* Του Αχιλλέα Πιτσίλκα, Δρ. Θεολογίας
Ο Άγιος Χαραλάμπης υπήρξε ένας από τους μακροβιότερους και ταυτόχρονα πιο υποδειγματικούς ιερείς της Εκκλησίας. Κάποια δε από τα πιο σημαντικά σημεία του βίου και της πολιτείας του ήταν και τα πιο κάτω:
α) Η μαθήτευσή του στον ευαγγελιστή Ιωάννη και σε αποστολικούς πατέρες
Ο άγιος Χαραλάμπης, που γεννήθηκε στη Μαγνησία της Μ. Ασίας το 90 μ.Χ., άκουγε από πολύ μικρός για τον ευαγγελιστή Ιωάννη, που περνούσε και από τα μέρη τους, όταν γέροντας πια είχε καταστήσει κέντρο της δράσης του την Έφεσο. Στον ευαγγελιστή ακριβώς αυτόν έσπευσε να μαθητεύσει κατά τη νεότητά του και ο άγιος, που διακρινόταν για την αγνότητα της ζωής και την αυτοθυσία του, καθώς και σε κάποιους αποστολικούς πατέρες, μαθητές του Απ. Παύλου, που δρούσαν την εποχή εκείνη στην Μ. Ασία ιεραποστολικά. Από τους διδασκάλους δε αυτούς ο άγιος κληρονόμησε το πνεύμα της αγωνιστικότητας και αυτοθυσίας και για τούτο αγωνιζόταν και αυτός «τόν καλόν αγώνα της πίστεως», όπως ζητούσε Θεοκίνητα από τον Τιμόθεο ο Απ. Παύλος (Βλ. Α’ Τιμ. 6,10)
β) Η χειροτονία του σε ιερέα και η ακατάπαυστη δράση.
Όταν ο άγιος έφθασε σε ωριμότερη ηλικία, χειροτονήθηκε, εξαιτίας του ακρότατου ζήλου και της αγνότητάς του, ιερέας από κάποιον Αποστολικό Πατέρα, για να ακολουθήσει στη ζωή τα παραδείγματα των αγίων Αποστόλων με όλες τις δυνάμεις του. Σαν ιερέας δηλαδή ήταν για όλους «οσμή ευωδίας», μεταλαμπαδεύοντας τη χριστιανική πίστη όχι μονάχα «λόγοις», αλλά και «έργοις και θαύμασι», και απελευθερώνοντας τους ακροατές του από τις χονδροειδείς πλάνες της ειδωλολατρίας και από τη δουλεία τους στις σκοτεινές δυνάμεις. Για τον λόγο δε αυτό χαρακτηρίσθηκε από τους υμνογράφους ως «λύχνος αείφωτος της οικουμένης» και ως πατέρας των χριστιανών. Δεν λησμονούσε άλλωστε ποτέ τα λόγια του Κυρίου, ότι «ο ποιμήν ο καλός την ψυχήν αυτού τίθησιν υπέρ των προβάτων»(Ιω 10,11), ενώ ταυτόχρονα πίστευε ατράνταχτα ότι «ποιμένα αληθινόν αποδείξει αγάπη», εφόσον «δι αγάπην ο Ποιμήν εσταυρώθη»
γ) Η σύλληψή του στο διωγμό του Σ. Σεβήρου και η ομολογία
Κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του αγίου κηρύχθηκε ένας διωγμός εναντίον των χριστιανών από τον αυτοκράτορα Σ. Σεβήρο (το 202), κατά τον οποίο συνέλαβαν και τον άγιο Χαραλάμπη, που είχε φθάσει στην ηλικία των 113 ετών, ως προστάτη του χριστιανικού μηνύματος στη Μαγνησία και στις γύρω περιοχές. Κατά τη σύλληψη αυτή δηλ. οδήγησαν τον άγιο μπροστά στον έπαρχο Λουκιανό, που άρχισε να τον επιπλήττει και να τον απειλεί ότι θα τον βασανίσει σκληρά, αν δεν προσκυνήσει τους θεούς της ειδωλολατρίας. Ο άγιος Χαραλάμπης όμως του αποκρίθηκε θαρρετά ότι «σε έναν ιερέα, που έφθασε σε βαθιά γεράματα, οι απειλές των βασάνων και του θανάτου δεν προκαλούν λύπη, αλλά τρυφή, γιατί θα τον φέρουν πιο σύντομα κοντά σ’ Εκείνον που ποθεί να μεταβεί κάθε μέρα. Επειδή όμως ο Λουκιανός συνέχισε να τον εκβιάζει, ο άγιος του αποκρίθηκε και πάλι ότι «εμείς οι χριστιανοί είμαστε εξοικειωμένοι με τους πολέμους και τους αγώνες, όπως οι στρατιώτες. Για τούτο δεν επιθυμούμε τον ήσυχο της κλίνης θάνατο, αλλά τον δοξασμένο της μάχης. Είμαι έτοιμος να πεθάνω για την αγάπη του Χριστού»
δ) Τα φρικτά βασανιστήρια του αγίου και η μεταστροφή των δημίων του.
Ύστερα από τις πιο πάνω ομολογίες, ο αναίσθητος εκείνος άρχοντας πρόσταξε να ξεγυμνώσουν τον άγιο και να τον βασανίσουν φρικτά, κόβοντας λωρίδες από το δέρμα του, ενώ εκείνος παρακαλούσε τον Κύριο να του δίνει υπομονή και αγάπη και για τους πιο άσπονδους εχθρούς του και για τους βασανιστές του. Οι προσευχές του δε αυτές έφεραν κάποια στιγμή το ποθούμενο αποτέλεσμα, γιατί οι δυο βασανιστές του σε κάποια στιγμή συγκινήθηκαν και, πετώντας τα βασανιστικά όργανα, ζήτησαν και αυτοί να γίνουν χριστιανοί. «Η ηθική λάμψις, που κατηύγαζε τον μάρτυρα, λέγει για τούτο ο Μ. Γαλανός, εφώτισε την ψυχήν των και την έκαμεν να πιστεύση εις την αλήθεια του Χριστού. Και αφήσαντες τα βασανιστήρια όργανα, ησπάζοντο τον άγιο και του εζητούσαν συγχώρεσιν.» (Βίοι Αγίων, τ.Β, Αθήναι 1988, σ. 58). Στη συνέχεια δε διατάχθηκε η φυλάκιση του αγίου.
ε) Η συμπαράσταση της κόρης του Σεβήρου στον άγιο και ο μαρτυρικός θάνατος.
Τον καιρό της φυλάκισης του αγίου η κόρη του Σεβήρου Γαλήνη είδε στον ύπνο της ότι βρισκόταν μαζί με τον πατέρα της και τον έπαρχο Λουκιανό σ’ έναν κήπο ωραιότατο. Από τον κήπο όμως αυτό διώχτηκαν σε λίγο ο πατέρας της και ο έπαρχος με μια πύρινη ράβδο από έναν Άγγελο, που στη συνέχεια στράφηκε προς το μέρος της και είπε: -«Σε ‘σένα δόθηκε η κατοικία αυτή και σε όσους σου μοιάζουν, για να ευφραίνεσθε πάντοτε». Ύστερα από το όνειρο αυτό, η Γαλήνη ζήτησε από τον πατέρα της να λυπηθεί το γέροντα ιερέα και να μην τον βασανίζει άδικα μόνο και μόνο γιατί ήταν Χριστιανός. Εκείνος όμως ήταν εντελώς πωρωμένος και για τούτο εξύβρισε την κόρη του εκείνη, ενώ σε κάποια στιγμή πρόσταξε και τη θανάτωση του αγίου «δια ξίφους». Από το άγιο λείψανο όμως του αγίου, που «έλαμψε εν κόσμω δια του μαρτυρίου», ανέβλυζε πολλές φορές και ανεβλύζει και μέχρι και σήμερα και από τις εικόνες του ένα αρωματώδες και υπερφυσικό μύρο, που είναι απόδειξη της δικαίωσής του από τον Θεό, γιατί είχε γίνει στη ζωή του «ευωδία Χριστού εν τοις σωζομένοις και εν τοις απολλυμένοις» (2 Κορ. 2,15), όπως πρέπει να γίνεται, κατά τον θεοκίνητο Παύλο, η ζωή όλων των χριστιανών.
