Είχε και θράσος προχθές ο Ρουμάνος υπουργός Εξωτερικών, Κριστιάν Ντιακονέσκου. Δεν μπορεί να συνεχίζονται οι σχέσεις της Ε.Ε. με τη Μολδαβία σαν να μη συμβαίνει τίποτα, ισχυρίστηκε, επειδή η Μολδαβία με τις συλλήψεις εκατοντάδων διαδηλωτών, που προ δύο εβδομάδων αποπειράθηκαν να ανατρέψουν βίαια την κυβέρνησή του, «πρακτικά παραβίασε» δήθεν τους όρους της συνεργασίας της με την Ε.Ε., κατά την άποψη του Βουκουρεστίου. Πρόκειται πραγματικά για μία από εκείνες τις περιπτώσεις που ο λαός μας εύστοχα λέει: «Εκεί που μας χρωστάγανε, μας πήραν και το βόδι»!
Ο Μολδαβός πρόεδρος, Βλαντιμίρ Βερόνιν, όχι μόνο βγήκε και κατήγγειλε δημοσίως ότι «η επιρροή της Ρουμανίας γίνεται πολύ αισθητή σε αυτά τα γεγονότα, όπως και το χέρι των μυστικών υπηρεσιών της Ρουμανίας», αλλά είχε και πολύ ισχυρές ενδείξεις προς επίρρωση των ισχυρισμών του: μαινόμενοι διαδηλωτές έβαλαν φωτιά στη Βουλή και στο προεδρικό μέγαρο της Μολδαβίας και ύψωσαν εκεί σημαίες της... Ρουμανίας, κραυγάζοντας παράλληλα «Είμαστε Ρουμάνοι»!
Τι άλλο πρέπει να γίνει, δηλαδή, για να θεωρήσει κανείς κάθε άλλο παρά «αυθόρμητες» τέτοιου είδους ενέργειες;
Καμία σοβαρή ευρωπαϊκή ή αμερικανική εφημερίδα, πάντως, δεν τις θεώρησε ως απλή εκδήλωση των διαθέσεων του ούτως ή άλλως ασήμαντου πλήθους των πέντε ως δέκα το πολύ χιλιάδων ατόμων που κινητοποιήθηκαν και των λίγων εκατοντάδων ατόμων που συμμετείχαν στους εμπρησμούς και τα έκτροπα. Το έδειξαν αυτό με έμμεσο, δημοσιογραφικό τρόπο, προβάλλοντας στους τίτλους τους τις δηλώσεις του Μολδαβού προέδρου κατά της Ρουμανίας.
«Η Μολδαβία ισχυρίζεται ότι η Ρουμανία σχεδίασε το πραξικόπημα που επιχειρήθηκε» έγραψαν οι «Τάιμς της Νέας Υόρκης». Στο ίδιο μήκος κύματος και ο σχετικός τίτλος της γερμανικής «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε» στην πρώτη της σελίδα: «Πρόεδρος της Μολδαβίας: Το Βουκουρέστι κρύβεται πίσω από τις ταραχές».
«ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΜΟΛΔΑΒΟΙ» ΙΣΧΥΡΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙ
Η στάση των μεγάλων εντύπων δεν βασίζεται, φυσικά, στις κραυγές που θα βγάλουν κάποιοι νεαροί διαδηλωτές (οι οποίοι, ειρήσθω εν παρόδω, φώναζαν και «Είμαστε αντικομμουνιστές» και «Θάνατος στον κομμουνισμό», νομίζοντας ότι έτσι κερδίζουν τη συμπάθεια των Ευρωπαίων) ούτε και στις σημαίες ακόμη που θα υψώσουν, παρ’ όλο που φυσικά και αυτά έχουν τη σημασία τους.
Η εκτίμηση των μεγάλων εφημερίδων για τα γεγονότα της Μολδαβίας βασίζεται στη βαθιά γνώση των αιτίων και των παραμέτρων της υποβόσκουσας σύγκρουσης. Δεν αποτελεί μυστικό ότι οι Ρουμάνοι, σχεδόν στο σύνολό τους, υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει μολδαβικό έθνος, ότι αυτοί που κατοικούν τη Μολδαβία είναι σχεδόν όλοι Ρουμάνοι, που μιλούν απλώς μια ρουμανική διάλεκτο και ότι το μολδαβικό έθνος και η μολδαβική γλώσσα δεν είναι τίποτα περισσότερο από σοβιετικά κατασκευάσματα, άρα αυτό που πρέπει να γίνει είναι η προσάρτηση της Μολδαβίας στη Ρουμανία!
Βέβαια, από το 2008, που η Ρουμανία έγινε μέλος της Ε.Ε., το Βουκουρέστι έχει υποχρεωθεί, τουλάχιστον επισήμως, να μαζέψει κάπως την επιθετική ρητορική προσάρτησης μιας ξένης χώρας.
Εδώ και 15 χρόνια, άλλωστε, στις 6 Μαρτίου 1994, έγινε δημοψήφισμα με το οποίο οι Μολδαβοί τάχθηκαν υπέρ της ανεξαρτησίας τής χώρας τους και εναντίον της ένωσής της με τη Ρουμανία.
Σήμερα, πάντως, ο δεξιός πρόεδρος της Ρουμανίας, Τραϊάν Μπασέσκου, προτιμά να χρησιμοποιεί τη φόρμουλα «ένα έθνος, δύο κράτη» - υπάρχει δηλαδή μόνο το ρουμανικό έθνος, το οποίο κατοικεί σε δύο κράτη, τη Ρουμανία και τη Μολδαβία. Εννοείται ότι ο Ρουμάνος πρόεδρος αρνείται κατηγορηματικά την ύπαρξη μολδαβικού έθνους, μολδαβικού λαού, μολδαβικής γλώσσας.
ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΑΛΩΣΗΣ ΤΩΝ ΜΟΛΔΑΒΩΝ ΜΕΣΩ... Ε.Ε.!
Αυτονόητο είναι πως μια τέτοια γραμμή υπονοεί πως αργά ή γρήγορα αυτό το ένα ρουμανικό έθνος, που προσωπικά ζει σε δύο κράτη, κάποια στιγμή θα πρέπει να αποκτήσει και ενιαίο κράτος.
Δεν θα μας έπεφτε, φυσικά, εμάς λόγος να ταχθούμε εναντίον μιας τέτοιας προοπτικής, αν κάποτε οι Μολδαβοί άλλαζαν γνώμη και αποφάσιζαν να ενσωματώσουν τη χώρα τους στη Ρουμανία - αρκεί φυσικά αυτό να γινόταν με δημοκρατικό τρόπο και όχι με πραξικοπηματική κατάληψη της εξουσίας από μια χούφτα φιλορουμάνων Μολδαβών ή πρακτόρων των ρουμανικών μυστικών υπηρεσιών, όπως πήγε να γίνει προ δύο εβδομάδων.
Δεν είναι δυνατόν να γίνονται στις 5 Απριλίου βουλευτικές εκλογές, να βγαίνει πρώτο το - μόνο κατ’ όνομα - Κομμουνιστικό Κόμμα Μολδαβίας με το σαρωτικό ποσοστό 49,9%, να παίρνουν το δεύτερο και το τρίτο κόμμα από... 12,5% (!) το καθένα, να λένε όλοι οι ξένοι παρατηρητές του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (Ο.Α.Σ.Ε.) και της Ε.Ε. ότι οι εκλογές ήταν οι πιο δημοκρατικές που έχουν γίνει ποτέ σε χώρα του πρώην «υπαρκτού σοσιαλισμού» και να βγαίνουν 5.000 φιλορουμάνοι ακροδεξιοί διαδηλωτές που να θέλουν να ρίξουν την κυβέρνηση και να προσαρτήσουν τη Μολδαβία στη Ρουμανία. Αυτό δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να γίνει ανεκτό.
Άκρως συζητήσιμο είναι, επίσης, κατά πόσο πρέπει να γίνει ανεκτή η μέθοδος που επέλεξε ο Ρουμάνος πρόεδρος Μπασέσκου μετά την αποτυχία του φιλορουμανικού πραξικοπήματος που επιχειρήθηκε στη Μολδαβία.
«Ζήτησα από την κυβέρνηση να αλλάξει κατεπειγόντως το νόμο για την ιθαγένεια, ώστε να μπορέσουμε να διευκολύνουμε και να επιταχύνουμε τη διαδικασία ανάκτησης της ιθαγένειας από εκείνους τους Ρουμάνους και τις οικογένειές τους που την έχασαν καταχρηστικά», δήλωσε στο ρουμανικό Κοινοβούλιο προ δεκαημέρου. Ανέλυσε δε ότι θα δίνει η Ρουμανία τη ρουμανική υπηκοότητα σε οποιοδήποτε άτομο είχε παππού ή γιαγιά με ρουμανική υπηκοότητα.
«Η Ρουμανία προσφέρει ταχεία υπηκοότητα σε 1 εκατομμύριο Μολδαβούς», έγραψαν την επόμενη μέρα στην πρώτη σελίδα τους οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» του Λονδίνου.
Με δεδομένο ότι η Μολδαβία είναι η φτωχότερη χώρα της Ευρώπης, η προσφορά ρουμανικού διαβατηρίου και επομένως η δυνατότητα ενός Μολδαβού να αναζητήσει την τύχη του σε οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα, αφού η Ρουμανία είναι τώρα χώρα - μέλος της Ε.Ε., συνιστά, βεβαίως, ένα πολύ ισχυρό δέλεαρ για να προσελκύσει τους Μολδαβούς να γίνουν Ρουμάνοι πολίτες.
ΜΙΑ ΧΩΡΑ ΜΕ ΑΜΦΙΛΕΓΟΜΕΝΗ ΕΘΝΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Η συγγένεια των Ρουμάνων με τους Μολδαβούς, όπως και η συγγένεια των γλωσσών τους, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Το κατά πόσο, όμως, οι Μολδαβοί πρέπει να θεωρηθούν ανύπαρκτοι ως λαός και απλό κομμάτι του ρουμανικού έθνους είναι κάτι πολύ πιο αμφιλεγόμενο από όσο θέλει να το παρουσιάζει το Βουκουρέστι. Η ιστορική πορεία των δύο λαών δεν είναι και τόσο ταυτόσημη.
Αντιθέτως, τα τελευταία 200 χρόνια, μόνο για 22 χρόνια η Μολδαβία υπαγόταν στη Ρουμανία: από το Μάρτιο του 1918 ως τις 26 Ιουνίου του 1940. Επί έναν και πλέον αιώνα, από το 1812 ως το 1917 υπαγόταν στην τσαρική Ρωσία με το όνομα Βεσσαραβία και από το 1940 ως το 1991, όταν διακήρυξε την ανεξαρτησία της στις 27 Αυγούστου, αποτελούσε σοβιετική Δημοκρατία.
Όπως και να το κάνουμε, η υπαγωγή επί 150 χρόνια στη Μόσχα επέδρασε στη διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης των Μολδαβών - χώρια από το γεγονός ότι επί Σοβιετικής Ένωσης το 30% των κατοίκων της Μολδαβίας ήταν Ρώσοι και Ουκρανοί, από τους οποίους τώρα έχουν απομείνει οι μισοί (15%), συν ένα 5% τουρκογενών Γκαγκαούζων, με αποτέλεσμα οι Μολδαβοί να αποτελούν το 80% του πληθυσμού της χώρας.
Η μολδαβική ελίτ κάθε άλλο παρά ενθουσιάζεται με την ιδέα να μετατραπεί από κρατική ελίτ σε... προύχοντες μιας μικρής ρουμανικής επαρχίας και μάλιστα φτωχής και καθυστερημένης.
Η διαρκής επικράτηση στα σχεδόν είκοσι χρόνια της ανεξαρτησίας της χώρας πολιτικών δυνάμεων, που είναι πολύ περισσότερο φιλορωσικές παρά φιλορουμανικές, όπως και το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος κατά της ένωσης με τη Ρουμανία, αποδεικνύουν ότι καθόλου λυμένο δεν είναι το ζήτημα αν οι Μολδαβοί προτιμούν την προνομιακή σχέση με τη Μόσχα ή με το Βουκουρέστι.
ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΜΕ ΤΗ ΡΩΣΙΚΗ ΥΠΕΡΔΝΕΙΣΤΕΡΙΑ
Και πάλι, όμως, το πρόβλημα των σχέσεων Ρουμανίας - Μολδαβίας θα είχε μικρότερη διεθνή σημασία, αν δεν υπήρχε η πολύ επικίνδυνη πτυχή της Υπερδνειστερίας, που απειλεί να του προσδώσει εκρηκτικές διαστάσεις.
Η Μολδαβία περιλαμβάνει και κάποιες σλαβικές περιοχές, που ουδέποτε είχαν σχέση με τη Ρουμανία. Όλη αυτή η συζήτηση, ιδίως στις αρχές της δεκαετίας του 1990, περί προσάρτησης της Μολδαβίας στη Ρουμανία, ξεσήκωσε το σλαβικό στοιχείο, που φυσικά διαφωνούσε σε μια τέτοια προοπτική. Καθώς, μάλιστα, στις σλαβικές αυτές περιοχές ήταν η έδρα σοβιετικής στρατιάς, από το 1992 ως το 1995 είχαμε και ένοπλη αποσχιστική δράση των Ρώσων και Ουκρανών.
Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί μια αποσχιστική περιοχή, η Υπερδνειστερία, η οποία απέκτησε δική της κυβέρνηση, Κοινοβούλιο και Σύνταγμα, που εγκρίθηκε στις 24 Δεκεμβρίου του 1995.
Όσο υπάρχει η Μολδαβία, η Ρωσία διεξάγει διαπραγματεύσεις μαζί της για την τύχη της Υπερδνειστερίας και υπάρχουν ελπίδες μελλοντικής διευθέτησης του προβλήματος.
Οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», μάλιστα, ομολογούν ότι «το 2003 ο Μολδαβός πρόεδρος, Βερόνιν, ήρθε κοντά σε μια διευθέτηση του προβλήματος υπό ρωσικούς όρους, η οποία θα έδινε στην Υπερδνειστερία μεγάλο πολιτικό λόγο στην επανενωμένη χώρα και θα επέτρεπε στα στρατεύματα της Μόσχας να παραμείνουν, αλλά υπαναχώρησε κάτω από την πίεση της Ε.Ε.».
Η ΡΟΥΜΑΝΙΑ ΑΠΕΙΛΕΙ ΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΥΡΩΠΗΣ - ΡΩΣΙΑΣ
Αν η Μολδαβία προσαρτηθεί στη Ρουμανία, η κατάσταση με την Υπερδνειστερία θα γίνει δραματική. Το Βουκουρέστι, το οποίο πολιτικά συμπαρατάσσεται με τους πιο επιθετικούς κύκλους των Η.Π.Α. και ήταν φανατικά και πιστά υπέρ του Τζορτζ Μπους, είναι βέβαιο πως θα καταγγείλει τη Μόσχα ότι κατέχει παράνομα έδαφος χώρας - μέλους της Ε.Ε.!
Τι θα έκανε το Κρεμλίνο, αν ο ρουμανικός στρατός επιχειρούσε διά της βίας να καταλάβει την Υπερδνειστερία, προβάλλοντας το επιχείρημα ότι βάσει του διεθνούς δικαίου η Υπερδνειστερία ανήκει στη Μολδαβία, η οποία με τη σειρά της θα αποτελούσε τμήμα της Ρουμανίας στην υποθετική περίπτωση που εξετάζουμε;
Το δίλημμα της Μόσχας θα ήταν τραγικό: Θα έπρεπε είτε να εγκαταλείψει τους Ρώσους της Υπερδνειστερίας στην τύχη τους και να ταπεινωθεί απερίγραπτα από μια χώρα σαν τη Ρουμανία, ενθαρρύνοντας τη Δύση να προωθήσει πολιτική διαμελισμού της Ρωσίας κατά το πρότυπο της Σοβιετικής Ένωσης, είτε να βοηθήσει στρατιωτικά την Υπερδνειστερία να αποκρούσει τις επιθέσεις του ρουμανικού στρατού. Θα έπρεπε, δηλαδή, το Κρεμλίνο να αποφασίσει την έμμεση ή άμεση στρατιωτική σύγκρουση με τις ένοπλες δυνάμεις της Ρουμανίας, χώρας - μέλους της Ε.Ε. και του Ν.Α.Τ.Ο.!
Μιλάμε, δηλαδή, για κρίση παγκόσμιων διαστάσεων με απρόβλεπτες εξελίξεις και, φυσικά, οι σχέσεις Ευρώπης - Ρωσίας θα τινάζονταν στον αέρα, όπως επιδιώκουν οι Αμερικανοί!
Αυτός είναι, λοιπόν, ο λόγος που η κρίση στις σχέσεις Μολδαβίας - Ρουμανίας είναι απείρως πιο επικίνδυνη από όσο συναισθάνεται ο μη ενημερωμένος πολίτης των Βαλκανίων. Αυτός είναι και ο λόγος που έχει όντως σημασία να μην επιτραπεί στις πραξικοπηματικές, φιλορουμανικές δυνάμεις της Μολδαβίας να υλοποιήσουν τα σχέδιά τους και να απομονωθούν οι τυχοδιωκτικοί κύκλοι του Βουκουρεστίου, όσο ψηλά και αν βρίσκονται.
