*Του Γεωργίου Ντόβα, συνταξιούχου δημοσίου
Διάβασα ένα άρθρο, που δημοσιεύθηκε στην «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» τη 18η Ιουνίου, με τίτλο «Ελεγχόμενη κατάρρευση;» και προβληματίστηκα αν αυτό πράγματι θα μπορούσε να αποτελέσει εφικτή λύση στο πρόβλημα της οικονομίας. Εφαρμογή μιας τόσο ρηξικέλευθης απόφασης απαιτεί συστηματική προετοιμασία της κατάρρευσης αλλά και της ανοικοδόμησης. Ποιος όμως μπορεί να εγγυηθεί την ομαλή κατάληξη και των δύο αυτών εγχειρημάτων και να αποκλείσει τον απρόβλεπτο παράγοντα που θα ανατρέψει τα σχέδια και θα οδηγήσει τα πράγματα σε μη ελεγχόμενες και μη αναστρέψιμες καταστάσεις; Ποιοι θα είναι οι αρχιτέκτονες αυτών των σχεδίων και ποιοι θα κληθούν να τα εφαρμόσουν, με ποιο τίμημα και σε πόσο χρόνο;
Οι κομμουνιστές, που ισχυρίζονται ότι γνωρίζουν τους νόμους κίνησης της ιστορίας, δεν κατόρθωσαν να ελέγξουν τις εξελίξεις κατάρρευσης του συστήματός των όταν επεχείρησαν απλά να το διορθώσουν και όχι να το καταστρέψουν. Ούτε όμως κατάφεραν να οικοδομήσουν το νέο κεφαλαιοκρατικό σύστημα ώστε να δώσουν λύσεις στα αδιέξοδα που ακόμα υπάρχουν και θα υπάρχουν για πολλά ακόμη χρόνια, όσο κρατάει η αντίληψη της ευδαιμονίας του ατόμου με την εξασφάλιση της αφθονίας των υλικών αγαθών, με δημόσια ή μη ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής.
Είναι άραγε ολόκληρο το οικοδόμημα της κοινωνίας και της οικονομίας σαθρό και πρέπει να κατεδαφιστεί, ή μήπως πανικοβληθήκαμε από κάποια συμπτώματα και αντί να αποκόψουμε τα σαθρά θα κομματιάσουμε και τα υγειά στοιχεία; Συνήθως αυτό συμβαίνει όταν επικρατήσει ο πανικός. Αυτοί που αναλαμβάνουν τη βίαιη κάθαρση και την εξυγίανση προσθέτουν νέα δεινά που ο κόσμος αρχικά τα αποδέχεται ως σκληρά μεν, αναγκαία δε, αλλά στη συνέχεια τα αποδοκιμάζει ως βίαια και απάνθρωπα. Κάτι παρόμοιο συνέβη με τη γαλλική και την κομμουνιστική επανάσταση με τους οπαδούς των ηγετών να καρατομούν τους αντιπάλους των και τελικά να καρατομηθούν οι ίδιοι ηγέτες από τους δικούς τους οπαδούς (Ροβεσπιέρος, Τσαουσέσκου, Ζαχαριάδης).
Προϋπόθεση της οικονομικής κατάρρευσης υπήρξε κυρίως η κατάρρευση όλων των ηθικών αξιών, και η αυτονόμηση από τις δεσμεύσεις με το Θεό και τους συνανθρώπους, η ανάδειξη του εγωιστικού και καταναλωτικού ατόμου ως πρότυπο επιτυχίας και καταξίωσης. «Αυτό-είδωλον εγενόμην και άρτι κείμαι γυμνός». «Άγιος Ανδρέας Κρήτης». Πρέπει να υιοθετηθούν στόχοι και ιδανικά που θα δίνουν ουσιαστικό περιεχόμενο και νόημα στη ζωή, να θεσμοθετηθούν νέοι κανόνες κοινωνικά δίκαιοι που θα αποτρέπουν από το αθέμιτο κέρδος, την καταστροφή του περιβάλλοντος και τον άκρατο καταναλωτισμό.
Χρειάστηκαν τριάντα πέντε χρόνια από τη μεταπολίτευση να κατεδαφίσουμε αρχές και αξίες και τώρα θέλουμε μέσα σε λίγα χρόνια να τις επανορθώσουμε; Προαπαιτούμενο της οικονομικής ανόρθωσης αποτελεί η πλήρης αναθεώρηση σε υγιή βάση του τρόπου σκέψης και δράσης και σε όλους τους τομείς της ιδιωτικής και κυρίως της δημόσιας ζωής, διότι αυτή επιδρά αποφασιστικά στη διαμόρφωση της κοινωνίας με την ανάδειξη προτύπων ικανών να εμπνεύσουν και καθοδηγήσουν σε πρόοδο και προκοπή. Η προσπάθεια πρέπει να αρχίσει αμέσως τώρα, και ίσως απαιτήσει περισσότερο χρόνο από όσο θα απαιτηθεί για την ανόρθωση της οικονομίας. Αλήθεια πού βρίσκεται η πνευματική ηγεσία του τόπου να αναλάβει δράση; Δεν γνωρίζουν οι σοφοί μας ότι σ’ αυτή τη ζωή το έργο και η προσφορά αξίζουν και όχι τα παχιά λόγια και οι παχυλές αμοιβές; Σοφοί είναι όσοι αφήνουν έργο ζωής μακράς πνοής, κι όχι όσοι κουβαλούν τη σοφία τους στην άλλη ζωή.
Ποτέ και σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να πτωχεύσουμε. Πειράματα με το μέλλον της πατρίδας δεν συγχωρούνται. Εμείς που καταστρέψαμε την οικονομία μπορούμε και να την ανορθώσουμε αρκεί να το πιστέψουμε και να εργαστούμε γι’ αυτό. Θα ήταν μεγάλη ανοησία να αφήσουμε να καταρρεύσει εντελώς η οικονομία για να την ανορθώσουμε. Είναι προτιμότερο να ξεκινάς για το τέρμα, από τη μέση του δρόμου παρά από την αρχή, γιατί μπορεί να κουραστείς και να εγκαταλείψεις. Αν δεν αναρριχηθείς από το βράχο και αφεθείς να κατρακυλίσεις τότε μόνο συντρίμμια και θρήνοι θα σ’ ακολουθήσουν.
Ας μην ξεχνάμε πως η νεολαία που είναι το μέλλον του τόπου δεν έχει συνηθίσει σε στερήσεις και σκληρή δουλειά και δύσκολα θα αντέξει μια τέτοια δοκιμασία. Η υπερπροστασία και ο ευδαιμονισμός έχει αποδυναμώσει την αξιοσύνη που απαιτείται σε δύσκολους καιρούς. Μπορεί οι νέοι να έχουν κάποιες γνώσεις που δεν τις έχουμε οι μεγαλύτεροι, έχουν όμως τα κότσια να παλέψουν από την αρχή για να τα βγάλουν πέρα από μόνοι τους; Έπειτα γιατί να φορτωθούν με περισσότερες δικές μας αμαρτίες; Μήπως για να επαληθευθεί η ρήση: Αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα;
Γενικότερα η έξοδος από την παγκόσμια οικονομική κρίση και η σωτηρία του πλανήτη θα επιτευχθούν με την αλλαγή της κλίμακας των προτεραιοτήτων, της εδραίωση της ειρήνης και της καθιέρωσης λιτότητας για όλους. Για να μην μας πουν αιθεροβάμονες πρέπει να παραδεχθούμε ότι αυτοί που έχουν συνηθίσει στη μεγάλη χλιδή είναι δύσκολο να δεχθούν τη λιτότητα. Τουλάχιστον ας μετριάσουν τη χλιδή τους γιατί αυτό συμφέρει και τους ίδιους.
