυσήστε ηχηρότατα κι αν γελάσετε το συζητάμε...
Παλαιότερα θυμάμαι όταν θέλαμε να γελάσουμε βλέπαμε κινηματογραφικές κωμωδίες, θεατρικές επιθεωρήσεις, λέγαμε ανέκδοτα, κάναμε και τις «πλάκες» μας. Παλιές καλές εποχές θα πει κάποιος νοσταλγός. Σήμερα το «κοινωνικό γέλιο» στις ταβέρνες και στα μπαρ έγινε σπασμωδικό, έχει κάτι το τεχνητό, μεταβλήθηκε σε «σύσπαση μυών», όπως θέλουν τα λεξικά. Οι κινηματογραφικές κωμωδίες είναι σπάνιες και οι θεατρικές επιθεωρήσεις προκαλούν ηλίθια χάχανα από τις βωμολοχίες. Για την τηλεόραση ούτε λόγος! Είναι ελάχιστες οι κωμικές σειρές που δικαιούνται τον τίτλο, ενώ πολλές διαφημίσεις προσπαθούν ματαίως να εκμαιεύσουν το γέλιο μας. Μάλλον θεωρούν ότι αυτός είναι ένας σίγουρος τρόπος για να γίνουμε καταναλωτές των συγκεκριμένων προϊόντων. Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως τέτοιες διαφημίσεις προκαλούν χαμόγελο την πρώτη φορά που τις βλέπεις και εκνευρισμό τις υπόλοιπες.
Διάβαζα πρόσφατα ότι σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες το γέλιο επιδρά ευεργετικά στην υγεία μας. Συγκεκριμένα, όταν γελάμε προσβαλλόμαστε λιγότερο από ιώσεις και μολύνσεις, χαλαρώνουμε το διάφραγμα, βοηθάμε όλα τα όργανα της κοιλιάς και μειώνουμε τα προβλήματα δυσκοιλιότητας!...
Ακόμη το γέλιο οξυγονώνει λένε καλύτερα τον οργανισμό, λειτουργεί ως παυσίπονο και ως αντικαταθλιπτικό, μειώνει το στρες, χαλαρώνει και γυμνάζει το μυϊκό σύστημα, βοηθάει στην καλύτερη λειτουργία της καρδιάς και απομακρύνει τις τοξίνες! Μερικοί πιο αισιόδοξοι υποστηρίζουν ότι το γέλιο βοηθάει και στη μείωση του λίπους αφού μια ώρα γέλιου «μέχρι δακρύων» καίει περίπου 500 θερμίδες!
Λέτε να οφείλεται στην έλλειψη γέλιου η ραγδαία αύξηση των παχύσαρκων στην Ελλάδα, ώστε να θεωρούμαστε οι πιο παχύσαρκοι στην Ευρώπη;
Στις Ηνωμένες Πολιτείες ξοδεύονται μεγάλα χρηματικά ποσά για την εισαγωγή του χιούμορ σε νοσοκομεία και κλινικές, ενώ τα πανεπιστήμια συνεχίζουν τις έρευνες για τις ευεργετικές επιδράσεις του γέλιου στην πρόληψη και την θεραπεία ασθενειών. Η Αμερικανική Ένωση Θεραπευτικού Χιούμορ διοργανώνει για το θέμα αυτό διεθνή σεμινάρια, ενώ κάποιος φίλος μου είπε πρόσφατα ότι πληροφορήθηκε την ύπαρξη της Ελληνικής Κλινικής Γέλιου!
Το γέλιο εκτός των άλλων λειτουργεί και ως καθαρτήριο αφού μας βοηθάει να μην παίρνουμε πολύ στα σοβαρά ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Ίσως γι’αυτό είχε τη θέση του ακόμα και στα Ελευσίνια Μυστήρια και συγκεκριμένα στους «γεφυρισμούς». Τη σκωπτική πομπή, δηλαδή, που κατευθύνονταν στο Ιερό της Ελευσίνας και εκτόξευε στα πλήθη φραστικά αστεία και προκλητικά πειράγματα.
Το δικό μας καθαρτήριο όμως, όπως διαπιστώνουμε, κάπου έχει σκοντάψει και το γέλιο μας έγινε σπάνιο. Μας έμειναν οι γελοιογραφίες, η καλή σάτιρα, τα συμβαίνοντα στην πολιτική μας σκηνή (που όταν δεν είναι για κλάματα, προσφέρουν άφθονο γέλιο) και οι παλιές ελληνικές ταινίες, που αν και χιλιοπαιγμένες, εξακολουθούν να βγάζουν αγνό και αβίαστο γέλιο.
Αφού λοιπόν το γέλιο «ευφραίνει καρδίαν» και θεωρείται η πιο αποτελεσματική θεραπεία για... πάσαν νόσον, που προκαλεί ο σύγχρονος τρόπος ζωής, ας το ρίξουμε στην αναζήτηση του χιούμορ μέσα από τις γελοιογραφίες, σατιρικές εκπομπές, ελληνικές ταινίες, αστεϊσμούς και καλόγουστα ανέκδοτα, μήπως και σκάσει λίγο το χείλι μας. Άλλωστε είναι γνωστή και επιστημονικά επιβεβαιωμένη η ρήση που λέει: «όποιος σε βοηθάει να γελάσεις, σε βοηθάει να ζήσεις»... Το έχουμε τόσο ανάγκη στις δύσκολες μέρες που περνάμε.
