Είναι φανερό ότι το τελευταίο διάστημα, πολλές βεβαιότητες που μας καθόριζαν για τουλάχιστον δύο δεκαετίες καταρρέουν με δραματικό τρόπο. Τη δεκαετία του 1990 κυριάρχησε η απεριόριστη αισιοδοξία για το μέλλον του κόσμου. Η πτώση του σοσιαλιστικού στρατοπέδου, η επέκταση της παγκοσμιοποίησης και η οικονομική ανάπτυξη δημιούργησαν ένα πλέγμα ιδεών που απέκτησε πολλούς οπαδούς στην ελληνική κοινωνία, ή τουλάχιστον στο πιο δυναμικό της κομμάτι.
Στην ελλαδική εκδοχή, οι εξελίξεις αυτές συμπυκνώθηκαν στην πεποίθηση ότι οδηγούμαστε στην υπέρβαση των κρατών με τη σημερινή τους μορφή, στη μετάβαση σε ένα άλλου τύπου σύστημα διεθνών σχέσεων και στην επικράτηση υπερεθνικών μορφωμάτων, όπως η Ε.Ε. Συνταγή της επιτυχίας ήταν η όσο μεγαλύτερη προσαρμογή στην παγκοσμιοποιητική διαδικασία ώστε να λάβουμε θέση στους κερδισμένους της νέας εποχής. Η επιλογή, όμως, αυτή στο οικονομικό πεδίο περιορίστηκε στη διατήρηση ενός στρεβλού οικονομικού μοντέλου με παρασιτικά χαρακτηριστικά και μεγάλη εξωτερική εξάρτηση. Στις διεθνείς σχέσεις της χώρας παραμερίστηκε η επιδίωξη της αύξησης της ισχύος καθώς εναποθέσαμε τις ελπίδες μας στην εξωτερική παρέμβαση και στη διεύρυνση της Ε.Ε.
Εκ των υστέρων αποδείχθηκε ότι οι επιλογές μας ήταν προβληματικές. Η αμελητέα πραγματική παραγωγή μάς έφερε στο σημείο να διατηρούμε το βιοτικό μας επίπεδο μέσω συνεχών δανεισμών. Και αυτό, όπως βλέπουμε, μας τελείωσε. Αλλά και οι προφητείες για τη σταδιακή απονέκρωση των εθνών-κρατών και την επικράτηση των υπερεθνικών σχημάτων έχει τεθεί εν αμφιβόλω. Την ώρα της ανάγκης, το κάθε κράτος-μέλος προβάλλει τα δικά του συμφέροντα. Όσο και να μας ενοχλεί η στάση της Γερμανίας απέναντί μας, θα πρέπει να αποδεχθούμε το γεγονός ότι εμείς μόνοι μας θα υποστούμε τις συνέπειες των όσων πράξαμε ή δεν πράξαμε.
Στην Ελλάδα, δυστυχώς, έχουμε την τάση να παίρνουμε τις επιθυμίες μας για πραγματικότητα, σαν συλλογική αυθυποβολή. Πιστέψαμε ότι εμείς δεν χρειαζόταν να κουραστούμε για τίποτε, ούτε ήταν αναγκαίο να δημιουργήσουμε μια ισχυρή κρατική μηχανή που να επιτελεί το έργο της, τόσο στο εσωτερικό της κοινωνίας όσο και για την αποτροπή των εξωτερικών απειλών. Για όλα αυτά θα φρόντιζαν άλλοι... Ίσως, δεν θα χρειαζόταν πλέον ούτε να εργαζόμαστε, καθώς οι μεταναστευτικές ροές μας έδιναν και αυτή την δυνατότητα. Όλα ήσαν, όμως, ψευδαισθήσεις! Δεν θελήσαμε να κατανοήσουμε τις διεργασίες που συντελούνταν στον κόσμο. Στο νέο ανακάτεμα της τράπουλας, νικητής είναι αυτός που κερδίζει στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο με την κρατική του ισχύ αναβαθμισμένη σε όλα τα επίπεδα: οικονομικό, τεχνολογικό και στρατιωτικό. Πρέπει να το παραδεχθούμε: πήραμε λάθος δρόμο. Στην ιστορία, όμως, υπάρχει πάντοτε καιρός για τα έθνη να αλλάξουν πορεία, αρκεί να το θέλουν τα ίδια και οι ηγέτες τους να μπορούν να τα οδηγήσουν.
* Ο Μάξιμος Χαρακόπουλος είναι γραμματέας Πολιτικού Σχεδιασμού της Νέας Δημοκρατίας, βουλευτής Λαρίσης
