Την ώρα που ο πρωθυπουργός Γιώργος Α. Παπανδρέου αφήνει, καταρχήν, θετικές εντυπώσεις τις πρώτες ημέρες που ασκεί τα καθήκοντά του (άλλωστε ακόμη και η «Καθημερινή» έκανε λόγο για κυβέρνηση «σχεδόν καθολικής αποδοχής») στη ΝΔ φαίνεται να τα έχουν χαμένα και αντί να ασκούν το θεσμικό τους ρόλο ως αξιωματική αντιπολίτευση, «τρώγονται με τις σάρκες τους».
Η παραίτηση του Κώστα Καραμανλή από την ηγεσία του κόμματος και η αρχική του απόφαση να αποχωρήσει από αυτή την 8η Νοεμβρίου, την επομένη, δηλαδή, του Εκτάκτου Συνεδρίου σε συνδυασμό με την πόλωση και τις ριζικές διαφωνίες (καταρχήν για τη διαδικασία εκλογής του αρχηγού) έχουν δημιουργήσει ένα εκρηκτικό κοκτέιλ στη συντηρητική παράταξη, με αποτέλεσμα ουδείς να είναι σε θέση να προδιαγράψει τις εξελίξεις.
Μάχες για τη διαδικασία
Ο Αντώνης Σαμαράς, η Ντόρα Μπακογιάννη και ο Δημήτρης Αβραμόπουλος διαγκωνίζονται περί την αρχηγία του κόμματος της μείζονος αντιπολιτεύσεως, ερίζοντας αρχικώς περί τα διαδικαστικά.
Όμως, η πρώην υπουργός Εξωτερικών ουσιαστικά έκανε ένα βήμα πίσω (από την αρχική της θέση για εκλογή αρχηγού από το έκτακτο συνέδριο) και αποδέχθηκε την εκλογή από τη «γαλάζια» κομματική βάση (κάτι που ζητούσαν οι έτεροι δύο διεκδικητές) καθώς ο Κώστας Καραμανλής συμφώνησε να παραμείνει στην ηγεσία μέχρι την εκλογή του αντικαταστάτη του.
Ο νέος αρχηγός της ΝΔ θα εκλεγεί από τη βάση του κόμματος στις 6 Δεκεμβρίου, το δε Έκτακτο Συνέδριο της 7ης Νοεμβρίου μετατρέπεται σε τακτικό, καθώς θα προηγηθεί συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής η οποία θα εισηγηθεί στο Συνέδριο την αλλαγή του καταστατικού ώστε να προβλεφθεί ο συμφωνηθείς τρόπος εκλογής της ηγεσίας.
Πρώτη ανακοίνωσε την υποψηφιότητά της η κ. Μπακογιάννη (σε μια προσπάθεια να διαμορφώσει τετελεσμένα και να ενισχύσει τη δυναμική της υποψηφιότητάς της) την ίδια ώρα που οι κ. Αντ. Σαμαράς και Δ. Αβραμόπουλος συμμετείχαν σε μια νέα απόπειρα για εξεύρεση κοινά αποδεκτής λύσεως για την εκλογή του νέου αρχηγού με βάση τη θέση τους «ο λόγος να δοθεί στη βάση».
Η στάση του Καραμανλή
Ωστόσο, αυτό που έχει προκαλέσει ιδιαίτερη εντύπωση είναι η στάση του Κώστα Καραμανλή.
Ο πρώην πρωθυπουργός υποχρεώθηκε στις καταστροφικές, για τη συντηρητική παράταξη, εκλογές, καθώς δεν μπορούσε να πράξει διαφορετικά, αφού, όπως λένε οι παροικούντες τη «γαλάζια» Ιερουσαλήμ, γνώριζε, ήδη, από τον Ιούλιο τη δεινή κατάσταση της οικονομίας και το αδιέξοδο της πολιτικής του, στη δε συνέχεια μετά τη συντριβή της ΝΔ υπέβαλε την παραίτησή του από την ηγεσία, δίνοντας την εντύπωση πως δεν τον νοιάζει τι θα συμβεί στη μετά Καραμανλή εποχή.
Ο Κώστας Καραμανλής θυμίσει εν προκειμένω το θείο του, Κωνσταντίνο Καραμανλή, ο οποίος βλέποντας τον τότε «επελαύνοντα» προς την εξουσία Ανδρέα Παπανδρέου επέλεξε, το 1980, να μεταπηδήσει στην Προεδρία της Δημοκρατίας, δεν όρισε διάδοχο, ο δε Γεώργιος Ράλλης έχασε πανηγυρικά από το ΠΑΣΟΚ το 1981.
Σήμερα τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα για τη συντηρητική παράταξη, καθώς μάλιστα ο Κώστας Καραμανλής συμπεριφέρεται σαν να λέει «μετά από μένα το χάος», με όσα αυτή η συμπεριφορά, σε συνδυασμό με τις κόντρες μεταξύ των δελφίνων, σημαίνουν ακόμη και για τη συνοχή της ΝΔ.
Ο Κώστας Καραμανλής δείχνει με τη στάση του πως, ήδη, από το 1997 δεν ήθελε τη δουλειά την οποίο ανέλαβε, δηλαδή την ηγεσία του κόμματος το οποίο ίδρυσε ο θείος του και προς τούτο δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία χρόνια απομονώθηκε και έκανε αυτό για το οποίο κατηγορούσε παλαιότερα τον Κώστα Σημίτη: «Κλείστηκε στο γυάλινο πύργο του Μεγάρου Μαξίμου».
Ο πρώην πρωθυπουργός έχει επικριθεί ότι πάντοτε έπαιζε το πολιτικό παιχνίδι με τους δικούς του προσωπικούς όρους και ίσως γι’ αυτό δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί στα καθήκοντα που ανέλαβε, οι δε θέσεις που ανέπτυξε διεκδικώντας την τρίτη λαϊκή εντολή έδιναν την εικόνα ενός ηγέτη που βιαζόταν να εγκαταλείψει την εξουσία.
Με τη στάση του ο Κώστας Καραμανλής, λένε πολλοί αναλυτές, βγήκε από την πολιτική έξοδο κινδύνου, αλλά η ΝΔ είναι εξουθενωμένη και δύσκολα θα συνέλθει από τη μάχη της διαδοχής που τελεί εν εξελίξει.
Αρχηγός περιορισμένης διάρκειας;
Στη ΝΔ επιμένουν να λένε ότι λόγω των υπαρχόντων εσωτερικών συσχετισμών και της γενικότερης κατάστασης διαλύσεως στη συντηρητική παράταξη (σε συνδυασμό, βέβαια, με την πολιτική δύναμη που έχει αποκτήσει το ΠΑΣΟΚ) ο νέος αρχηγός του πρώην κυβερνητικού κόμματος είναι βέβαιο πως θα αμφισβητηθεί και συνεπώς θα είναι περιορισμένης διάρκειας.
Σε αυτό κατατείνει και ο τρόπος με τον οποίο κινήθηκαν οι επίδοξοι διάδοχοι στα διαδικαστικά ζητήματα της εκλογής, αυτή δε η στάση τους εμπεριέχει το σπέρμα της αμφισβητήσεως του όποιου αποτελέσματος.
Στη ΝΔ «τρώγονταν», χωρίς προφανώς να έχουν συνειδητοποιήσει ότι ακόμη και το καταστατικό τους είναι παρωχημένο.
Όμως, ουσιαστική πολιτική συζήτηση για την ήττα της ΝΔ και για την ιδεολογία της δεν έχει γίνει.
Κι ούτε φαίνεται πως θα γίνει σύντομα, καθώς κόμματα εξουσίας, όπως η ΝΔ, ασχολούνται μόνο με το πώς θα επανέλθουν στην εξουσία, μέσω ποιου αρχηγού και όχι μέσω ποιου προγράμματος και ποιας ιδεολογίας.
Ιδεολογικό στίγμα
Πάντως, χωρίς αναφορά στα αίτια της ήττας και οι τρεις βασικοί διεκδικητές της ηγεσίας επεδίωξαν να δώσουν ένα καταρχήν ιδεολογικό στίγμα:
Η κ. Ντόρα Μπακογιάννη, η οποία επιμένει σε επιδείξεις πυγμής (όπως με την ανακοίνωση των υπογραφών 1000 συνέδρων που τη στηρίζουν) έκανε λόγο για την ανάγκη να διαμορφωθεί μια εναλλακτική κυβερνητική πρόταση, με ιδέες και λύσεις και να γίνει η ΝΔ ένα πλειοψηφικό σύγχρονο ευρωπαϊκό κόμμα ολόκληρης της κεντροδεξιάς.
Ωστόσο, αποσαφήνισε πως η παράταξη δεν έχει ανάγκη νέας ιδεολογίας.
Αυτή είναι ξεκάθαρη: είναι ο σύγχρονος κοινωνικός φιλελευθερισμός, είπε.
Ακόμη η πρώην υπουργός πρότεινε θεσμικές αλλαγές στο κόμμα, θέσπιση θητείας για τον αρχηγό και άμεση εκλογή του από τα μέλη του κόμματος.
Δεν απέφυγε, όπως ήταν φυσικό, να «καρφώσει» τους κ. Σαμαρά και Αβραμόπουλο, λέγοντας ότι η ίδια δεν έφυγε ποτέ από τη ΝΔ.
Ο Δημήτρης Αβραμόπουλος φρονεί ότι η ΝΔ θα πρέπει να βρει το βηματισμό της, να δώσει το ιδεολογικό και πολιτικό της στίγμα και να γίνει μία σύγχρονη ευρωπαϊκή κεντροδεξιά παράταξη.
Επιμένει ότι η Κεντροδεξιά χρειάζεται πλέον «φυσική ηγεσία» και βασικός του στόχος είναι η διεύρυνση της ΝΔ προς τον κεντρώο χώρο και η επαναπροσέγγιση μετριοπαθών ψηφοφόρων, το οποίο θα επιτευχθεί με ένα κόμμα, με νέα φυσιογνωμία και σημαντικές διαρθρωτικές αλλαγές.
Ο πρώην υπουργός Υγείας έριξε κι αυτός τα δικά του «καρφιά»: Ως προς τον κ. Σαμαρά είπε ότι ο ίδιος (σ.σ. ο κ. Αβραμόπουλος) δεν αποστάτησε και δεν πρόδωσε την παράταξη και ως προς την κ. Μπακογιάννη είπε ότι ο ίδιος δεν έχει προσωπικούς μηχανισμούς.
Ο Αντώνης Σαμαράς προσπάθησε να δώσει ένα ξεκάθαρο ιδεολογικό στίγμα και προς τούτο, περισσότερο και πιο συγκεκριμένα από τους ανθυποψηφίους του, έδωσε ιδιαίτερο βάρος στο ιδεολογικό ζήτημα της ΝΔ.
Κατέστησε δε προφανές ότι θέλει να εκφράσει την πατριωτική και τη λαϊκή δεξιά, εξ ου και οι επίμονες αναφορές του στην έννοια και την ουσία της πατρίδας.
Ο πρώην υπουργός Πολιτισμού προγραμματίζει επισκέψεις στην περιφέρεια, με βασικό σύνθημα ότι θα πρέπει να κυριαρχήσει η ιδεολογική καθαρότητα στις θέσεις της ΝΔ.
Ευελπιστεί ότι θα κερδίσει τους «καραμανλικούς» και επιμένει στη θέση ότι μπορεί να ενώσει την κεντροδεξιά παράταξη και να αποκαταστήσει το γόητρό της, προτείνοντας αλλαγές για ένα «σύγχρονο κόμμα».
Ο Αντώνης Σαμαράς επιχειρεί να αποκαταστήσει την ιδεολογική διάσταση της πολιτικής φυσιογνωμίας της ΝΔ και προτάσσει, όπως προαναφέρθηκε, ως αδιαπραγμάτευτες αξίες τον πατριωτισμό και τον κοινωνικό φιλελευθερισμό, έναντι του νεοφιλελευθερισμού, τον οποίο υπονοεί ότι πρεσβεύει η κ. Ντόρα Μπακογιάννη. Πιστεύει δε ότι το κόμμα χρειάζεται επειγόντως πολιτικό και ιδεολογικό στίγμα, προκρίνοντας ένα μείγμα «κοινωνικού φιλελευθερισμού» και «εθνοκεντρισμού».
Εν πάση, όμως, περιπτώσει, δεν είναι λίγοι εκείνοι που φρονούν πως η ΝΔ, ούτως ή άλλως, θα αποκτήσει αρχηγό, αλλά είναι δύσκολο, στην παρούσα συγκυρία, να αποκτήσει και ηγέτη - τουλάχιστον όπως είχαμε συνηθίσει τους ηγέτες.
Και συνεπώς η τωρινή μάχη για την αρχηγία θα είναι πιθανώς απλώς μια πράξη σ’ ένα ευρύτερο σενάριο περί διαδοχής στη συντηρητική παράταξη και ότι θα πρέπει, κάποια στιγμή, να γίνει η υπέρβαση, με κάποιο νέο πρόσωπο, χωρίς παρελθόν, αλλά με ευοίωνο μέλλον.
ΥΓ: Ως την ώρα που γραφόταν αυτό το κείμενο ήταν γνωστές μόνον οι υποψηφιότητες του Α. Σαμαρά, του Δ. Αβραμόπουλου, της Ντόρας Μπακογιάννη και του Π. Ψωμιάδη. Διαθέσεις να είναι υποψήφιος έχει δείξει και ο Άρης Σπηλιωτόπουλος. Μετά την τελική συμφωνία του Σαββάτου και τον ορισμό νέας ημερομηνίας (22 Οκτωβρίου) για το «κλείσιμο» των υποψηφιοτήτων τίποτε δεν μπορεί να αποκλεισθεί αναφορικά με νέες υποψηφιότητες.-
