Ο Δήμος με νέο (δεύτερο) εξώδικο προς το Υπουργείο Παιδείας διαβιβάζει πρόσφατη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου (2009), με την οποία ανανεώνει το ενδιαφέρον του για τη χρήση του κτιρίου τής Σκαρλάτου Σούτσου, που το διεκδικεί δικαστικώς. Τώρα θέλει να στεγάσει εδώ, τη Νομική Υπηρεσία του Δήμου!
Νομίζω ότι η ενέργεια αυτή -που προκάλεσε, εξ όσων γνωρίζω, την όχληση του Υπουργείου Παιδείας- ήταν περιττή, η δε Νομική Υπηρεσία θα έχει τον δικό μας βραχνά, τις μικροπυρκαϊές που βάζουν διάφοροι στους παρακείμενους κάδους σκουπιδιών, και μάλιστα τέτοιες εποχές που ζούμε σήμερα!. Αν ήμουν, ωστόσο, παρών στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου, θα ελάμβανα τον λόγο και θα έλεγα τα εξής, με στόχο να ενημερώσω και τους κ.κ. δημοτικούς συμβούλους αλλά και τους Λαρισαίους πολίτες, επί της ουσίας και όχι επί των νομικών τύπων, οι οποίοι, κατά τη γνώμη μου, τελικώς θα δικαιώσουν την Υπηρεσία μας:
«Τα Γενικά Αρχεία κατέχουν εδώ και λίγα χρόνια το συγκεκριμένο κτίριο, το οποίο το Υπουργείο Παιδείας παρέλαβε σε όχι καλή κατάσταση -ποτέ δεν χρησιμοποιήθηκε για δημοτικά γραφεία- και το αναστήλωσε με δικά του έξοδα. Είναι γνωστό ότι τέτοιες μεταβιβάσεις κτιρίων, από και προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση ή το Δημόσιο γίνονται στην Ελλάδα κατά 100άδες. Μάλιστα απαραίτητος όρος να δημιουργήσει το Υπουργείο Παιδείας ένα Αρχείο είναι η παραλαβή από την τοπική κοινωνία ενός τέτοιου κεντρικού κτιρίου. Το ίδιο έχει γίνει και στα περίπου ογδόντα κτίρια Αρχείων που διοικεί σε όλη τη χώρα. Επομένως, να μην συγχέεται η δική μας περίπτωση, με μετακινήσεις γραφείων δημόσιων Υπηρεσιών (και μάλιστα του Υπουργείου Παιδείας, από το κτίριο της Νομαρχίας Λάρισας). Δεν είναι εδώ μόνο τα κεντρικά μας γραφεία, αλλά ο χώρος που εξασκείται ένα πολύ δύσκολο έργο, η αρχειακή πολιτική σε όλον τον νομό.
Είναι πρώτη και μοναδική φορά στην Ελλάδα που ένας Δήμος διεκδικεί να πάρει πίσω ένα τέτοιο κτίριο που έχει παραχωρήσει ομόφωνα στα Γενικά Αρχεία μία προηγούμενη δημοτική αρχή. Αυτή η πρωτοτυπία του Δήμου Λάρισας δεν πρέπει να βάζει σε απορία;
Η Υπηρεσία μας έχει ρόλο που δεν τον αναλαμβάνει άλλος φορέας στη Λάρισα, τη διάσωση και συγκέντρωση αρχείων. Εξυπηρετούμε και ενημερώνουμε εκατοντάδες, χιλιάδες, συμπολίτες μας με τα δημόσια έγγραφα που κατέχουμε για τα νόμιμα συμφέροντά τους -και μάλιστα πρόσφατα την ίδια τη Νομική Υπηρεσία του Δήμου- εκτός του ότι σώζουμε την ιστορία τής πόλης και της περιοχής. Ήδη έχουμε παραλάβει και ταξινομήσει π. 3000 μέτρα αρχείων, 25.000 βιβλία και μουσειακές συλλογές, με πιο σημαντική μία σχολική αίθουσα (μοναδική στην περιοχή μας). Το υλικό αυτό φυλάσσεται σε τρία αρχειοστάσια που ενοικιάζει το Υπουργείο Παιδείας με ποσό που υπερβαίνει τα 50.000 ευρώ ετησίως. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι σήμερα η Λάρισα έχει μία από τις μεγαλύτερες αρχειακές υπηρεσίες στην Ελλάδα (τη μεγαλύτερη στην Κεντρική Ελλάδα). Τέτοια είναι η δυναμική της πόλης, που μέσα σε λίγα χρόνια το πετύχαμε. Όλα όμως έγιναν δυνατά χάρη στο μικρό αυτό κτίριο, αν και λόγω της στενότητάς του, δεν βολεύει κι εμάς απόλυτα.
Για να γίνει επιτυχής αρχειακή πολιτική, χρειαζόμαστε ένα κτίριο στο Κέντρο, να έχουμε στίγμα, να ερχόμαστε σε επαφή με τους πολίτες όλου του νομού. Η καλή πορεία της Υπηρεσίας για τη σωτηρία αρχείων απαιτεί καλές δημόσιες σχέσεις, όχι μόνον με τους πολίτες, μαθητές κ.ά. που μας επισκέπτονται, αλλά και με το ίδιο το Δημόσιο. Δυστυχώς μόνο με έγγραφα και e-mail δεν μπορούν να σωθούν αρχεία. Η προβολή εικόνων, το παράδειγμα που βλέπει ο πολίτης, του μιλάνε περισσότερο από την αφηρημένη δεοντολογία. Εξάλλου είμαστε καινούργια Υπηρεσία, ο κόσμος, ακόμη και ο δημόσιος τομέας, στενός και ευρύτερος, μας αγνοεί ως ένα σημείο.
Το κτίριο της οδού Σκαρλάτου Σούτσου μέχρι τώρα είναι απόλυτα αναγκαίο για την καλή και παραγωγική λειτουργία της Υπηρεσίας μας. Όχι για τα επόμενα εκατό - διακόσια χρόνια, αλλά μέχρι να συμπληρωθεί ο πρώτος κύκλος η παραλαβή των παλαιών αρχείων του νομού. Σήμερα, ας πούμε βρισκόμαστε κάπου στη μέση. Υπόψη ότι νοιαζόμαστε να ολοκληρώσουμε αυτόν τον κύκλο των εργασιών, διότι δεν μας δίνει περιθώριο η επελαύνουσα ανακύκλωση του χαρτιού.
Τότε θα μπορέσει το Υπουργείο Παιδείας να εκτιμήσει τι είδους επένδυση θα κάνει στη Λάρισα, που κατά τη γνώμη μου δεν είναι άλλο από ένα σύγχρονο κτίριο Αρχείου.
Αν αναγκαστούμε να φύγουμε, το σίγουρο είναι ότι θα εγκατασταθούμε στα αρχειοστάσια που κατέχουμε στην Εθνική Οδό (τέρμα Νέας Σμύρνης). Οπότε τέρμα στις επαφές με το ευρύ κοινό. Τότε απλώς θα λειτουργούν στη Λάρισα αποθήκες αρχείων, και όχι Υπηρεσία με δημόσια αναφορά.
Όλα αυτά σημαίνουν ότι η προσπάθεια που γίνεται ουσιαστικά τείνει να μας πάρει το κεφάλι. Έτσι θέλει η Δημοτική πλειοψηφία να μετατρέψει την Υπηρεσία μας; Άνευρη και ακέφαλη; Μακριά από τους πολίτες; Ειδικά αυτή τη μεταβατική περίοδο, που τόσο χρειάζεται να βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, στο κέντρο των εξελίξεων;
Έχω την εντύπωση ότι η Δημοτική Αρχή αδικεί τον πολιτικό χώρο που την ανέδειξε, διότι -ίσως λίγοι το ξέρουν- ότι το 1991, όταν βρισκόταν στην εξουσία η τότε Κυβέρνηση οργάνωσε τα Γενικά Αρχεία της περιφέρειας. Και μάλιστα με υπουργό Παιδείας τον κ. Γ. Σουφλιά, που ενδιαφέρθηκε να κάνει και την επένδυση για την αναστήλωση του κτιρίου. Εμείς πάντως δεν ξεχνούμε την ιστορική σημασία αυτού του γεγονότος και το υπενθυμίζουμε με σχετική επιγραφή στην είσοδο των γραφείων μας.
Αναφέρθηκα πιο πάνω ότι εξυπηρετήσαμε και τη Νομική Υπηρεσία του Δήμου, τον περασμένο Ιανουάριο παραχωρώντας -τονίζω με δική μας υπόδειξη- έγγραφα του 1887/1888, όπου φαίνεται η κυριότητα της περιοχής Ακ-Σαράι. Αν ο Δήμος πετύχει να κερδίσει οικόπεδα που διεκδικεί στην περιοχή, έχουμε συμβάλλει και εμείς στην αύξηση της περιουσίας του Δήμου. Δεν θα γινόταν τότε απόσβεση των χρημάτων που ο Δήμος υποτίθεται ότι έχασε από το ‘ενοίκιο’ του κτιρίου των Γενικών Αρχείων;
Εν κατακλείδι, απόδειξη της επιτυχίας του έργου μας μέχρι σήμερα, εκτός από την εισαγωγή τεραστίων όγκων αρχειακού και μουσειακού υλικού, είναι ο έπαινος των συμπολιτών μας, ‘απλών πολιτών’ και ‘σοφιστών’.
Ο έπαινος του Δήμου πότε θα έλθει για τα Γενικά Αρχεία;».
Σταύρος Γουλούλης
προϊστάμενος Γενικών Αρχείων ν. Λάρισας
