«Λαμποκοπούν χρυσά σπαθιά
πέφτουν ντουφέκια ανάρια
ο Άρης κάνει πόλεμο
μ’ αντάρτες παλικάρια»
Πριν από εξήντα πέντε χρόνια, στις 16 Ιουνίου του 1945, στη χαράδρα της Μεσούντας (Άρτας) έπεφτε χτυπημένος από ξένα βόλια ο πρώτος ελασίτης αντάρτης ο θρυλικός καπετάνιος του Γ.Σ. του ΕΛΑΣ Άρης Βελουχιώτης (Θανάσης Κλάρας). Οι Άγγλοι ιμπεριαλιστές και η ελληνική αντίδραση, που με τα όπλα τους παλινορθώθηκε στην εξουσία, πετύχαιναν να βγάλουν από τη μέση έναν από τους πιο μισητούς εχθρούς τους.
Ο Θανάσης Κλάρας γεννήθηκε στη Λαμία το 1905. Εκεί τελείωσε το Γυμνάσιο και αργότερα φοίτησε στη Μέση Γεωπονική Σχολή της Λάρισας. Είχε ήδη από τότε συνδεθεί με το επαναστατικό κίνημα και ανέπτυξε αξιοσημείωτη δράση μεταξύ των μαθητών της Γεωπονικής Σχολής και των Γυμνασίων της Λάρισας. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, πριν τελειώσει αποβάλλεται από τη Γεωπονική Σχολική. Καταφεύγει στην Αθήνα, όπου δουλεύει σαν εργάτης σε έργα οδοποιίας και συνεχίζει την επαναστατική του δράση ανάμεσα στους εργάτες. Διώχνεται γι’ αυτό από τη δουλειά, πιάνεται και εξορίζεται. Μετά την επιστροφή του από την εξορία αφιερώνεται ολοκληρωτικά πια στην επαναστατική δουλειά. Όταν λίγο αργότερα κατατάχτηκε στο στρατό, έγινε λοχίας και στη συνέχεια στάλθηκε στη Σχολή Εφέδρων Ανθυπολοχαγών του Πυροβολικού στη Θεσσαλονίκη. Τη Σχολή δεν έμελλε να την τελειώσει. Πιάστηκε και στάλθηκε στο γνωστό Πειθαρχικό Λόχο Καλπακίου, στον οποίο συγκέντρωναν τότε τους αριστερούς φαντάρους και τους υπέβαλαν σε ειδικό καταπιεστικό καθεστώς. Από τον πειθαρχικό λόχο Καλπακίου πήρε και το απολυτήριο του Στρατού.
Από το 1928 δουλεύει ως στέλεχος της ΟΚΝΕ στην οργάνωση της Αθήνας και σε άλλες οργανώσεις. Δουλεύει, επίσης, ως συντάκτης της εφημερίδας «Νεολαία».
Στο διάστημα αυτό πιάνεται και φυλακίζεται. Στα 1931, φυλακισμένος στις φυλακές Συγγρού, πήρε μέρος και βοήθησε ενεργά στην πραγματοποίηση της απόδρασης των οχτώ φυλακισμένων στελεχών του ΚΚΕ τις πρώτες πρωινές ώρες της 15 Απριλίου του 1931.
Το 1936 μέσα στη γενικότερη άνοδο του επαναστατικού κινήματος στην Ελλάδα σημειώνεται, κάτω από την καθοδήγηση της κομματικής οργάνωσης Έβρου, της οποίας ήταν γραμματέας, σημαντική ανάπτυξη των αγώνων του λαού στο Νομό Έβρου.
Αποκορύφωμα των αγώνων αυτών ήταν τα μεγάλα συλλαλητήρια των σηροτρόφων του Σουφλίου και των γύρω χωριών τον Ιούλιο του 1936 που τα καθοδήγησε ο Θ. Κλάρας και κατά τη διάρκεια των οποίων ο λαός κατέλυσε τις αρχές και κυριάρχησε για 4 ημέρες στην πόλη.
Μετά την επιβολή της Μεταξικής δικτατορίας ο Θ. Κλάρας πιάστηκε και φυλακίστηκε στην Αίγινα. Δραπέτευσε το καλοκαίρι του 1937 με άλλους συγκατηγορούμενους του από την αίθουσα κράτησης του δικαστηρίου λίγη ώρα πριν οδηγηθεί να δικαστεί.
Ύστερα από έναν περίπου χρόνο, η Ασφάλεια κατόρθωσε ξανά να τον συλλάβει και να τον κλείσει στις φυλακές Αίγινας. Κατά το Φλεβάρη του 1939 μετήχθη στις φυλακές Κέρκυρας, από όπου βγήκε με «δήλωση» χωρίς όμως να κόψει ποτέ τους δεσμούς του με το κίνημα.
Με την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου ο Θ. Κλάρας κλήθηκε στο στρατό και πολέμησε στο αλβανικό μέτωπο ως λοχίας του Πυροβολικού. Με την κατάρρευση οδήγησε συντεταγμένο το στοιχείο του ως την Εύβοια.
Στις 15 Μαΐου 1941 παίρνει μέρος σε μια σύσκεψη στο δασύλλιο της Καισαριανής στην Αθήνα, με θέμα την οργάνωση της αντίστασης κατά των κατακτητών.
Ο ίδιος δημιουργεί με δική του πρωτοβουλία ένα κομματικό μηχανισμό από στελέχη του κόμματος που είχαν αποδράσει από τις εξορίες και στον οποίο αργότερα κατά τα τέλη Ιουλίου του 1941, εκδίδεται το πρώτο φύλλο της εφημερίδας «Ριζοσπάστης» της περιόδου της κατοχής.
Το Νοέμβριο του 1947 περιοδεύει τη Φθιώτιδα, Ευρυτανία, Δομοκό για μια πρώτη αναγνώριση σχετικά με τις δυνατότητες δημιουργίας αντάρτικου στην περιοχή αυτή. Τότε είχε ήδη σχηματιστεί στην Αθήνα το Στρατιωτικό Κέντρο Αντίστασης.
Το Γενάρη του 1942 φεύγει οριστικά πια για το βουνό και αρχίζει εντατικά τη δουλειά για τη συγκρότηση ανταρτοομάδων. Φλογερός εμψυχωτής και δραστήριος οργανωτής ο Άρης Βελουχιώτης έπαιξε εξαιρετικά σοβαρό ρόλο την πρώτη αυτή περίοδο, όπως και σ’ ολόκληρη την περίοδο του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, στη δημιουργία όχι μόνο των πρώτων ανταρτοομάδων, αλλά και των αρχηγείων και υπαρχηγείων του ΕΛΑΣ.
Μέσα στις τρομερές δυσκολίες που αντιμετώπιζαν οι πρώτες αντάρτικες ομάδες, ο Άρης Βελουχιώτης κατόρθωσε να δαμάσει με την πειθώ ή τη βία τους ληστές που λυμαίνονταν την ύπαιθρο να εξουδετερώσει τα αποσπάσματα της Χωροφυλακής που βοηθούσαν τους κατακτητές στο έργο της ληστείας και καταπίεσης του λαού και να ξεκαθαρίσει χωρίς οίκτο τους συνεργάτες του κατακτητή.
Από το φθινόπωρο του 1942 οι κατακτητές εξαπολύουν τις πρώτες εκκαθαριστικές τους επιχειρήσεις κατά των ανταρτών, Αλλά οι αντάρτες, που υποστηρίζονται από όλο το λαό, όχι μόνο δεν διαλύονται, αλλά και χτυπούν τα τμήματα του εχθρού. Στις 9 Σεπτεμβρίου 1942 ο Άρης Βελουχιώτης, επικεφαλής ανταρτών του ΕΛΑΣ συντρίβει ιταλικό καταδιωκτικό απόσπασμα στη «Ρυκιά» της Γκιώνας. Είναι η πρώτη νίκη του ΕΛΑΣ κατά του εχθρού. Ακολουθεί η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, στην οποία η συμβολή του Άρη, επικεφαλής ισχυρής δύναμης του ΕΛΑΣ, είναι ξεχωριστή, η μάχη του Κρικέλου, η μάχη του Μικρού Χωριού, οι εκατοντάδες άλλες μάχες των τμημάτων του ΕΛΑΣ κατά των κατακτητών.
Στις 2 Μαΐου 1943, σε κοινή συνεδρίαση των Κ.Ε. του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, αποφασίζεται η συγκρότηση Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ για την ενιαία και συντονισμένη καθοδήγηση και διεύθυνση του ένοπλου αγώνα. Ο Άρης Βελουχιώτης τοποθετείται καπετάνιος του Γ.Σ. του ΕΛΑΣ με στρατιωτικό αρχηγό το στρατηγό Στ. Σαράφη και αντιπρόσωπο του ΕΑΜ τον Ανδρέα Τζήμα.
Ο Άρης Βελουχιώτης είχε εξαιρετικές ηγετικές και πολιτικές ικανότητες. Έγκαιρα είδε την ανάγκη να θέσει το εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα ζήτημα εξουσίας. Γι’ αυτό και από την πρώτη στιγμή, τσακίζοντας την εξουσία των κατακτητών και της προδοτικής κυβέρνησης, έδινε τη δυνατότητα στο λαό να εγκαθιδρύει στην ύπαιθρο τη δική του εξουσία. Καταλάβαινε πως μετά την απελευθέρωση ο λαός θα αναγκαζόταν ασφαλώς να υπερασπίσει με τα όπλα τις κατακτήσεις του της περιόδου του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και πως στην περίπτωση αυτή θα ήταν αναπόφευκτη η σύγκρουση των δυνάμεων του κινήματος με τους Βρετανούς ιμπεριαλιστές, που είχαν σκοπό τους να επιβάλουν μετά την απελευθέρωση στη χώρα μας ένα φασιστικό καθεστώς με άλλο όνομα, πως ο λαός έπρεπε να προετοιμάζεται για τη σύγκρουση αυτή από τώρα όχι μόνο ιδεολογικά, μα και πρακτικά.
Στις 17 του Νοέμβρη 1944, με την ιδιότητα του καπετάνιου του Γ.Σ. του ΕΛΑΣ, ο Άρης κάλεσε στη Λαμία σύσκεψη των καπεταναίων των μεγάλων μονάδων του ΕΛΑΣ, στην οποία πρότεινε να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα, γιατί όλα έδειχναν πως οι βρετανικές δυνάμεις προετοιμάζονταν να επέμβουν ένοπλα για να βοηθήσουν την αντίδραση να καταλάβει την εξουσία. Η πρόταση όμως αυτή του Άρη δεν εφαρμόστηκε, γιατί δεν εγκρίθηκε από την ηγεσία του κινήματος Αντίστασης.
Μετά τη βρετανική ιμπεριαλιστική επέμβαση του Δεκέμβρη, ο Άρης στάλθηκε μαζί με όλο το Γενικό Στρατηγείο και ισχυρές δυνάμεις του ΕΛΑΣ στην Ήπειρο κατά του Ζέρβα, αντί να χρησιμοποιηθεί στην Αθήνα, στις επιχειρήσεις εναντίον των βρετανικών στρατευμάτων, όπου κρινόταν η τύχη του κινήματος.
Ο Άρης Βελουχιώτης δεν πειθάρχησε στη συμφωνία της Βάρκιζας. Επιχείρησε, μάλιστα, ενάντια στη γραμμή και τις αποφάσεις του ΚΚΕ να ξεσηκώσει τους αγωνιστές του ΕΛΑΣ για συνέχιση της αντίστασης εναντίον των Άγγλων. Στην προσπάθειά του όμως αυτή απέτυχε. Διαγραμμένος από το ΚΚΕ και αποκομμένος από το κίνημα με εντολή του κόμματος και καταδιωκόμενος συνέχεια από τις κυβερνητικές δυνάμεις και τις συμμορίες της Δεξιάς, δεν μπόρεσε να κρατηθεί πολύ. Σκοτώθηκε σε συμπλοκή μαζί τους στις 16 Ιουνίου του 1945.
Εξήντα πέντε χρόνια πέρασαν από εκείνη την ημέρα, που ο Άρης Βελουχιώτης έπεσε δολοφονημένος. Οι αγωνιστές της Αντίστασης, όμως, όλοι οι Έλληνες πατριώτες θυμούνται και θα θυμούνται πάντα το θρυλικό πολέμαρχο, που το όνομά του συνδέθηκε αδιάρρηκτα με μία από τις ενδοξότερες σελίδες της νεότερης ιστορίας της Ελλάδας, την εποποιία της Εθνικής μας Αντίστασης, και έμεινε ως την τελευταία πνοή της ζωής του ανειρήνευτος πολέμιος των εχθρών του λαού.
Μίμης Ταμπακίδης
