Η συντηρητική γερμανική εφημερίδα «Ντι Βελτ» δεν είχε καμία αμφιβολία, στο κύριο άρθρο της την Τρίτη, ως προς το τι σηματοδοτεί το αποτέλεσμα των βελγικών εκλογών της περασμένης Κυριακής: «Το Βέλγιο καταρρέει» ήταν ο χαρακτηριστικός και απολύτως εύγλωττος τίτλος τού εν λόγω κύριου άρθρου, το οποίο έκανε απερίφραστα λόγο για «ιστορική τομή» στην ιστορία της χώρας αυτής. Η επίσης συντηρητική γερμανική «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε» προσπαθούσε να είναι λίγο πιο συγκρατημένη, αλλά γενικά είχε λίγο - πολύ την ίδια άποψη: «Το αποτέλεσμα ήταν απογοητευτικό και δίχως άλλο σοκάρισε πολλούς Βέλγους και από τις δύο πλευρές των γλωσσικών συνόρων, που τάσσονται υπέρ της διατήρησης της χώρας», έγραφε σε πρωτοσέλιδο κύριο άρθρο της.
Οι αντιδράσεις του γαλλικού Τύπου κινούνταν και αυτές στο ίδιο πλαίσιο. «Η νίκη των Φλαμανδών αποσχιστικών διαμελίζει λίγο περισσότερο το Βέλγιο», έγραφε στους τίτλους της η «Μοντ», η οποία χαρακτήριζε «σεισμό» το εκλογικό αποτέλεσμα, δεδομένου ότι για πρώτη φορά στην ιστορία του Βελγίου αναδείχθηκε πρώτο κόμμα ένα κόμμα που τάσσεται αναφανδόν υπέρ της διάλυσης της χώρας, μέσω της σταδιακής και με ειρηνικά μέσα ανεξαρτητοποίησης της ολλανδόφωνης περιοχής της Φλάνδρας από τη γαλλόφωνη Βαλονία.
Η αποσχιστική «Νέα Φλαμανδική Συμμαχία», με ηγέτη τον Μπαρτ Ντε Βέφερ αναδείχθηκε πρώτο κόμμα στη Φλάνδρα και στο Βέλγιο συνολικά, κερδίζοντας 27 από τις 150 έδρες της Βουλής. Είχε πάρει μόλις 8 έδρες στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές του 2007 και μόνο 1 στις εκλογές του 2003, όταν πρωτοεμφανίστηκε.
Η ραγδαία άνοδος αυτού του κόμματος αποτυπώνει την καλπάζουσα εθνικιστική ριζοσπαστικοποίηση των Φλαμανδών. Αν μάλιστα στις έδρες του Ντε Βέφερ προστεθούν και οι 12 έδρες του φασίζοντος ακροδεξιού αποσχιστικού κόμματος «Φλαμανδικό Συμφέρον» και η 1 έδρα του επίσης ακροδεξιού αποσχιστικού πολιτικού σχηματισμού «Λίστα Ντέντεκερ», διαπιστώνουμε ότι οι Φλαμανδοί αποσχιστικοί κατέλαβαν τις 40 από τις 150 έδρες στο Βελγικό Κοινοβούλιο.
Η ΧΩΡΑ ΟΔΕΥΕΙ ΠΡΟΣ... «ΕΞΑΤΜΙΣΗ»!
Ο τίτλος της γαλλικής «Λιμπερασιόν» ακούγεται λίγο παράξενος, αλλά δεν είναι τυχαίος: «Το Βέλγιο μπορεί να εξατμιστεί;».
Η χρήση της λέξης «εξάτμιση» είναι σκόπιμη. Είναι μια λέξη που χρησιμοποιεί ο Μπαρτ Ντε Βέφερ για να υποδηλώσει τη διαδικασία που κατά τη γνώμη του θα οδηγήσει στην ανεξαρτητοποίηση της Φλάνδρας. Θα εκχωρούνται ολοένα και περισσότερες εξουσίες στις δύο περιοχές, στη Φλάνδρα και στη Βαλονία, ώστε στο τέλος η κρατική υπόσταση του Βελγίου θα «εξατμιστεί» και στη θέση του θα απομείνουν δύο ανεξάρτητα κράτη.
Στην πραγματικότητα, το πιθανότερο είναι να απομείνει μόνο ένα, η Φλάνδρα, γιατί δεν αποκλείεται καθόλου η γαλλόφωνη Βαλονία να ζητήσει εθελοντικά να προσαρτηθεί στη Γαλλία, με την οποία συνορεύει.
Οι Γάλλοι, πάντως, είναι πλέον έτοιμοι να υποδεχθούν τους Βαλόνους και την περιοχή τους στο γαλλικό κράτος, αν κρίνει τουλάχιστον κανείς από τα αποτελέσματα σχετικών δημοσκοπήσεων, όπως αυτή π.χ. που δημοσιεύτηκε στη γαλλική εφημερίδα «Φρανς Σοκάρ» τρεις μέρες πριν από τις βελγικές εκλογές.
Υπέρ της ενσωμάτωσης της Βαλονίας στη Γαλλία, σε περίπτωση διάσπασης του Βελγίου, τάχθηκε το 66% των ερωτηθέντων, αυξανόμενο συνεχώς από το 60% που ήταν τον Ιούλιο του 2008 και 54% που ήταν το Νοέμβριου του 2007, σε δημοσκοπήσεις που είχε διενεργήσει η ίδια εταιρία.
«Οι Βαλόνοι πρέπει να γνωρίζουν ότι μια αυξανόμενη πλειοψηφία των Γάλλων θα δεχόταν... να τους υποδεχθεί στους κόλπους της Γαλλικής Δημοκρατίας», δήλωσε την επομένη των εκλογών ο γνωστός πολιτικός Ζαν - Πιέρ Σεβενμάν, υπουργός Άμυνας επί Φρανσουά Μιτεράν.
ΒΑΛΟΝΙΑ ΚΑΙ ΦΛΑΝΔΡΑ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΤΙΠΟΤΑ ΚΟΙΝΟ
«Το Βέλγιο είναι προορισμένο να πεθάνει; Πώς να συνεχίσουμε να ζούμε μαζί;», αναρωτιόταν η βελγική γαλλόφωνη εφημερίδα «Λε Σουάρ», λίγες μέρες πριν από τις εκλογές.
Η φλαμανδόφωνη εφημερίδα κεντροαριστερής κατεύθυνσης «Ντε Μόρχεν», η οποία τάσσεται υπέρ της διατήρησης του ενιαίου Βελγίου, είχε κάνει προεκλογικά σφοδρότατες επιθέσεις εναντίον του Μπαρτ Ντε Βέφερ και του άμεσου πολιτικού σχεδίου του για συνταγματική μετατροπή του Βελγίου σε συνομοσπονδία, στο δρόμο προς την τελική του διάσπαση.
Αποκαλώντας το σχέδιο για συνομοσπονδοποίηση της χώρας «καθαρό τσαρλατανισμό», η «Ντε Μόρχεν» κατέληγε στο μελαγχολικό συμπέρασμα ότι «το Βέλγιο στην πραγματικότητα δεν οδεύει προς συνομοσπονδοποίηση, αλλά προς μια καταστροφική κατάσταση».
Ομολογουμένως, η Φλάνδρα και η Βαλονία έχουν ελάχιστα κοινά χαρακτηριστικά, σε βαθμό μάλιστα που να απορεί κανείς γιατί αυτές οι δύο περιοχές αποτελούν τμήματα ενός κράτους, με δεδομένο, μάλιστα, ότι και ιστορικά οι σχέσεις τους ήταν πάντοτε ανισότιμες από το 1830, όταν ιδρύθηκε το Βέλγιο.
Επί έναν αιώνα κυριαρχούσε η γαλλόφωνη ελίτ των Βρυξελλών και οι Βαλόνοι, ενώ η φλαμανδική πλειοψηφία είχε περιοριστεί στο ρόλο των αγροτών και των χειροτεχνών. Μόλις το 1930 εμφανίζονται οι πρώτοι νόμοι που καθιερώνουν και τα φλαμανδικά ως γλώσσα διδασκαλίας σε ορισμένα πανεπιστήμια της χώρας. Οι αδικίες σε βάρος των Φλαμανδών τους οδηγούν μαζικά στο πλευρό των ναζί κατακτητών του Βελγίου. Τη δεκαετία του 1960 επέρχεται ο γλωσσικός διαχωρισμός σε θεσμικό επίπεδο, μέσα από βίαιες κοινωνικές αναστατώσεις και ταραχές.
Μέχρι τη δεκαετία του 1970, η Βαλονία είναι πλουσιότερη από τη Φλάνδρα, γιατί έχει ανθρακορυχεία και βαριά βιομηχανία. Από εκεί και πέρα, αρχίζει όμως ο μαρασμός της βιομηχανίας και έτσι σήμερα η Φλάνδρα έχει κατά 50% ανώτερο κατά κεφαλήν εισόδημα από τη Βαλονία, πράγμα που αποτελεί την υλική βάση του φλαμανδικού εθνικισμού. Οι Φλαμανδοί θέλουν, πλέον, να απαλλαγούν από τους Βαλόνους, τους οποίους θεωρούν «τεμπέληδες», που μέσω του κοινωνικού κράτους «απομυζούν» τους κόπους των «νοικοκύρηδων» και «εργατικών» Φλαμανδών.
ΔΕΞΙΟΙ ΟΙ ΦΛΑΜΑΝΔΟΙ, ΚΕΝΤΡΟΑΡΙΣΤΕΡΟΙ ΟΙ ΒΑΛΟΝΟΙ
Το 1993, το ενιαίο Βέλγιο μετατράπηκε σε ομοσπονδία τριών περιοχών, της Φλάνδρας, της Βαλονίας και των Βρυξελλών με τα περίχωρά τους. Οι 150 έδρες του Βελγικού Κοινοβουλίου κατανεμήθηκαν στις περιοχές βάσει του πληθυσμού τους. Η Φλάνδρα (6,2 εκ. κάτοικοι) εκλέγει 79 βουλευτές. Η Βαλονία (3,5 εκ.) εκλέγει 49 και οι Βρυξέλλες, με μόνο 1 εκατομμύριο κατοίκους, υπερεκπροσωπείται και εκλέγει 22 βουλευτές.
Με την εξέλιξη αυτή καταργήθηκαν τα πανεθνικά κόμματα στο Βέλγιο. Διαχωρίστηκαν ολοκληρωτικά πλέον (η διαδικασία αυτή είχε αρχίσει πολύ νωρίτερα) σε φλαμανδικά που δραστηριοποιούνται στη Φλάνδρα και γαλλόφωνα που δρουν στη Βαλονία. Μόνο στην περιοχή Βρυξελλών και περιχώρων, η οποία είναι η μοναδική περιοχή που αναγνωρίζεται επισήμως ως δίγλωσση, οι ψηφοφόροι μπορούν να διαλέγουν σε κάθε εκλογές, κατά την απόλυτη προσωπική προτίμησή τους, είτε τη λίστα των φλαμανδικών κομμάτων είτε εκείνη των βαλονικών.
Βάσει αυτού του αυστηρού διαχωρισμού Φλαμανδών και Βαλόνων στις εκλογές, μπορούμε να παρατηρήσουμε ουσιώδεις διαφορές στον πολιτικό προσανατολισμό τους.
Οι Φλαμανδοί είναι πολύ δεξιοί στις προτιμήσεις τους. Μόλις 18 από τις συνολικά 88 έδρες των φλαμανδικών κομμάτων πήρε η Κεντροαριστερά - δηλαδή οι σοσιαλιστές (13) και οι οικολόγοι (5). Τις υπόλοιπες 70 τις πήραν τα δεξιά κόμματα.
Οι Βαλόνοι συμπεριφέρονται τελείως διαφορετικά. Η Κεντροαριστερά πήρε τις 34 από τις 62 συνολικά βαλονικές έδρες (26 οι σοσιαλιστές και 8 οι οικολόγοι), αναδεικνυόμενη σε πλειοψηφική δύναμη των Βαλόνων.
ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΤΩΡΑ ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗ ΧΩΡΑ;
Παρόλο που ο καθένας μπορεί δικαιολογημένα να ισχυριστεί ότι σε όλη τη ζωή του αυτό που ακούει είναι ότι επίκειται η διάλυση του Βελγίου, αλλά αυτή η διάλυση δεν φαίνεται να έρχεται ποτέ, η κατάσταση αυτή τη φορά είναι σίγουρα πιο σοβαρή από ποτέ. Κυβέρνηση, φυσικά, και θα σχηματιστεί, αν και βάσει της κατανομής των εδρών απαιτούνται τουλάχιστον τέσσερα (!) κόμματα για να συγκροτηθεί κυβερνητικός συνασπισμός, που να συγκεντρώνει τουλάχιστον τις 76 από τις 150 έδρες για να διαθέτει κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Τέτοιου είδους συνασπισμοί είναι συνηθισμένοι στο Βέλγιο, αν και το 2007 χρειάστηκαν... έξι μήνες (!) για να σχηματιστεί κυβέρνηση.
Δεν αποκλείεται, μάλιστα, να δούμε τον πιο εξωφρενικό συνδυασμό που μπορεί να φανταστεί ένας μη Βέλγος: κυβέρνηση που να έχει κορμό τους δεξιούς και ακροδεξιούς Φλαμανδούς του Μπαρτ Ντε Βέφερ, που τάσσονται υπέρ της διάλυσης του Βελγίου από τη μια πλευρά και τους... Βαλόνους σοσιαλιστές, που είναι οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της διατήρησης του ενιαίου Βελγίου από την άλλη!
Μάλιστα, ο Ντε Βέφερ έχει δηλώσει ότι δεν έχει κανένα ενδιαφέρον να καταλάβει τη θέση του πρωθυπουργού του Βελγίου. Και όχι μόνο αυτό, αλλά και συζητάει το ενδεχόμενο να υποστηρίζει ως πρωθυπουργό τον ηγέτη των... Βαλόνων σοσιαλιστών Έλιο Ντι Ρούπο! Αν τελικά γίνει όντως κάτι τέτοιο, θα έχουμε το εξωφρενικό φαινόμενο, το πιο ισχυρό αποσχιστικό φλαμανδικό κόμμα που υπήρξε ποτέ, να αναδείξει Βαλόνο πρωθυπουργό! Πρέπει να σημειωθεί ότι τελευταία φορά που το Βέλγιο είχε Βαλόνο πρωθυπουργό ήταν πριν... 36 χρόνια, το 1974!
Τέτοια πράγματα μόνο στο Βέλγιο μπορούν να συμβούν...
ΚΑΤ’ ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΙ ΚΑΘ’ ΟΜΟΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
Οι προϋποθέσεις που βάζει, όμως, ο Ντε Βέφερ για να συμμετάσχει σε κυβερνητικό συνασπισμό εξουσίας συνιστούν τεράστιο βήμα προς τη διάλυση του Βελγίου, την «εξάτμισή» του, όπως προτιμάει να λέει ο ίδιος.
Απαιτεί, πρώτον, να διαχωριστούν πλήρως τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και πρόνοιας της Φλάνδρας και της Βαλονίας, έτσι ώστε να μη μεταφέρονται πόροι από την πλούσια Φλάνδρα στη φτωχή Βαλονία.
Δεύτερον, απαιτεί να καταργηθούν οι Βρυξέλλες και τα περίχωρα ως αυτόνομη περιοχή και να διαμελιστούν μεταξύ Φλάνδρας και Βαλονίας - μια διαμάχη που οδήγησε στην κατάρρευση της προηγούμενης κυβέρνησης.
Στην ουσία, δηλαδή, η διαπάλη στο εσωτερικό του Βελγίου συνιστά μια μικρογραφία των αντιθέσεων που ταλανίζουν τη σημερινή Ε.Ε. Η δυνατότητα συνύπαρξης ή όχι λαών με διαφορετική πολιτική κουλτούρα, με διαφορετικά εθνικά χαρακτηριστικά. Η διατήρηση μιας κοινότητας κοινωνικής αλληλεγγύης μεταξύ χωρών και λαών με διαφορετικό επίπεδο ανάπτυξης. Ο σεβασμός των εθνικών ταυτοτήτων και αντιλήψεων ή η απαίτηση ισοπέδωσης των πάντων και προσαρμογής τους στις απαιτήσεις του ισχυροτέρου - της Γερμανίας στην Ε.Ε., της Φλάνδρας στο Βέλγιο...
Η πρόταση διαμελισμού των Βρυξελλών, η οποία είναι και έδρα της Ε.Ε., έχει υψηλή συμβολική σημασία. Καθιστά τραγελαφική την εικόνα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, η οποία φιλοδοξεί να συμπεριλάβει και άλλα κράτη, τη στιγμή που διαλύεται η χώρα όπου βρίσκονται τα ηγετικά επιτελεία του μηχανισμού της Ε.Ε. Η αλήθεια είναι, βεβαίως, ότι το «ευρωπαϊκό όραμα» μοιάζει πια με ξεχασμένο φάντασμα του παρελθόντος, μετά από όσα είδαμε φέτος από τη στάση της Ε.Ε. απέναντι στη χώρα μας.
